1 Mayıs'a giderken: Meslek lisesi memleketin değil sermayenin geleceği

Mesleki eğitim, kapitalist üretim ilişkilerinin egemen olduğu bütün ülkelerde toplumsal ilerleme, ekonomik kalkınma, üretimin artması gibi söylemlerle, sermayenin acil ihtiyaçları için önemle üzerinde durulan, çok daha fazla kafa yorulan meselelerden biri. İşçilerin-emekçilerin ve doğal olarak emekçi çocuklarının yoğun olarak yaşadığı hemen her mahallede bulunan ve lise öğrencilerinin önemli bir bölümünü bünyesinde bulunduran ‘meslek liseleri’ böyle bir planlamanın ürünü.

Meslek liselerinin sermayenin ihtiyaçları doğrultusunda dönüşümü ise sermaye sınıfının temsilcisi AKP hükümeti tarafından son dönemlerde çok daha fazla gündemde tutulmaya başlandı. Geçtiğimiz mayısta Milli Eğitim Bakanlığı, meslek liselerinin özel sektöre devrini gündeme getirdi, önemli adımlar atılacağının sinyallerini verdi. ‘İş garantili’ özel meslek liselerinin açılması da bu dönüşümün bir parçası olarak gündeme geldi. MEB ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği arasında imzalanan ‘Mesleki Eğitim İşbirliği Protokolü’ de geçtiğimiz aylarda gün yüzüne çıktı. Patron örgütü TOBB’un Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu ‘mesleki eğitimle reel sektörü birbirine entegre etmek’ üzere adımlar atılacağını söyledi. Bu protokolle özel sektör tarafından okullara atölyeler ve laboratuvarlar kurulacak, öğretmenlere hizmet içi eğitim verilecek, öğrencilere özel sektörde staj ve iş imkanları(!) tanınacak ve böylelikle mesleki eğitimin sermayenin çıkarlarına ve ihtiyaçlarına göre kurgulanmasının önü açılacak.

2023 Eğitimde Vizyon Belgesi’nin AKP’nin eğitim hedefleriyle oldukça örtüştüğünü söyleyebiliriz: Mesleki ve teknik eğitim modeline sektör temsilcilerinin katılımı sağlanacak, iş gücü piyasasındaki ve ekonomideki hızlı değişimlere cevap verebilecek esnek bir eğitim planlaması yapılacak, özel sektörün ve sermayenin rolü güçlendirilecek, odalar ve borsalara (ve patronlara) çok daha sorumluluk verilecek.

BİLGİ ÖĞRETMEK Mİ SÖMÜRMEK Mİ?

Hal böyle olunca dışarıdan bir bakışta, meslek liselerinin mevcut durumunun kötü olmadığı, iş garantisinin günümüz Türkiyesi'nde oldukça önemli bir gelecek garantisi(!) olduğu söylenebilir. Ancak meslek lisesi öğrencilerinin yaşam ve çalışma koşulları bu “kötünün iyisi” görüntünün arkasının ne kadar “çirkin” olduğunu görmemize yardımcı oluyor. Erken sınıflarda başlayan ve adına ‘staj’ denilen sömürü sistemi örneğin. Üretimdeki ‘teknik bilgi’yi öğrenme süreci olarak planlandığı söylenen bu dönem uzun ve esnek çalışma, düşük ücret ve kötü çalışma koşullarından fazlası değil. Çalışmaktan başka çaresi olmayanlar sektörün ‘kalifiye’ ve ‘ucuz’ eleman ihtiyacını karşılıyor, birçok meslek liseli de çalışma koşullarının bu yıkıcı düzenine çabuk yeniliyor, mezun olduğu bölümün sektöründe çalışmamak için elinden ne geliyorsa yapıyor. Kafelerde, AVM’lerde, otellerde çalışan çok fazla meslek lisesi mezununa denk gelebiliriz. Ayrıca bugün meslek liseleri en fazla işsiz gencin mezun olduğu okulların başında geliyor.

Yaşam ve çalışma koşullarının ağırlaşması, kölelikten hallice işçilik, düşük ücret, yoksulluk, işsizlik ve gelecek kaygısı... Meslek liseliye fazlası yok, daha azı mümkün.

Sermayenin ve hükümetin saldırısı altındaki meslek liseli öğrenciler olarak şunu söylemeliyiz: Toplumun sırtına yük olan bir avuç sermayedarın çıkarları için ne hayat boyu düşük ücretlere çalışarak geçireceğimiz, ne de parklarda-köşe başlarında işsizliğin alışkanlık haline geldiği bir yaşam sürmeye niyetimiz var! Emekten, emekçi çocuklarından yana bir ülke ve dünya için bir araya geleceğiz, ‘teknik bilgisi’ni öğrendiğimiz kapitalist üretim ilişkilerini değiştireceğiz, başka bir dünyada yaşayacağız, bir avuç sermayedarı yorgun sırtımızdan atıp yolumuza özgürce devam edeceğiz.

"Dar Ayakkabıyla Yaşamak" ve 1 Mayıs

Esenyurtlu kadınlar talepleriyle 1 Mayıs’ta alanda olacak

Bir kadın işçi olarak sendikalara önerilerim

1 Mayıs tarihi: Bu ateşi söndüremezsiniz

İşçiler 1 Mayıs'ta hangi taleplerle alanlara çıkacak?

İ. Sabri Durmaz

Sınıfa yönelik saldırılar ve 1 Mayıs