24 Kasım 2018 22:55

Bitmeyen sevgilerin ozanı: Attila Jozsef

Bitmeyen sevgilerin ozanı: Attila Jozsef

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Macaristan’ın evrensel boyutta ünlü birkaç ozanından biri olan Attila Jozsef’in, 1905- 1937 yılları arasında, çok kısa bir yaşamı oldu... Macaristan’da pek çok sokak, meydan ve de üniversiteye onun adı verildi. Çamaşır işçisi bir anne ve toprak emekçisi bir babadan dünyaya geldi.

Hep yoksul yaşadı. Ve de daha otuz iki yaşındayken, aşağıdaki şiirinde öngördüğü gibi, raylar üstünde canına kıydı. A. Jozsef; kendisini adadığı halkının örtülü acılarını, yoksulluğunu, isteklerini dillendirdi hep. 

Aşağıdaki şiirinde öngördüğü gibi; gerçekten de ve ne yazık ki, en verimli çağında, raylar üstünde canına kıydı!
2005 yılını “Attila Jozsef Yılı” olarak belirleyen UNESCO, uluslararası birçok etkinlikler düzenlemesine öncülük etti...
Faransız Ozan P. Eluard, son günlerinde onu Fransızcaya çevirmeye başlamıştı...

***

BENİ “ARON JOZSEF” YARATTI
Babam Aron Jozsef yarattı beni
Sabun üreticisi bir emekçiydi.
Amerika’ya yerleşti şimdilerde,
Güzel kokan buğdaylar biçiyormuş habire. 

Borcsa Pocze anamdı, doğurdu beni.
Ama çoktan vahşi mi vahşi
Binbir ayaklı börtü böcekler,
İçini dışını, yiyip yiyip elediler.
Ben de zilzurna âşıktım Luka’ya, iyi mi,
Ama Luka’nın umurunda bile değildi!
Artık gölgeler evimin mobilyalarıydı 
Ve bir dostum da yoktu gelip çalsın kapımı...

Ama hiçbir şey sıkmaz oldu canımı,
Çünkü yuttu yüreğim bütün sıkıntılarımı 
Ve olanca özgürlüğümle bundan böyle, 
Avare bir yaprağım savrulan, avare...
(Çeviren: Yaşar ATAN)

RAYLAR ÜSTÜNDE BİR GARİBAN 

Serilivermiş raylara bir gariban, uyuyor
Ve sıkmış matarasını öylece sol avucunda. 
Sabahın çiğleriyle ıslanmış, habire horluyor
Gitgide ağarıyor etraf, karanlık dağılıyor.

Yer yer kuru çiçek ve kül tozları serpmiş, 
Dağınık saçlarına gecenin meltemi.
Ve ışıl ışıl yağarken üstüne gökten çiğ taneleri, 
Sereserpe garibim, irkiliyor arada bir bedeni.

Ana koynuna büzüşüp sarılmış sanki sımsıkı,
Sağ kolu iki çelik ray arasına gerili,
Yırtık pırtık giysileriyle bu gencecik delikanlı.
Güneş de ha doğdu ha doğacak,
O gepgeniş gökyüzünde...
Dinlenirken gariban, raylarda bir titremedir başladı, 
Bir gürültü, derken sarstı da sarstı zavallı adamı...
(Çeviren: Yaşar ATAN)

İyi haftalar dileğiyle, bir şiir de bizden, diyoruz:

SON LEYLEK 

Bu bir güz sabahı
Yutuyor ağır ağır 
Dallardaki yeşili 
O zencefil sarısı.

Daha dün son leylek
Yuvası komşu çatıda hani 
Nasıl da sevdalı
Hoşçakal demeye geldi
İlk göç kervanına katılmamış
Yoldaşım hastaydı dedi
Bana da selamı varmış

Bu bir güz sabahı
Titredi biraz elim ayağım
Sağolasın sadık leylek
Masamdaki şiir defteri 
Senin sevdanla uyandı.
(Yaşar Atan)

Mitolojiyle ilgilenen okurlarımıza, aşağıdaki kitapları öneriyoruz:
- Akdenizli Tanrılar (Yaşar Atan – 2. baskı)
- Akdeniz Mitologyasından Efsaneler (Yaşar Atan)
- İnsan Ve Tragedya (Andre Bonnard – Çev: Yaşar Atan – 2. baskı)

 

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...