İşsizlik sigortası payı bazı patronlar için yüzde 1’e çekildi

‘Çok tehlikeli’ sınıfta yer alan, 10’dan fazla çalışanı bulunan, son 3 yıl içinde ölümlü ve sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası bulunmayan iş yerlerinde, işsizlik sigortası işveren payı, 3 yıl süreyle yüzde 1 olarak alınacak. Oran karar öncesi yüzde 2 olarak uygulanıyordu.

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Zehra Zümrüt Selçuk, ‘Çok Tehlikeli Sınıfta Yer Alan ve Ondan Fazla Çalışanı Bulunan İşyerlerinde İşsizlik Sigortası Primi İşveren Payı Teşvikinden Yararlanılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ’ ile ilgili açıklama yaptı. Selçuk, “Düzenlemeye göre, çok tehlikeli sınıfta yer alan, 10’dan fazla çalışanı bulunan ve son 3 yıl içerisinde ölümlü ve sürekli iş görmezlikle sonuçlanan iş kazası bulunmayan iş yerlerinde, çalışanların işsizlik sigortası işveren payı, bir sonraki takvim yılından geçerli olmak üzere 3 yıl süreyle yüzde 1 olarak alınacak” dedi.

Çok tehlikeli sınıfta yer alıp 10’dan fazla çalışanı bulunan ve son 3 yıl içerisinde ölümlü ve sürekli iş göremezlikle sonuçlanan iş kazası meydana gelmeyen iş yerleri, Sosyal Güvenlik Kurum sistemi aracılığıyla belirlenecek ve başvuruya gerek kalmadan otomatik olarak sisteme dahil edilecek. İşsizlik sigortası işveren payı normalde yüzde 2 olarak uygulanıyordu.

İŞÇİ BAŞINA 191 TL

Öte yandan, iş yerlerinin bu teşvikten yararlanabilmeleri için 1 Ocak 2019’dan itibaren İş Sağlığı Güvenliği profesyoneli görevlendirmeleri gerektiğini anımsatan Bakan Selçuk, “Teşvikten yararlanan işyerinin, belirtilen yararlanma şartlarından herhangi birini kaybetmesi durumunda teşvikten yararlanabilmesi için 3 yıl süre ile tebliğde belirtilen şartları sağlaması ve Sosyal Güvenlik Kurumuna başvurması gerekiyor. 1 Ocak itibarıyla devreye giren teşvik sistemi ile birlikte işverenlere çalışan başına asgari olarak 25.58 TL, azami olarak 191.88 TL teşvik desteğini sağlamayı hedefliyoruz” açıklamasında bulundu.

FONUN FİNANSMANI İŞÇİNİN SIRTINDA YIKILDI

Sendika Uzmanı ve Gazetemiz Yazarı Dr. Erkan Aydoğanoğlu ‘düzenlemeyi’ şöyle yorumladı: “Bu düzenlemeyle işsizlik sigortası işveren payı yarı yarıya düşürüldü. İşsizlik Sigortası Fonu’nun büyük kısmı patronlar için kullanılıyor. Bu durum herhalde çok göze battığı için, artık dolaylı yollardan yine işsizler için yatması gereken miktarın patronların hizmetine sunmak olarak değerlendirilebilir. Bu çok açık. Fonun yüzde 12’si işsizlere harcanıyor. Geri kalanların büyük çoğu patronlara istihdam teşviki olarak dağıtılıyor. Buna karşı işçiler ve halkta bir tepki var. ‘Kredi kartı borçlarına yapılandırma’, ‘Yaklaşık 2.5 milyon hanenin aylık 150 kilowatt/saat elektrik faturasının devlet tarafından ödeneceği’ açıklaması vatandaşın tepkisini hep dengelemek amacı taşıyor. Ama bu uygulama göstere göstere, ‘Ben patronlarımın yanındayım. Onların kaybı benim kaybım, işçinin emekçinin kaybı önemli değil, önemli olan patronumun hayatta kalması’ demek oluyor. Bir sonraki adım da o yüzde 1’i de almayacaklar. Bunu birdenbire yapmıyorlar. Yavaş yavaş... İşçilerin sigorta primlerine veya vergilerine yönelik en ufak bir indirim yapıldı mı? Hakkaniyet varsa işçilere de yapılsın. İşçi yüzde 1 ödüyor, işveren ve devlet (Devletin ödediği de işçiden gidiyor) yüzde 2’şer ödüyor. Dolayısıyla bunun finansmanı büyük ölçüde işçinin sırtında.”

AMACI DEĞİŞTİRİLDİ!

8 Eylül 1999 tarihinde oluşturulan İşsizlik Sigortası Kanunu çerçevesinde sigortalıların işsiz kalmaları halinde kullanılması amacıyla oluşturulan İşsizlik Fonu’nun amacı 2008 yılında başlayan ve 2009 yılına yayılan ekonomik kriz döneminde değiştirildi. Fon işsizlik ödeneğinden daha çok, hazineye, aktif iş gücü programlarına, işverenlere yönelik teşvik ve destek uygulamalarına yönlendirildi. Fondan yararlanma şartlarının zorluğu (Fondan yararlanmak için işçinin kendi istek ve kusuru dışında işsiz kalması, sigortalı olması, işten ayrılmadan önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışmış ve son üç yıl içerisinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekiyor) nedeniyle işsizlerin fona erişimi kısıtlı kaldı. Patrona verilen teşvikler işsizlerin fondan aldığı rakamı fersah fersah aştı.

FON TALAN EDİLİYOR

Fon işsize değil, siyasal iktidara ve sermayeye can simidi oldu’ dedirten uygulamalar şöyle sıralanıyor:

• Fonun prim gelirleri Türkiye İş Kurumuna aktarılıyor.
• Kurum personel maaşları işsizlik fonundan ödeniyor.
• Fon gelirleri vergi kapsamına alındı. Fonun kaynakları Hazineye aktarılıyor.
• ‘Teşvik’ adı altında patronlara sürekli kaynak aktarılıyor.
• Ödeme payları sürekli düşürülerek fonun gelirleri azaltılıyor.
• İşsizlik Sigortası Fonuna ait milyarlarca lira kamu bankalarına dahi aktarılıyor.

İŞSİZLİK FONU İŞSİZE CİMRİ, İŞVERENE CÖMERT

• Fonun kuruluşundan bu yana fondan Hazine’ye ödenen tutar işsize ödenenin yarısını buldu.
• Kasım’da fondan işsize 500 milyon, işverene 1 milyar 200 milyon TL ödendi.
• Teşvik ve desteklerin süresi, işsizlik ödeneğinden daha uzun. İşsizlik maaşı, ödenen prim sayısına göre 6 ile 10 ay arasında değişirken, işveren teşvikleri 54 aya kadar çıkabiliyor. Hatta bazı teşvikler için herhangi bir sınır yok. Üstelik işverenlerin başka işçileri istihdam ederek teşvikten sürekli yararlanması mümkün.
• İşçilerin fona yaptıkları katkı ne olursa olsun, alacakları işsizlik ödeneğinin miktarı asgari ücretin brüt tutarının yüzde 80’ini geçemiyor. Bu kapsamda asgari ücretle çalışan bir işçi 658 TL, 5 bin TL ücretle çalışan bir işçi ise en fazla 1611 TL işsizlik ödeneği alabiliyor. Buna karşılık işverenlere fondan aktarılan teşvik ve desteklerin tutarı işçi başına 3 bin 120 TL’ye kadar çıkabiliyor.
• Katı koşullar, işini kaybedenlerin ödenekten yararlanmasını engelliyor. (EKONOMİ SERVİSİ)