İzmir'de su pahalı: Aynı kullanıma İzmir’de 115 TL İstanbul’da 46 TL fatura kesiliyor
İzmir’de 11 metreküplük su kullanımı 115 lira, İstanbul’da 46 lira ve Ankara’da 65 lira. İzmir’de fark yurttaştan alınan katı atık toplama bedelinden kaynaklanıyor.
Fotoğraflar: Evrensel
Kenan ÇETİN
Ramis SAĞLAM
İzmir
İzmir’de yurttaş, suyu İstanbul ve Ankara’dan çok daha yüksek fiyatlara satın alıyor. İzmir, Ankara ve İstanbul’da yaşayan ve 11 metreküp su kullanan üç farklı ailenin faturası karşılaştırıldığında İzmir’de fatura bedelinin 115 lira, İstanbul’da 46 lira ve Ankara’da 64 lira 90 kuruş olduğunu gördük. İzmir ve Ankara’da faturaları artıran temel neden, yurttaştan alınan ‘Katı atık toplama bedelleri’ olurken, İstanbul’da 2 bin litre su da yurttaşa ‘insani bir hak’ olarak ücretsiz sağlanıyor.
ÜÇ İLDE FARKLI UYGULAMA
İzmir, Ankara ve İstanbul’da aynı miktardaki konut su tüketim faturalarını karşılaştırdığımızda çok farklı sonuçlar çıktı. İzmir Büyükşehir Belediyesi su idaresi İZSU tarafından düzenlenen 11 metreküplük su bedeli 115 TL iken, Ankara Büyükşehir Belediyesinin sular idaresi ASKİ faturasına bu bedel 64.90 TL ve İstanbul Büyükşehir Belediyesinin sular idaresi olan İSKİ’nin su faturasına sadece 46 TL olarak yansıyor. İstanbul’daki su tüketicisinin su faturasının 2 bin litresi “insani su hakkı” olarak fatura bedelinden düşülürken diğer iki büyükşehir belediyesinin su faturalarına yansımadığı göze çarpıyor.
FATURALARA NASIL YANSIYOR?
27 Eylül 2010’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atıksu Altyapı ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul ve Esaslara İlişkin Yönetmelik” ile katı atıkların toplanması ve bertaraf edilmesinde harcanan giderlerin “tam maliyet esası” ve “Kirleten öder” ilkeleri doğrultusunda, hizmet alanlardan bu hizmetlerin bedelinin tahsil edilmesi hükmü bulunmakla birlikte, uygulamada zorunluluk bulunmaması vatandaşın su faturasına farklı illerde farklı yansımasına neden olduğu gerçeğini karşımıza çıktı.
Bu bedellerin nasıl toplanacağı ise yine aynı yönetmeliğin “Faturalandırma” başlıklı 22. maddesinde belirlenerek “Düzenli aralıklarla ve müstakilen su faturaları üzerinden” yapılacağı hükmüne dayandırılmakta. Bu işin tahakkuk ve tahsilatını yapan su ve kanal idareleri, yaptıkları iş karşılığında herhangi bir bedel almamakta ve bu bedelleri tahsilini müteakiben olduğu gibi ait olduğu belediyeye aktarıyor.
ÇİFTE FATURALANDIRMA
İZSU’nun düzenlemiş olduğu, 11 metreküplük konut su faturasında, 115 TL’lik katı atık toplama bedeli 27.75 TL olarak yansırken, ikinci bir bedel olan katı atık bertaraf bedeli 2.51 TL olarak yansıtılıyor. Bunlardan katı atık toplama bedelleri ilçe belediyeleri tarafından belirlenip ve buna ait tahsil edilen bedeller de yine ilgili ilçe belediyesine, katı atık bertaraf bedeli ise Büyükşehir Belediyesine aktarıldığı aynı yönetmelikle belirleniyor.
