CHP'nin Gümüşhane altın madenleri raporu: Siyanürden ölüm dosyası kapatılmış!

Özer AKDEMİR

Geçtiğimiz temmuz ayında 192 köylünün zehirlenmesi ve su kaynaklarına siyanür karıştığı iddiaları ile ilgili Gümüşhane'deki altın madenlerinde inceleme yapan CHP heyeti, konuya dair hazırladığı raporu açıkladı. Raporda, yöredeki altın, kurşun, çinko madenlerinin sağlığa, su kaynaklarına ve tarıma etkileri yöre köylülerinin anlatımları ile ortaya serilirken madende çalışan bir işçinin siyanürle zehirlenmesine dair adli tıp raporlarına rağmen yargıdan takipsizlik kararı çıktığına dikkat çekildi.

MADEN İŞÇİLERİ EYLEMDE

CHP'nin Doğa Haklarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcısı Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca'nın da içinde bulunduğu 5 CHP milletvekilinden oluşan heyet, 15 Ağustos 2019 tarihinde Gümüşhane'de madenlerin olduğu yörede incelemelerde bulundu.

Yıldız Bakır-Altın Madencilik’in 2018’de ekonomik kriz nedeniyle faaliyetlerini bir süre durduran, tekrar üretime başladığında ise çalışan 150 işçinin 3 aylık maaşlarını yatırmayan şirkete karşı işçiler bir süredir çeşitli eylemler yapıyor. İşçiler, şirketin kendilerini tazminatsız olarak işten çıkarmak istediğini dile getiriyor.

SUYA SİYANÜR KARIŞMIŞ!

Yıldız Bakır Madencilik şirketi tarafından işletilen kurşun-çinko-altın madeni zenginleştirme tesisine ait atık barajında meydana gelen boru patlaması sonrası atık suyun Midi Deresi'ne karışması ile ilgili CHP heyeti tarafından yapılan incelemelerde, Gümüşhane'ye 45 km uzaklıktaki Karamustafa Köyü yakınlarında yer alan madenin atık suyunun dereye karışması sonrası valilik tarafından yapılan ilk analizde, suda siyanür oranının limitlerin üzerinde olduğuna dikkat çekiliyor. Valilik daha sonra ise resmi sitesinde sudaki siyanür oranının içme suyunda izin verilen limitler içinde olduğu açıklandı.

SU ANALİZİNİ DİĞER ALTIN MADENİNE YAPTIRMIŞLAR!

Rapora göre işin en ilginç yanı ise 17 Temmuz 2019’da Midi Yıldız Bakır-Altın Maden Tesislerinde yaşanılan boru patlaması olayı sonrasında, Gümüşhane Valiliğinin olay yerinden aldığı numuneleri Mastra Altın Maden Tesislerindeki laboratuvarda analiz ettirmesi. Yani Valilik, bir altın madenindeki siyanür kazası ile ilgili su analizini başka bir altın madenine yaptırmış. Konuya dair CHP heyetine bilgi veren Mastar Altın Madeni yetkilisi, labarotuvarlarında sadece siyanür oranı yönünden ölçüm yapabildiklerini iletirken sudaki başkaca ağır metal ya da kimyasallara dair bir ölçüm yapılmamış.

Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü gibi kuruluşların denetim görevlerini aksattığı yönünde vatandaşların yoğun şikayetleri bulunduğunu belirten CHP Denizli Milletvekili Gülizar Biçer Karaca, "İl Çevre Durumu Raporunda, madenciliğin tarım üzerinde yarattığı etki hakkında bir veri bulunmadığından söz edilmiştir. Köylerdeki içme ve kullanma sularındaki kirliliği ölçmek için alınan su numunelerin incelemesinin, Valilik eliyle bu maden firmalarına yaptırıldığı, maden firmaları yetkilileri tarafından ifade ediliyor. Oysa ki denetim mekanizması kamu eliyle yürütülmek zorundadır. Gümüşhane’de denetim mekanizmalarının etkin işletilmemesi şüphelerimizi arttırmaktadır" dedi.

