NATO tarihinin en büyük hava tatbikatı haziranda

Yücel ÖZDEMİR
Köln

Rusya-Ukrayna savaşı 16. ayını doldururken, NATO “Defender 2023” adı altında tarihinin en büyük hava tatbikatına hazırlanıyor. 12-23 Haziran tarihleri arasında Almanya’nın komutasında yapılacak büyük tatbikata 25 ülkeden yaklaşık 10 bin asker ve 220 savaş uçak katılacak. Sadece ABD’den 100’den fazla değişik savaş uçağının tatbikata katılması planlanıyor.

Asıl amaç “Bir ülkenin saldırıya uğraması durumunda ABD’den kalkacak savaş uçaklarının kısa sürede Avrupa’ya ulaşması ve olası bir müdahaleye katılması”nı denemek.

Tatbikata 20 farklı modeldeki savaş uçağının katılacağı ifade ediliyor. Bunların başında F-35, A-10, havada yakıt ikmal uçakları geliyor.

Almanya da elindeki yaklaşık üç düzine F-35 savaş uçağını tatbikat sırasında kullanacak. Almanya geçen yıl da Avustralya’da Asya-Pasifik merkezli olarak düzenlenen ve hedefinde Çin’in olduğu büyük hava tatbikatı “Pitch Black”e de katılmıştı. Bu tatbikatta değişik ülkelerden 2 bin 500 asker ve 100 savaş uçağı yer almıştı.

RUSYA’YI ÇEVRELEME TATBİKATLARI

NATO yıllardır Rusya’yı çevreleme temelinde “Defender” adı altında büyük tatbikatlar düzenliyor. Baltık ve Doğu Avrupa ülkelerini savunma iddiasıyla yapılan bu tatbikatların asıl maksadının Rusya’yı çevreleme olduğu biliniyor. Daha önce karadan ve denizden yapılan çevreleme tatbikatları ilk kez geniş kapsamlı hava tatbikatıyla desteklenecek.

Balkanlar üzerinden “Defender Europe 2023” de 22 Nisan’da başlamıştı. Arnavutluk merkezli olarak yapılan bu tatbikata da 20 ülkeden 17 bin asker katılıyor. Bu tatbikat da 23 Haziran’a kadar devam edecek. Hedef olarak ABD Avrupa-Afrika Komutanlığının kabiliyetini ölçme ve bölge ülkeleriyle iş birliğini güçlendirme ilan edilmişti.

Rusya-Ukrayna savaşının devam ettiği, Ukrayna’nın her fırsatta NATO üyesi ülkelerden savaş uçağı talep ettiği bir dönemde yapılacak büyük hava tatbikatının Rusya’yı korkutma ve püskürtmeye yönelik olduğu ortada. Tatbikat sırasında sınır bölgelerinde bir provokasyonun olması durumunda NATO’nun sadece Ukrayna üzerinden değil, doğrudan Rusya ile karşı karşıya gelmesi de muhtemel.

NATO UÇAKLARI RUSYA SINIRINA YAKLAŞACAK

NATO ve lideri ABD, bugüne kadar Rusya ile doğrudan karşı karşıya gelme yerine Ukrayna’da destek vererek Rusya’yı geriletme stratejisi izledi.

Rusya’nın bir saldırısı durumunda NATO hava sahasını koruma iddiasıyla yapılacak tatbikat sırasında NATO’ya ait savaş uçakları olabildiğince Rusya sınırına yaklaşacak. Özellikle Baltık ülkeleri üzerinde bir yoğunlaşmanın olabileceği ifade ediliyor.

Ayıca, NATO’ya bu yılın nisan ayında üye olan ve Rusya ile 1300 km uzunluğunda sınırı bulunan Finlandiya da tatbikat sahasında yer alacak. Üyelik başvurusunda bulunan ancak Türkiye’nin itirazı nedeniyle tam üye olamayan İsveç ise tatbikat sahası dışında kaldı.