Su faturalarında katı atıkla ilgili olarak yukarıda anlatılan iki bedelin yanı sıra mesken abonelerinden ayrıca kullandığı metreküp su ile her yıl tarifesi ayrıca yine hükümet tarafından belirlenen çevre temizlik vergisinin (ÇTV) su faturalarına yansıtıldığı görülmektedir. Ayrıca bu tarife her yıl güncellenmektedir. Bu tarife 2021 yılı için 0.50TL/m3 olarak uygulanıyor.
“HAKSIZLIK ADALETSİZLİK SON BULMALI”
İzmir’de aynı metreküp suya, İstanbul ve Ankara’daki tüketiciden daha fazla ödeme yapan vatandaşlar duruma tepki gösterdi. İZSU önünde üç ilin su faturalarını yan yana gören vatandaşlar, bunun haksızlık ve adaletsizlik olduğunu belirterek tepki gösterdi.
Dört kişilik ailesi olan Necla Bilgili, aylık su giderinin 100 liradan aşağı olmadığını ifade ederek “Şu an bu faturaları görünce çok şaşırdım. Su faturalarında iller arasında bu kadar büyük farklılık olabileceğini hiç düşünmüyordum. Ben de bunu o illerdeki tanıdıklarım aracılığıyla araştıracağım. Bu bence büyük bir adaletsizlik” dedi. Asgari ücretle geçinen bir aile olduklarını belirten Bilgili, “Su faturalarımız elektrik faturasıyla yarışıyor. Bizler bunu ödemekte çok zorluk çekiyoruz. İzmir Büyükşehir Belediyesinden su faturalarındaki, İstanbul ve Ankara’da kesilmeyen kesintileri kaldırarak faturaları bizlerin ödeyebileceği bir düzeye getirmelerini istiyorum. İzmir’de yapılan bu kesintileri haksızlık olarak görüyorum” dedi.
“FAKİRİN PARASI İLE BELEDİYECİLİK OLMAZ”
Üç kişilik ailede yaşayan Emekli Öğretmen Kemal Çelik, su faturalarının 2010 yılından bu yana çok artırıldığını ifade etti. Aylık ortalama 10-11 ton su tüketen Çelik’in aylık faturası hiç 100 liranın altına düşmemiş. Çelik, “Bizler belediyemizi halkçı bir belediye olarak biliyor ve bundan övgüyle bahsediyoruz. Su sorunundan dolayı bizleri mutlaka dinlemeleri gerekir. Bu durum İzmir Büyükşehir Belediyesinin imajını kesinlikle zedeliyor” diye konuştu.
“İstanbul ve Ankara’da su faturaları düşükken İzmir’de neden yüksek?” diye soran Çelik, “Su faturalarını ödemekte vatandaş olarak çok zorlanıyoruz. Belediye bütün gelirini su faturalarından sağlayarak fakir fukaranın parası ile belediyecilik olmaz. İzmirli daha mı zengin? Su faturalarındaki bu haksız ve adaletsiz durum düzeltilmelidir” dedi.
“SU BEDELİ FARKLILIKLARI KABUL EDİLEMEZ”
Üç büyük ildeki su faturaları arasındaki farklılıkları değerlendiren TÜKODER İzmir Şube Başkanı Cevdet Uçan, suyun evrensel temel bir hak olduğunu belirterek, “Susuzluk ekonomik çıkarlarımızın korunması ve temel fizyolojik, evrensel tüketici hakkıdır” dedi.
Uçan, farklı faturalandırmayla ilgili olarak ise “Su ve Kanalizasyon idarelerinin konutlar için 1. Kademe 15 m3’e kadar 1 m3’lük su ücretleri karşılaştırıldığında;15 m3’e kadar, 3 m3’lük kısım ‘insani su hakkı’ olduğu, 12 m3 lük kısmın bedeli ve diğer ücretlendirmelerin tüketicilerden tahsil edildiği, 2021 yılı 1 m3 su bedeli üç ilimizde de birbirlerine yakın olmasına rağmen, İzmir’de 11 m3 su kullanan tüketicinin 115 TL, ödemesi kabul edilemez. İzmir’de yaşayan İZSU aboneleri ve tüketicilerin bu bedelleri ödememeleri için gereğinin yapılmasını istemekteyiz” dedi.
