Polonya sandık başında: Aşırı sağ mı kazanacak liberaller mi?

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Polonya, Ulusal Parlamento (Sejm) ve senato seçimleri için sandık başında. Seçimin yanı sıra, dört değişik konuda referandum yapılıyor. Üç dönemdir parlamento ve senatoda çoğunluğu elinde bulunduran aşırı sağcı, popülist Hukuk ve Adalet Partisi'nin (PiS) yine sandıktan birinci çıkması bekleniyor. Ancak alacağı oyun hükümeti kurmaya yetmeyebileceği de anketlerde görülüyor. Seçim öncesinde yapılan kamuoyu yoklamalarına göre, PiS'nin yüzde 33-35 arasında oy alması bekleniyor. En yakın rakibi liberal-muhafazakar çizgideki Yurttaşlar Koalisyonu'nun (KO) ise yaklaşık yüzde 28-30 oy alacağı tahmin ediliyor. KO'nun liderliğini Eski Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk yapıyor. PiS'in muhtemel koalisyon ortağı aşırı sağcı, milliyetçi Konfederasyon'un ise yüzde 10'a yakın oy alması bekleniyor.

HÜKÜMET DEĞİŞİKLİĞİ OLABİLİR

Sol kanatta ise Üçüncü Yol ve Yeni Sol partileri seçimlere katılıyor ve her birinin yaklaşık yüzde 10 oy alabileceği tahmin ediliyor. Bu durumda, KO ile Üçüncü Yol ve Yeni Sol'un çoğunluğu sağlayarak koalisyon kurabilecekleri, dolayısıyla Polonya'da uzun aradan sonra bir hükümet değişikliğinin olabileceği, çok güçlü olmasa da ihtimal dahilinde görülüyor.

Yaklaşık 29 milyon seçmenin oy kullanacağı seçimlerde 460 parlamento ve 100 senato üyesi seçiliyor. Polonya dışında yaşayan 2,2 milyon seçmen de bulunduğu ülkelerde oy kullanacak. Bu oyların 24 saat içinde sayılarak sisteme geçilmesi gerekiyor. 24 saat içinde sayılmayan oylar geçersiz sayılıyor. Yurt dışında yaşayan Polonyalılar daha çok muhalefet partilerinde oy verdiği için, PiS yeni düzenlemeler yaparak oy kullanmayı zorlaştırdı.

REFERANDUM MADDELERİ ARASINDA GÖÇMENLER DE VAR

Sandık başına gidecek seçmenler üç değişik konuda da referandum pusulasına işaret koyacaklar. Referandumda, “Kamu mallarının satılmasından yana mısın?​”, Emeklilik yaşının yükseltilmesinden yana mısın?​” ve “AB tarafından kurulmak istenen Ortadoğu ve Afrika'dan binlerce illegal sığınmacının paylaşılarak Polonya'ya alınmasından yana mısın?​” soruları yöneltiliyor.

Bu sorulardan üçüncüsünün yanıtının açık arayla “Hayır” olacağı tahmin ediliyor.

Aşırı sağcı PiS, seçim kampanyası sırasında bu konuyu yoğun olarak kullandı. Almanya'nın İkinci Dünya Savaşı nedeniyle tazminat ödemeye yanaşmaması ve Ukrayna-Rusya savaşı da seçim kampanyasının önemli konuları arasında yer aldı.

Seçim sonuçları Avrupa başkentlerinde de merakla bekleniyor. Zira aşırı sağcı PiS, Macaristan'daki Viktor Orban ile birlikte AB'nin birçok planına ulusal çıkarları öne sürerek karşı çıkıyor. Bu nedenle, başta Almanya ve Fransa olmak üzere birçok ülke, Donald Tusk'ın liderliğinde bir hükümetin kurulmasından yana.