04 Şubat 2019 00:50

Sendikalaşma oranları

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Nilgün Tunçcan Ongan

Tüm yazıları

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından hazırlanan veriler sendikalı işçi oranının arttığını gösteriyor. Buna göre geçtiğimiz yıl yüzde 12.38 olan bu oran yüzde 13.86’ya yükselmiş.

İşçi sınıfının gücünün, birlikte hareket edebilme ve sınıfsal talepleri etrafında birleşebilme kapasitesinden geldiği düşünüldüğünde, sendikalaşma oranları işçilerin yaşam ve çalışma koşulları bakımından önemli bir gösterge. Bununla beraber örgütlülüğün sınıfsal çıkarlara katkısını ortaya koymak konusunda ise yetersiz kaldığı gibi yanıltıcı da olabiliyor.

Çünkü “sendikada saflık” ilkesinin (sendikaların işverenden ve siyasal iktidardan bağımsız olma koşulu) korunamadığı ve işçilerin sendika seçme özgürlüğünün güvence altında olmadığı koşullarda, üye yoğunluğu, sendikalaşma yanında sendikasızlaştırmayı ortaya koymak bakımından da önemli bir veri.

Kuşkusuz ki, sendikal haklar seçme özgürlüğüyle sınırlı olmadığı gibi hak ihlalleri de bunun engellenmesine indirgenemez. Ancak hali hazırda, en temel düzeydeki bu hakkın bile engellenmiş olması dolayısıyla pek çok işçinin direnmekte olduğunun da altını çizmek gerekiyor.

Sendikal haklar bölünmezlik prensibi çerçevesinde ele alınmadıkça, sendikalaşma oranları daha fazla işçinin bu haklardan yararlandığı veya daha güvenli ve güvenceli koşullarda çalışabildiği anlamına gelmiyor. Burada ise hukuksal ihlallerin yanı sıra hakların ne ölçüde düzenlenmiş olduğuna da bakmak gerekiyor.

Örneğin ILO’nun hak ihlali saydığı ikili baraj sistemi dolayısıyla sendikalı işçilerin tümü toplu sözleşme hakkından yararlanamıyor. Barajların aşılması durumunda ise işveren, yetki itirazı yoluyla toplu pazarlık sürecini durdurabiliyor. Yani işverenlerin toplu pazarlık hakkını hukuk mekanizması dahilinde de engelleme gücü bulunuyor.

Öte yandan grev hakkına yönelik yasak ve kısıtlamalar ya da idari denetime ilişkin hükümlerle sendikaların pazarlık gücü ortadan kalkarken, sendikal faaliyet ve mücadele alanı hepten daralıyor.

Dolayısıyla örgütlü işçi sayısındaki artışı değerlendirirken, bunu hesaplama yöntemi bir yana, sendikalı işçilerin sendikal haklardan ne ölçüde faydalanabildiğini de ortaya koymak gerekiyor.

Buradaki sorunun sadece hukuksal ihlallerle sınırlı olmadığının da altını çizerek...

YAZARIN DİĞER YAZILARI