Bu arada tatbikatı yönetecek Alman ordusu, Hannover’deki Wunstorf Askeri Havaalanını merkez üs olarak kullanacak. Yine Schleswig-Holstein’deki Hohn, Bavyera’daki Lechtfeld, Mecklenburg-Vorpommern’deki Laage, Rheinland-Pfalz’deki Spangdahlem askeri havaalanları ile Hollanda’daki Volkel ve Çekya’daki Caslav havaalanları tatbikat için kullanılacak.

SİVİL UÇUŞLAR ETKİLENECEK

Geniş bir alan üzerinde gerçekleşecek askeri tatbikatın özellikle Almanya’da sivil uçakların uçuşlarını etkilemesi bekleniyor. Tam da yaz tatilinin başlayacağı bir dönemde yapılacak tatbikat çerçevesine bazı sivil havaalanlarına uçuşların belli saatler arasında yasaklanacağı öngörülüyor. Lufthansa, kendisine bağlı havayollarında uçuşların etkileneceğini müşterilerine duyurdu. Bazı uçuşların rota değiştirileceği için daha uzun sürmesi bekleniyor.

Basında yer alan bilgilere göre tatbikat döneminde sadece Almanya’daki askeri havaalanlarından her gün yaklaşık 40 ila 80 kadar savaş uçağı uçuş yapacak ve günde 250 sorti gerçekleştirecek. Kuzey, doğu ve güney yönlerinde uçuşa çıkacak savaş uçakları NATO üyesi ülkelerin hava sahasında dolaşacak. Bu rotalarda her gün hava sahası dört saat boyunca sivil uçuşlara kapatılacak. Bundan en fazla Berlin, Hamburg, Stuttgart ve Münih havaalanlarının etkilenmesi bekleniyor. Hafta sonlarında ise tatbikat uçuşları yapılmayacak.

"MUHTEMEL SAVAŞ"TA ALMANYA’YA MERKEZ ÜS ROLÜ

NATO son birkaç yıldır Rusya’yı çerçeveleme stratejisi çerçevesinde Doğu Avrupa ve Balkanlarda büyük askeri tatbikatlar düzenliyor. 2020’de yapılan büyük kara tatbikatı çerçevesine ABD’den gelen tanklar kara yoluyla Doğru Avrupa’ya ulaşmıştı. Almanya’da kent merkezlerinden geçen tanklara karşı barış hareketi gösteriler düzenlemişti. Koronavirüsün yayılması nedeniyle tatbikat daha sonra önemli ölçüde askıya alınmıştı.

NATO’nun 2018’de planladığı ifade edilen büyük hava tatbikatı “Defender 2023”ün milyarlarca avroya mal olması bekleniyor. Tatbikatın Ukrayna savaşının sürdüğü bir döneme denk gelmesi özellikle Ukrayna’yı cesaretlendirmeyi de hedefliyor.

Tatbikat senaryosu, NATO ile Rusya arasında meydana gelecek muhtemel bir savaşta Almanya’nın hava operasyonları için merkez üs olacağını da gösteriyor. Rusya’ya yakın ülkelerdeki havaalanları ise Almanya’dan kalkacak savaş uçakları için geçici üs görevi yapacak. Dolayısıyla Almanya’ya savaş komuta merkezi misyonu veriliyor. Mevcut hükümet izlediği politikalarla bu göreve hazır olduğunu göstermiş durumda.

BARIŞ ÖRGÜTLERİ PROTESTO EDECEK

Almanya'daki barış örgütleri ise merkezi Hannover’deki Wunstrof’taki askeri havaalanının önünde protesto gösteri düzenleyecek. 10 Haziran’da saat 12’ye 5 kala yapılacak gösteriye çok sayıda insanın katılması bekleniyor. Ayrıca “Defender 2023” tatbikatları devam ettiği süre boyunda uyarı nöbetleri ve eylemler devam edecek. Hannover ve çevresindeki savaş karşıtı örgütler eylemlere katılma çağrısında bulundu.