Yerel seçim sonrası tanzim kuyrukları uzuyor

Gizem ÖRNEK
Elif Ekin SALTIK
İstanbul

Ankara’nın bazı bölgelerinde tanzim satış noktaları toplanırken İstanbul’da ise tanzim satış noktalarından satışlar sürüyor. İstanbul’un Bahçelievler ilçesi Şirinevler Mahallesi’nde yerel seçimlerin ardından yine uzadıkça uzayan tanzim satış kuyruklarında genel olarak orta yaşlı kadınlar ve erkekler bekliyor. Kuyruklarda konuştuğumuz kadınlar pahalılığın nedenine dair yorum yapmaktan çekiniyor.

İlk kurulduğu günlerde yüzlerce kişinin saatlerce beklediği uzun kuyruklardan sonra görece azalan kuyruklar bu hafta başından itibaren yine uzamaya başladı. Kuyruktakilerin çoğu yaklaşık 2 saattir beklediklerini söylüyor ve en az 1 saat daha beklemek zorunda gibi görünüyor. Bu hafta kuyruğun neden bu kadar uzadığına dair “Bu hafta pazar çok pahalıydı” yanıtını alıyoruz birçok kişiden. Kuyruktaki kadın erkek dağılımı neredeyse yarı yarıya, yaş ortalaması 45’in üzerinde.

“NEDEN BÖYLE ŞEYLER SORUYORSUNUZ” GERGİNLİĞİ

“Ne alacaksınız” sorusuna hemen herkesin yanıtı aynı: “Ne kalırsa onu alacağız. Patates, soğan, domates kalırsa iyi olur.” Tanzim satışlarla ilgili konuşmak istediğimizi söylediğimizde ise ilk karşılaştığımız yanıt genelde tepkisel oluyor: “Neden soruyorsunuz, niye geldiniz, neden fotoğraf çekiyorsunuz?​” 

Bu soruları aşıp sohbet edebildiğimiz özellikle kadınlar, marketten, pazardan alışveriş yapmanın çok pahalı olduğunu, mecbur kaldıkları için, tanzim satışta bulunmayan ürünleri almak için markete, pazara gittiklerini anlatıyor. 50 yaşlarında bir kadın, “Mesela canım bir şey isterse, e insanlık hali bazen oluyor, canın istiyor, o zaman mecbur marketten alıyoruz. Onu da çok az aldığımız için sorun olmuyor ama her şeyi alamıyorsun işte” diyor. Düzenli olarak tanzim satıştan alışveriş yaptığını söyleyen de var, zaman bulamadığı için gelemediğini söyleyen de var. Ama kuyruğun yeniden uzamasından herkes şikayetçi.

Pahalılığın nedenlerini konuşmaya başladığımızda ise yine ilk baştaki tepkisel yaklaşım yeniden etkisini gösteriyor. Yine “Niye bunları soruyorsunuz” sorgulamalarının ardından alabildiğimiz cevaplar ise benzerlik gösteriyor: “Fırsatçılar yüzünden böyle oluyor.” 

Genel olarak yanıtlar bu doğrultuda olsa da “AK Parti tam olarak iktidar olsa fiyatlar düşer” diyen bir kadın oluyor. AKP’nin 17 yıldır iktidar olduğunu hatırlattığımızda ise aldığımız yanıt “Ben belediye seçimlerini kastediyorum, İstanbul’u da alsa bence fiyatlar düşer” şeklinde oluyor. İstanbul’da belediyenin 1 hafta öncesine kadar AKP’de olduğunu söylediğimizde ise sohbeti ilerletmek mümkün olmuyor, “Sizce neden peki, neden gelip böyle şeyler soruyorsunuz millete? Ne yapmak istiyorsunuz” diye tepkiler devam ediyor.

“ÜLKEDE DOMATES YOK DİYEMİYORUZ!”

Şirinevler’deki tanzim satışta satılan ürünlerin tazeliğini de vurguluyor kadınlar. 

Bazıları havaların ısınmasıyla mevsim meyve ve sebzelerinin fiyatının düşmesini bekliyor, bazıları da “Bundan sonra değişmez artık, geçen yaz da zaten ucuz değildi. Yakında ramazan var derler, sonra bayram var derler... Bahane hiç bitmiyor. Artık düşmez bu fiyatlar” yorumunu yapıyor. Pahalılık devam ettikçe tanzim satışlara gelmeye devam edeceklerini söyleyen kadınlar, “Ama market ve pazarlarda bu fiyatlar olsa tabii daha iyi olur. Herkes alamıyor, gelemiyor” demekten de geri kalmıyor. 

’80’lerdeki tüp, gaz, yağ kuyruklarını hatırlatanlar da oluyor: “O zaman da kuyruk varmış, onlara neden böyle sorular sormuyordunuz” diye tepki gösteren bir kadına yanıt yine kuyruktan geliyor: “Keşke gaz kuyruğunda beklesek. En azından ülkemizde ‘Gaz çıkmıyor, gaz yok kuyruk var’ deriz. Ama ‘Ülkemizde domates yok’ diyemiyoruz. Neden kuyrukta bekliyoruz o zaman?​”

Hastaneden çıkan, çocuğunu, torununu başkasına emanet eden kadınlar 2’şer kilo sebze meyve alabilmek için saatlerce kuyrukta bekliyor. Beklerken de “Sıra bize gelene kadar ürün kalır mı bilmiyoruz” diye de endişe duyuyor. 

E-TANZİM STOKLARINDA ÜRÜN YOK

Tarım Kredi Kooperatifi ile PTT’nin iş birliği sonucunda PTT’nin internet sitesi üzerinden de “e-tanzim” uygulaması faaliyette. 700 kadar ürünün Türkiye çapında yaygınlaştırılarak satılması beklenen e-tanzimde şu sıra sadece üç ürünün satışı var. PTT’nin e-tanzim uygulamasında stokta görülen ürünler yeşil mercimek, kırmızı elma ve domates.