Mortadha LABÄ°DÄ°

Sonuncusu 2010 yılında -bin Ali’nin devrilmesinden bir sene önce- gerçekleÅŸen yerel seçimlerin ardından Tunus’ta ilk yerel seçim 6 Mayıs 2018’de gerçekleÅŸti. O zamandan beri, baÅŸlangıçta, sivil toplum yöneticilerini de içeren atanmış “özel temsilciler” tarafından yönetilen belediyelerin kadroları iktidar yanlısı unsurlar tarafından doldurulmuÅŸtu. 

SEÇÄ°MLER EGEMENLERE AVANTAJ SAÄžLADI

2018 yerel seçimleri sonuçları ülkeyi yönetmekte baÅŸarısız olduÄŸu herkes tarafından kabul edilen iki egemen partiye bir avantaj saÄŸladı. Ancak seçimler, yönetici koalisyonun ülkeyi politik, ekonomik ve toplumsal seviyede mahkum ettiÄŸi boÄŸucu krizi yansıtan bir tıkanıklık ve gerilim atmosferinde gerçekleÅŸti. 

Peki sonuçlar nasıl okunmalı? 

Seçim bölgelerinin ve adaylık koÅŸullarının yeniden düzenlenmesi bütün bir seçim sürecini etkiledi. Düzenlemeden önce belediyeler yalnızca kentsel bölgeyi kaplarken kırsal alanlar köy meclisleri tarafından idare ediliyordu. Yeni düzenlemeyle birlikte bütün bir ülke belediye sistemine dahil edildiÄŸi için ya mevcut belediyelerin coÄŸrafi etki alanı geniÅŸlemesi ya da yeni belediyeler kurulması zorunluluÄŸu ortaya çıktı. Belediye sayısının 350’ye kadar yükselmesi siyasi partilerin bütün belediyeler için liste sunmasını güçleÅŸtirirken seçim sisteminin dikey (Listelerin eÅŸit sayıda kadın ve erkekten oluÅŸması) ve yatay (Parti ve koalisyon listelerinde kadın ve erkek lider sayılarının denkliÄŸi) cinsiyet eÅŸitliÄŸini zorunlu tutması ve engelliler ile 35 yaÅŸ altındaki gençlere ayrılan dörtte birlik kota, partiler açısından liste hazırlanmasını zorlaÅŸtırdı. Bu koÅŸullar altında yalnızca yönetici partiler Nahda ve Nida tüm seçim bölgelerinde liste sunabildi. Tunus Halk Cephesi* yalnızca 120 bölgede liste sunabilirken geriye kalan parti ve koalisyonlar çok daha kısıtlı bir alanda çalışma yürütebildiler.

SEÇÄ°M YÖNETÄ°MÄ° VE SONUÇLARI

Bin Ali sonrası sürecin baÅŸlangıcından beri en düÅŸük katılıma sahne olan seçimlerde, kayıtlı 5 milyon 370 bin seçmenden yalnızca 1 milyon 800 bini oy kullanırken, seçimlere katılım oranına yüzde 65’lere ulaÅŸan boykot damgasını vurdu. 

Bu isteksizlik, iktidar ve muhalefet partilerinin seçim organlarını etkilemekle beraber önceki seçimlerde alınan oyların kemikleÅŸmiÅŸ olmadığını gösterdi. 

Nida Partisi önceki seçimlere göre 800 bin, Nahda ise 500 bin oy kaybetti. 

Seçim sonuçlarına gelecek olursak zafere ulaÅŸan Nahda, 2 bin 193 sandalye (belediye meclis üyesi) kazanırken, Nida 1600, Halk Cephesi 261, Demokrasi Hareketi 205, Tunus Projesi 124, Halk Hareketi 100, Afak Tunus 93 sandalye kazandı. 250 yasal parti arasından seçime katılan 16 diÄŸer siyasi parti ise 400 koltuk elde etti.

2 BÄ°N 373 ‘BAÄžIMSIZ’ ADAY KAZANDI

Seçimden önce ve sonra geniÅŸ bir biçimde tartışılan “bağımsız listeler” yani bağımsız adaylar ise oyların yüzde 32.9’una tekabül eden 2 bin 373 sandalye kazandı. Etiketin örtbas ettiÄŸinin aksine büyük çoÄŸunluÄŸu aslında bağımsız olmayan bu adaylar potansiyel “tepki oyları”ndan sakınmayı hedefleyen iki büyük egemen partinin daha fazla sandalye elde etmek için ileri sürdüÄŸü adaylardı. 

Bağımsızların bir diÄŸer kısmı ise gerçekten yerel kamu hizmetinde yeni bir vizyon yaratma arzusu taşıyorlar. Örgütlü parti çalışmasına katılma üzerine her zaman çekinceleri olan bir kısım sivil toplum aktivisti, burada bir araya geldi.

HALK CEPHESÄ° POZÄ°SYONUNU KORUDU

Sonuçlara bakıldığında, 261 sandalye kazanan Halk Cephesinin, iktidardaki iki saÄŸ partiyle arasında büyük bir fark olmasına raÄŸmen, siyasi güçler arasındaki mevcut üçüncülük pozisyonunu koruduÄŸu görülüyor. 

Süreçte yapılan hatalardan kaçınılabilseydi daha iyi sonuçlar elde etmek mümkün olabilirdi, ki bu hatalardan en önemlisi aksini baÅŸarmak mümkünken Halk Cephesinin seçim bölgelerinin yalnızca üçte birinde yarışa girmesiydi. 

Seçimlere hazırlığın gecikmesi, kanuni yükümlülükleri tamamlayamayan yerel örgütlerin liste sunamamasına veya yeterli politik ve pratik deneyime sahip unsurların liste dışı kalmalarına sebep olduÄŸundan, Cephenin seçim kampanyasını olumsuz yönde etkiledi. 

Olumsuz bir baÅŸka etken de finansal kaynakların kıtlığı oldu. 

Bununla birlikte Halk Cephesinin kimliÄŸini bir kenara bırakma çaÄŸrılarına kulak asmayıp seçimlere kendi bayrağı altında katılması ve mümkün olduÄŸu ölçüde bağımsız listeler oluÅŸturması ya da çeliÅŸkileri birleÅŸtiren koalisyonlarda yer alması, Cephenin aktivistleri, destekçileri, dostları ve Tunusluların önemli bir kesimi arasında olumlu bir etki bırakmıştır. 

Son olarak ÅŸunu belirtmeliyiz ki seçimlerin Halk Cephesi ve devrimci güçlerin diÄŸer kesimleri için tek mücadele alanı olmadığı ve içinde bulunulan devrimci süreçte atılacak potansiyel adımlara ve çeÅŸitli olasılıklara hazırlıklı olunması gerektiÄŸi unutulmamalıdır.

*Halk Cephesi, Tunus Emekçileri Partisi baÅŸta olmak üzere çeÅŸitli ilerici, demokrat partilerden oluÅŸmaktadır.  
(Çeviren: Kemal Berkay BaÅŸtuji)