Kürt şiirinin toprağı hiç çorak kalmadı
Bakurê Helbestê Antolojiya Helbesta Bakûr’u anlatır mısınız?
Kitabın içerisinde seksen şair ve şiirleri var. Türkiye sınırları içerisinde yaşayan ya da Türkçe başlayıp Kürtçe yazmaya devam eden Kürt şairlerini kapsayan bir çalışma. Zazaki ve Dimiliki yazan şairleri de kapsıyor. Antolojiyi hazırlamak bir yıldan fazla sürdü. Bu antolojiyi hazırlamaktaki amacım Kürt şiirinin sesinin kısıldığı bir dönemde, şiiri en azından Kürt edebiyatının gündemine taşımaktı. Ayrıca bu çalışma bir kaynak olarak görülebilir. Antolojiyi hazırlarken bütün şairlerin eserlerini okuyarak şiirleri tek tek seçerek belirledim. Her şairden en az altı şiir aldım. Antolojinin dışında 1980 öncesi Rojen Barnas’ın yaşam öyküsü de bu kitapta yer alıyor. Antolojiyi hazırlarken, şiirlerini kullandığımız cezaevinde olan yazarlar vardı onların da onayını aldık. Kısa yaşam öyküsünü cezaevinden yollayanlar oldu. Tüm şairlerin özgeçmişleri ve basılmış eserleri var. Kürtçe hazırladığımız Antoloji kitabını Türkçeye çevirmek istiyoruz arkadaşlarımız ile birlikte.
Kürt şiirinin güncel durumundan bahseder misiniz?
Yazılan şiirler ve bölge halkının yaşadıkları ne kadar ilişkili?
İKİ DİLLİ BASILAN İKİNCİ ESER
Destana Kawa û Azhî Dehaq kitabını kısaca tanıtır mısınız?
İRAN EDEBİYATI KÜRT ŞAİR BABA TAHİR ÜZERİNE TEMELLENDİ
Kürt halkının varlığını kabul etmeyenler, Kürtlerin toplum olarak kültür sanat tarihine bir katkı sunmadığı propagandasını yapıyorlar?
ARJEN ARİ KİMDİR?
Arjen Arî 1956 yılında Nusaybin’e bağlı Çalé köyünde doğdu. 1976 yılından beri şiirle hemhal olan Arî’nin ilk şiiri 1979 yılında Tîrêj dergisinde, 12 Eylülden sonra da İsveç’te yayınlanan Berbang, Kurdistan Pres, Nûdem, Çira; Türkiye’de yayınlanan Rewşen, Nubihar, Gulistan, Kevan, Tîroj, W; Kürdistan Bölgesi’nde yayınlanan Peyv, Nûbûn, Karwan adlı dergilerde yayınlandı.
Cemil Oğuz’un yaptığı bir araştırmaya göre 2011 yılında Kürt edebiyatında en çok şiir kitabı basılmış. Buna karşı benim düşüncem Kürt şiirinin duyulmadığı bir dönemden geçiyoruz. Kürt şiiri okuyucu kitlesini kaybetmeye başladığı bir dönemde olduğu için Antoloji çalışmasını yaptım. Kürt edebiyatında ne roman, ne de öykü şiirin alternatifi olamaz. Bugün Kürt edebiyatından bahsedebiliyorsak bunu Kürt şiirine borçluyuzdur.
Bütün şairler, son otuz yılın bu topraklardaki toplumsal direnişin sesi olmuştur. Yazılan şiirler dökülen gözyaşlarının hıçkırığıdır. Yazılan şiirlerde bölge halklarının acısını yansıtır, anlatır.
Antolojide Türkiye’de yaşayan Kürt şairler mi var?
Kürt şiiri, romanı, öyküsü parçalanmış bir coğrafyada değişik lehçelerde yazıldı. Güneyli şairler, İranlı şairler bu çalışmanın içerisine girerlerse bir şiir külliyatı, Kürt şiirinin fotoğrafı ortaya çıkabilir. Bu çalışmadan sonra Horasan, Kafkasya gibi farklı bölgelerde yaşayan Kürt şairleri de böyle bir çalışma yapmaları konusunda teşvik etmek istiyorum.
Kürt şiirinin daha fazla gelişmesi için neler gerekiyor?
Kürt şiiri ve edebiyatı bilinmiyorsa bunun en büyük sebebi ana dilde eğitimin olmamasıdır. Eğitim sorunu Kürtçe edebiyatın okunması ve yayılması konusunda engel teşkil ediyor. Kürtler sözlü edebiyat döneminde halk öykülerinden, şiirlerinden uzak kalmadı. Ama ne zaman ki yazılı edebiyata geçildi halk arasında Kürt edebiyatı yayılmadı, yayılamadı. Çünkü Kürtlerin dili hep yasaklıydı ve engeller ile karşılaşıldı.
Cîgerxwîn şiirlerinden sonra Türkçe ve Kürtçe basılan ikinci eser oldu. Mesnevi tarzında bir eser ama günümüze uyarladım. Söylenceden ziyade tarihi bir olgu olan Kawa ile Dehak arasındaki savaşın epik bir şiiri.
Eserin iki dilde olması nasıl karşılandı?
Olumsuz tepki almadım. Bütün Kürt yazarların, eserlerinin bin yıldır beraber yaşadığız halkların diline çevrilmesi gerektiğini düşünenlerdenim. Ben Nâzım Hikmet’i, Turgut Uyar’ı Türkçe okuyorsam, isterdim ki Türkler de benim eserlerimi Kürtçe okusunlar. Kürt şiirinin önce Ortadoğu dillerine, sonra da Avrupa dillerine çevrilme zamanının geldiğini düşünüyorum. (Adana/EVRENSEL)
Bunları söyleyenler halkın diline, kültürüne, varlığına hakaret ediyor. Baba Tahir Hüryan bir Kürt şairidir ve İran, Fars yazılı edebiyatı bu şairin üzerine temelleniyor. Üç yüz yirmi yıl önce yaşamış Ehmedî Xanî bir Kürt bilgini, şairidir. Kürt edebiyatı söylediğimiz nedenlerden dolayı tarih boyunca bütün baskılara rağmen sürekli gelişim göstermemiş olsa bile 10. ve 20. yüz yılları arasında Ali Hariri, Melayê Cızîrî, Goran, Cîgerxwîn, gibi şairler Kürt şiirinin toprağını çorak bırakmamışlardır.
Evrensel'i Takip Et