Bir şiir-bir ödül

İşgalci ordulara otuz yıl direnen ve sonunda yengiye ulaşan Güney Vietnam halkının içinden, evrensel düzeyde ozanlar da çıktı. Onlar hem bu direniş savaşlarına katıldılar, hem dehalkın inanılmaz direnişini şiirlerle, öykülerle dillendirip destanlaştırdılar.
Bu ozanların en ünlülerinden ve 1921-2009 yılları arasında yaşayan Güney Vietnamlı Te Hanh da; yaşadıklarını, gördüklerini, toplumcu bir görüşle şiirlerine aktardı.
Ayrıca yabancı yazarladan çeviriler de yaptı Te Hanh.“Çiçek Çağı”, “Güney Viyetnam’ın Yüreği”,”Günlerin Akışında”adlı şiir kitapları, en tanınmış şiir kitaplarıdır. Ho Şi Min Edebiyat ve Sanat Ödülü’nü de alan Te Hanh, ardında yirmi kadar şiir kitabı bıraktı...
Te Hanh’ın bir şiirindeki, o dile gelmez zor günleri yaşayan bir çocuğun sözlerini,sizlerle bölüşmek istedim...

YERALTI SIĞINAĞINDAKİ ÇOCUK

“Bütün dünya çocuklarına...”
-Bombalar yağmaz olunca,
yerüstüne salar mısın beni anne?
-Yavrum ne işin var orda?
-Gökyüzünü göreceğim işte,
güneşi çok özledim.
Nasıl pırıl pırıldır ışıkları şimdi,
öyle di’mi anne?
-Bombalar yağmaz olunca,
yerüstüne salar mısın beni anne?
-Yavrum ne işin var orda?
Ağaçların yaprakları yerinde mi dersin,
renk renk o canım çiçekler hele...
Onlar duman kokmuyordur, di ‘mi anne?
-Bombalar yağmaz olunca,
yerüstüne salar mısın beni anne?
-Yavrum ne işin var orda?
-Köy yolumuz yerinde mi bakacağım,
pirinç tarlalarımıza ne oldu?
Köyümüzü çok özledim.
-Bombalar yağmaz olunca,
yerüstüne salar mısın beni anne?
-Yavrum ne işin var orda?
-Amcalarımı teyzelerimi de özledim.
Nasıl savaşıyorlar acaba Yankelerle?
Yankeleri göreceğim bir de...
Sahi onlar insana benziyorlar mı anne?
(Çeviren: Yaşar Atan)

2014 NOBEL EDEBİYAT ÖDÜLÜ

69 yaşındaki Patrick Modiano, 2014 yılında bu ünlü edebiyat ödülünü alan onbeşinci Fransız romancısıydı...
Ve Modiano; yalnızca bugünün Fransa’sında değil, özellikle İkinci Dünya Savaşı’nı yaşamış birçok Avrupa ülkesinde, çok saygın ve önemli bir yeri olan yazardır. Buna kanıt olarak hemen şunu söyleyelim ki, yapıtları 36 dile çevrilmiş durumda. Türkçede de iki kitabı var: Biri“Babam ve Ben” adlı çocuk kitabı, ötekisi de “Bir Gençlik” adındaki romanı...
İsveç Akademisi; onun “halkların yaşadığı çokdokunaklı ve üstü örtülü o dile gelmez acıları anımsayıp anımsatması ve İkinci Dünya Savaşı’naki yayılmacı güçlerin gerçek yüzlerini ortaya çıkarması” nedeniyle kendisine Nobel ödülünü verdiğini açıkladı... Akademi’nin sürekli sözcüsü Peter Engun da; Modiano’yu, “çağımızın Marcel Proust’u” olarak niteledibir İsveç televizyonundaki konuşmasında... Ama Modiano, çok sevdiği söz konusu M. Proust ve onunla aynı çizgideki diğer yazarların  kendisiyle karşılaştırılmasını ve benzerlikler çıkarılmasını gerçekçi bulmadığını söyledi. Üstelik Nobel ödülü adayları arasında birkaç yıldır adının geçmesine karşın,  böyle bir sonucu da beklememiş oduğunu açıkladı bir başka söyleşisinde... İsveç Nobel Ödülü seçici kurulunca bu ödüle değer bulunmasının nedenini de, tam anlayamadığının altını çizdi. Bu yüzden biraz da şaka yollu;  “Gerçi İsveç’le bir ilişkim de yok değil. Torunum İsveçli! Ben de bu ödülü torunuma armağan ediyorum.Çünkü orası artık onun ülkesi,”dedi bir başka açıklamasında...
Fransız yazar Modiano;İkinci Dünya Savaşları sırasında kendisinin yaşamadığı ama  en yakınlarının yaşadığı ve onlardan duyduğu o dile gelmez örtülü olayları açığa çıkarıyordu sürekli... Sayısı otuzu bulan bütün romanlarının çatısını da, İkinci Dünya Savaşı’nın Paris’i üzerinde kurguladı... Romanlarının kahramanları, o çağın dile gelmez acılarını et-kemik olarak yaşayan sıradan, yani halktan kişilerdi.
Üstelik P. Modiano’nun yazı biçemi de çok yalın, açık-seçik olduğu için kitapları, büyük okur kitlelerine ve de edebiyat çevrelerine kolayca ulaşmış ve ulaşmaktadır.
Hemen hemen bütün romanları, savaş sırasında ortadan kaybolan yada kaçıp kendini gizleyen gerçek kişilerden söz eder...Modiano’nun romanlarındaki günlük olağan  yaşamdan kopuk bu kahramanları, sürekli bir kimlik arayışı içindedirler...Ve onların  yaşamlarının öünde iki seçenek vardır : Karanlık bir dünyayla aydınlık bir dünya, olağan yaşamla düşledikleri yaşam... Bulardan birini en kısan seçmek zorundadırlar..
Modiano; romanlarındaki olayların geçtiği Paris kentinin çok ayrıntılı vegizemli bir haritasını da sunmaktadır okurlarına...
Yazar Raymond Queneau’nun yardımlarıyla, “Yıldızların Yeri / Laplace des Etoiles” adlı ilk romanı, 1968 yılında yayınlandı. O zamandan beri de otuz romanı, aynı yayınevince (Gallimard Yayınevi) yayınlanmaktadır.
Film senaryoları da yazan Patrick Modiano;1972 yıında, Fransız Akademisi’nin roman ödülünü de almıştı...