Emre Gürcanlı ile 'mega projeler'de yaşanan iş cinayetlerini konuştuk

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisinden Doç. Dr. Gürkan Emre Gürcanlı ile hükümetin övündüğü 'mega' projelerde yaşanan iş cinayetlerini ve sebeplerini konuştuk.

İş cinayetleri neden önlenmediğini Gürcanlı şöyle açıkladı: “İşçi sağlığı ve güvenliği maliyet unsuru olarak görülüyor ve bunun için para harcanmak istenmiyor. Sadece Türkiye’de değil bütün dünyada bir yaptırım gücü olan işçi sınıfının örgütlülüğünün giderek azalması bu durumu etkiliyor. Kamusal denetimin yetersizliği, seçimlerden önce neredeyse hiç denetim yapılmaması, inşaat sektörü açısından yapı denetiminin eksikliği ve özellikle mega projelerin sayısı, bu işlerin yetiştirilmeye çalışılması ve bununla birlikte önlem alınmadan hızlı bir şekilde bu projelerin gerçekleştirilmeye çalışılması.”

Doç Dr. Emre Gürcanlı’nın değerlendirmelerinden satır başları şöyle:

“Her yıl saptayabildiğimiz en az iki bine yakın iş cinayeti yaşanıyor. 6331 sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu’nda belli eksiklikler olmakla birlikte, yönetmelikleriyle birlikte düşündüğümüz zaman tam anlamıyla uygulandığı zaman pek çok şeye yanıt verebilecek bir yasa. Ancak eksikleri var. Ortalama 500 işçimizi inşaatlarda cinayetlerde kaybediyoruz. Yasa tam anlamıyla uygulandığı takdirde, bunların yarıdan fazlasının önlenebileceğini düşünüyorum.

Bütçe açısından son derece büyük projeler. Hükümetler açısından bir prestij anlamına gelen projeler. Daha önce yapılmamış projeler. Ölçek olarak büyük projeler. Tüm bunlarla birlikte doğayı, toplumu, kenti, bulunduğu yeri fevkalade değiştiren projeler. Belli açılardan da anıtsal niteliği olan projelere mega proje denir.

‘YAPILAR HIZLA YAPILDIĞI İÇİN İŞ CİNAYETLERİYLE KARŞI KARŞIYA KALIYORUZ’

Mega projelerde, topluma, çevreye olan maliyet, dışsal maliyetler son derece azımsanıyor. ‘Birkaç tane ağaç kesiliverecek. Birkaç tane derenin yolu değiştirilecek’ gibi söylemlerle oradaki ekosistem tamamen değiştiriliyor. Daha önce kullanılmamış yapım teknikleri kullanılıyor. Bu da, yeni riskler getiriyor ve daha fazla önlem alınmasını gerekli kılıyor. Ancak bu önlemler alınmadığı ve yapılar hızla yapıldığı için iş cinayetleriyle karşı karşıya kalıyoruz.

‘MEGA PROJELERDE YAŞANAN İŞ CİNAYETLERİNİ ÖNLEYEBİLMEK MÜMKÜN’

Mega projelerde maliyet azaltılması kimi zaman doğa felaketi olabiliyor, kimi zaman yaşadığımız iş cinayeti şeklinde karşımıza çıkabiliyor. Bu projeler milli dava haline getiriliyor. Ve tüm dünyada bu eğilim var. Mega projelerde yaşanan iş cinayetlerine baktığımız zaman görüyoruz, bu ölümlerin hepsi önleyebilmek mümkün.

‘MEGA PROJELERDE YAŞANAN İŞ CİNAYETLERİ MART 2019’A KADAR ARTACAK’

Kuzey Marmara Otoyolu’nda yaşanan iş cinayetine, hız ve üretim baskısı sebep oldu.

Mega projelerde yaşanan iş cinayetleri Mart 2019’a kadar artacak. Çünkü mart ayında seçimler var. Seçimlere kadar belli projelerin bitirilmesi gerekiyor. Bu da bir üretim baskısı demek. İnşaatlar açısında düşündüğümüzde üretim zorlaması, işin hızlandırılması demek. İşin hızlandırılması ölüm ve yaralanmaların daha da artması demek.

Bu projeleri büyük konsorsiyumlar, anlı şanlı firmalar alıyorlar. Kendileri yapmıyorlar. Kendileri daha çok bu işin kontrolünü yapıyorlar. Alt yüklenici firmalara veriyorlar. Tepede son derece yaldızlı bir görünüm ama aşağıya indiğimiz zaman birbirinden kopuk ekiplerin aynı ortamda bulunduğu bir üretim sürecinden bahsediyoruz.

Birbirinden bağımsız taşeronlar koordinasyon eksikliği altında çalışıyor.

Genel bir eğilim olarak tüm dünyada hükümete daha yakın firmaların çok büyük işleri aldığını ve aynı zamanda bunların yurtdışından ciddi sermaye gruplarıyla da ortak girişimlerde bulunduğunu görüyoruz. Bu, bir sermayenin transfer edilmesidir.

Mega projelerde göz göre göre işlenen cinayetler söz konusu. Bunlar görünmesin, tartışılmasın diye yayın yasakları konuyor.

‘ÖLÜMLERİ KANIKSAMAYALIM’

Türkiye ekonomisini ilgilendiren bir projenin halkın katılımıyla, onayıyla yapılması gerekiyor.

İş cinayetlerine alışılıyor. Türkiye’de hiçbir ölüm kanıksanmamalı.” (EVRENSEL WEB TV)

Çocuk işçi ölümlerinde tarihin en yüksek rakamı

İş cinayetleri raporu: Ekim ayında en az 177 işçi yaşamını yitirdi