Bu sefer hayal satamadılar

Piri Reis Üniversitesi’nden Öğrenciler

İstanbul

Geçtiğimiz günlerde Piri Reis Üniversitesi’nde “Açık Deniz Stajı Forumu” gerçekleştirildi. 2 oturumdan oluşan forumda ana husus, denizcilik fakültesi öğrencilerine pranga gibi bağlanan staj sorunlarının ne olduğu, nelerden kaynaklandığı ve çözümlerinin neler olduğuydu.

İlk oturum gemiye çıkmak için alınan zorunlu sertifikaları ve denizcilikteki eğitim gemilerinin önemini kapsayan sunumlar ile başladı. Oturumun devamında Rektör, İstanbul Liman Başkanı, Ulaştırma ve Altyapı Bakanı, GEMİMO başkanı ve diğer denizcilik fakültelerinin dekanları sıra sıra staj sorunu hakkında konuştular. Bir yanda bu sorunun; okulculuktan, sahipsiz görevlerin stajyerlere bırakılmasından ve her şirketin farklı stajyer politikası olmasından dolayı oluştuğunu savunan konuşmacılar; diğer yanda “Benim zamanımda böyle değildi. Denizcilik kültürü bozuldu ve sizler bu kültüre uymak zorundasınız; ancak bu şekilde çözülebilir.” minvalinde tartışan konuşmacılar vardı. Bu iki hatta neyi savunduğu belli olmayan kutuplar karşısında sorunları bir kalıba sokamayan tek taraf; olguları tekvin etmeyen fakat bundan mustarip olan öğrencilerdi. “Daha gerçek sorunları anlatmayan insanların sunduğu çözümlere nasıl güvenebiliriz?​” “Biz, stajyerler için maliyete girmek istemiyoruz diyen; bizi marka olarak gören şirketler bizim sorunlarımızı önemsiyor mu?​” “Bütün mesleklerde benzeri görünen bu sorunlar; öğrencilerin derslerine yeterince çalışması ve kendini geliştirmesi ile nasıl çözülsün. Bu gidişle 3 değil 10 dil öğrenmemiz gerekecek.” Öğrencilerin kafasında fıldır fıldır dolanan bu düşünceler, yuvarlak masa şövalyeleri daha forumu sarpa saman etmeden oluşmuş vaziyetteydi.

BİZE SATILANLARA CEVABIMIZ VAR

Nihayetinde forumun soru-cevap kısmına geldiğimizde bir arkadaşımız söz hakkı aldı. “Stajında tost veya çay yapmamış hiçbir arkadaşım yok. Bir stajyerin ne yapması-ne yapmaması gerektiği hakkında hiçbir yönetmelik yok. Bir arkadaşımın yaşadığı örnek bu durumu çok güzel anlatıyor: Kendisi çarkçıbaşına ‘Benim ne yapmak gerekiyor öyle bir sıralama var mı?​’ diye sorduğunda çarkçıbaşı crewlist’i işaret edip ‘Sıralamada en aşağıdasın bu yüzden sıralamana göre davranacaksın.’ demiş. Bu gibi benzer olayları ben de yaşadım. Çay da tost da yaptım. Paspas da attım. Ambar temizledim, raspa yaptım; ama esasen makine stajyeriyim. Bıraktım stajyerin yapmaması gerektiği işleri, makine stajyerine ait olmayan görevleri yaptım. Bugün Türkiye denizcilik sektöründe zar atıyoruz. En iyi şirkete de gitseniz, en kötü şirkete de gitseniz; başınıza iyi bir zabit gelirse stajınız iyi, kötü bir zabit gelirse stajınız kötü geçiyor. Burada tacize dahi uğrayan arkadaşlarımız var. Yıl 2019, burada resmi bir yönetmelik olması gerektiğini düşünüyorum; eğer varsa gemiye çıkmadan önce bunların anlatılması gerektiğini düşünüyorum.” Forumdaki bütün öğrencilerin düşüncelerine tercüman olan bu konuşma ardından şövalyelerimiz soyut bir cevap dahi sunamadılar. Daha az önce yapmamalısınız diye tartışılan işlere yapmak zorundasın cevabı da verildi, hiçbir dayanağı teşkil etmeyen “Daha üniformanı giymemişsin, konuşuyorsun.” cevabı da. Üstüne üstlük böyle bir konuşma beklemeyen masa başındakiler başka soru almadan ara verdi.  Olması gereken forum üslubu ile hareket edilmemesi sonucu konuşmak isteyen öğrenciler kendilerini ifade edemediler. Konuşmacılar; “Orada öyle karamsar bir konuşma yapamazsın, ben bu mesleği kaç yıl yaptım. Sorunun varsa okula söylersin, okul bunu takibe alır.” “Kendini ön plana çıkarmaya çalışıyorsun. Kardeşlerine yanlış örnek oluyorsun.” söylemleriyle arkadaşımızın üstüne gittiler ve bir kaos ortamı yarattılar.

BOŞ SÖZLERE KARNIMIZ TOK

Forumun ikinci oturumunda ise holdinglerin temsilcileri, dernek başkanları nasıl bir stajyer profili istediklerini aktardılar. “Denizcilik kültürünü edinmeyen, kendini geliştirmeyen, kurallara uymayan ve okulunu gemilerde düzgün temsil etmeyen öğrenciler yüzünden staj sorunu ortaya çıkıyor.” Fikrini kendilerine toplanma alanı edinen armatörler; aynı oturumda “2 aylık staj için maliyete girmeyiz.” diyerek bizzat acı gerçeği öğrencilere sundu.

Forumdaki bütün öğrencileri öfke küpüne çeviren bu olaylar sonucunda herkes memnuniyetsiz idi. Geniş bir perspektiften baktığımızda forumdan öğrendiğimiz tek şey staj sorununu yaratanların işlerinde ne kadar uzman olduğuydu. Bize prangaları takanlar; çıkartmak yerine bizleri kırbaçlıyor, maskelerini düşürüyorlar. Bu somut örnek karşısında tek çözüm stajyerlerin söz haklarını alması yolunda birbirimizi rekabet içerisinde boğmak değil; beraber dayanışma içerisinde hareket etmektir. Bize, mesleğin maaşı ile gözümüzü boyayan ve aksini yapan armatörlerin palavraları değil; mesleği icra eden mühendislerin, mühendis adaylarının sesleri gereklidir. Forumun perspektifi dahi denizcilik sektörünün bu haliyle elle tutulur bir yanının olmadığını göstermektedir.