192 KÖYLÜ NEDEN ZEHİRLENDİ?

Öte yandan şu an TMSF'nin işlettiği Koza Madenciliğe ait Mastra madeninin yakınındaki Dibekli Köyü’nde içme suyundan kaynaklı zehirlenme olayları da CHP heyetinin raporunda önemli bir yer tutuyor. 192 vatandaşın zehirlenme şikayetiyle hastanelere başvurduğu olayla ilgili Gümüşhane İl Sağlık Müdürlüğü içme suyunda yüksek oranda bakteri açıklaması yapmış olmasına rağmen olaydaki soru işaretleri olduğuna da dikkat çekiliyor.

Gümüşhane şehir merkezinin 9 km kuzeybatısında yer alan maden cevherinin çıkarıldığı ve siyanürle ayrıştırıldığı Demirkaynak Köyü, zehirlenmelerin olduğu Dibekli Köyü'ne 2 buçuk kilometre uzaklıkta. CHP heyetinin raporunda 1400 metre yükseklikte bulunan maden işletmesinin ve siyanür havuzunun hemen altından geçen derenin Dibekli Köyü içinden geçtiği bilgisi verilmiş. Raporda ayrıca 2014 tarihli gazete haberlerinde köylülerin maden nedeniyle yaşadıkları sağlık ve tarımsal sorunlara dair bilgiler de yer alıyor.

KÖYLÜLER KAN AĞLIYOR

CHP heyetinin Topçular Mahallesindeki yurttaşlarla yaptıkları görüşmelerde köylüler, Mastra ve Yıldız isimli firmalara ait iki maden tesisinin de etkisi altında olduklarını ve kendilerinin, hayvanlarının ve tarım alanlarının bahsedilen maden faaliyetleri nedeniyle zarar gördüğünü belirtmişler. Köylüler tarımsal verimliliğin önceki yıllara göre düştüğünü, bir kısım tarımsal ürünlerin artık yetişmemeye başladığını ifade etmişler. Temmuz ayı başında 192 kişinin içme suları nedeniyle zehirlenerek hastanede tedavi gördüğünü, zehirlenme olaylarının halen devam ettiğini belirtirken, yetkililerin kendilerine yeterli bilgiyi vermemesinden yakındılar. Köylüler zehirlenmelere dair kesin tanı yerine “kanalizasyondan olabilir” şeklinde muğlak bir ifade ile olayın geçiştirilmek istendiğinden, olayın sorumlularıyla ilgili hukuki işlemler yürütülmediğinden yakınmışlar.

SİYANÜRLE ÖLEN İŞÇİNİN DOSYASINA TAKİPSİZLİK!

Raporun en dikkat çekici kısımlarında biri ise madende çalışırken siyanürle zehirlenip ölen bir işçiye dair aktarılanlar oldu. 31 yaşındaki oğlu Rıdvan Doruk'un 2018 Eylül ayında siyanürle zehirlenerek öldüğünü anlatan Abdurrahman Doruk adli tıp raporunda “kişinin ölümünü siyanür intoksiyasyonu sonucu meydana gelmiş olduğu” kanaati olmasına rağmen yapılan soruşturmada takipsizlik kararı verildiğini ifade etti.

KÖYLÜ BORÇ BATAĞINDA

Raporda, şirketlerin vaatlerinin yurttaşları borç batağına süreklediği belirtilirken; "Karamustafa köyü halkı, bu ekonomik ilişkilerden memnun mu, “ihya” olmuş mu? Şirket bahsedilen yöntemlerle girdiği bütün ekonomik ilişkilerde, köylüleri ekonomik buhrana sokmuştur. Çünkü, köylülere paraları düzenli bir şekilde ödenmemiştir. Uzun süredir, alacaklarını tahsil edemeyen köylüler mağduriyetlerini dile getirmişlerdir" ifadelerine yer verildi.

ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Rapordaki çözüm önerileri ise şunlar:

• Gümüşhane’de sağlık etki değerlendirmesi yapılması zaruridir. Kentin tüm potansiyelleri, kamu sağlığı ve başka kriterler üzerinden Gümüşhanelilerin, kendilerine karşı pompalanan maden yatırımlarına ihtiyaçlarının olup olmadığını görebilmek için bir fırsat yaratacaktır.
• Gümüşhane’nin tarımsal potansiyeli güçlendirilmelidir
• Vatandaşlar, kamunun aktif denetleme işlevini güçlendirmelidir

Gümüşhane'de bir maden firmasının atık suyu dereye karıştı

Gümüşhane'de şebeke suyunda koli basili ve bakteri üremesi tespit edildi

Gümüşhane'de ücretleri ödenmeyen maden işçileri eylem yaptı