03 Mayıs 2018 15:25

Evrim Uygulamaları

Biyolojinin tüm dallarını birleştiren evrim, diğer bilimleri de etkiler. Günlük hayatta birçok şeyi anlamamıza ve kullanmamıza yardımcı olur.

Paylaş

Evrim, biyolojinin tüm dallarını birleştiren bir alandır. Evrimsel teori yalnızca biyoloji alanını değil, diğer bilimleri de etkiler, günlük hayatta birçok şeyi anlamamıza ve kullanmamıza yardımcı olur. Antibiyotikleri daha etkili hale getirmek, tarımda daha verimli ürünler elde etmek de dahil olmak üzere birçok konuda evrimsel teoriden yararlanılabilir. 

TARIM ALANINDA EVRİM UYGULAMALARI

Eski zamanlarda İrlanda’da genetik çeşitlilik göz ardı edilerek ülke çapında sürekli olarak aynı tür patates ekilmekteydi. İrlanda’da ülkenin asıl besin kaynağını oluşturan patateslerin bir hastalık kapması sonucunda Büyük Patates Kıtlığı adı verilen ve yedi yıl süren bir kıtlık yaşandı. Ülkenin patatese bağımlı yaşamasından dolayı bu durum ülke ekonomisine büyük zarar verdi ve İrlanda’da sekiz insandan birinin ölümüne sebep oldu.

Evrim teorisine göre, genetik çeşitliliği az olan canlı grupları, değişen çevre koşullarına çeşitliliği fazla olan gruplara göre daha zor uyum sağlar. Bu da bir hastalık durumunda türe ait yaşayan tüm canlıların kaybedilmesine sebep olabilir. İrlanda’da evrim teorisinin bu öğretisinden yararlanılmadığından kaynaklı tarım alanında bu tür bir zorlukla karşılaşılmış ve bunun yıkıcı etkileri olmuştur.

1977 yılında Meksikalı Rafael Guzman’ın eski bir canlı türünde yararlı genler bulması ve bunu yerli mısır bitkilerine aktarması ile birlikte mısır bitkisinin çeşitli özellikler kazanması sağlandı. Virüslere karşı dayanıklı mısır bitkileri bu şekilde elde edilirken yerli mısırlar yedi farklı hastalıktan kurtarılmıştı. Bu durum da canlıların ortama uyum sağlaması yönünde kazandığı özelliklerin onların seçilmesine yarar sağladığını ve bu canlıların evrimsel süreçte avantajlı olduklarını bir kere daha gösterir.

DOĞAL ÇEVRENİN KORUNMASI İÇİN YAPILAN EVRİM UYGULAMALARI

Biyolojik sistemler de doğadaki her şey gibi sürekli bir değişiklik halindedir. Değişen ortamlarda canlıları korumak veya onların yeni ortama uyum sağlamasını beklemek de oldukça zorlaşır. Özellikle nesli tükenmekte olan canlılara baktığımızda, çoğu zaman sınırlı sayıda canlının türün neslinin devamını sağlayabileceği düşünülse de akrabalar arasında çiftleşme durumlarında genetik çeşitliliğin az olmasından kaynaklı sorunlar yaşanmaktadır. Bu durum, canlı türünün birey sayısını artırsa dahi tüm uğraşlara rağmen yeterli olmamakta ve genetik çeşitlilik sağlanamamaktadır. 

Evrim teorisi sayesinde, düşük genetik çeşitliliğe bağlı olan türlerin tükenme tehlikesini veya popülasyondaki düşüşleri tahmin edebiliriz. Örneğin, düşük genetik çeşitliliğe sahip olduğu çokça bilinen çıtalar üzerinde yapılan çalışmalar, bu türün bazı tehlikeler altında olduğunu düşündürüyor.

TIP BİLİMİ VE EVRİM

Doğada bulunan her şey gibi tıp alanında da hastalıklara sebebiyet veren etmenler ve onlardan etkilenen insanlar da sürekli bir değişim halindedir. Bu nedenle hastalıkları tamamen önlemek zorlaşır. Tıp alanında sürekli değişen tedavi sistemleri, hastalıklara sebep olan canlıların evrimine uygun şekilde geliştirilir. Evrim teorisini anlamak tıp alanında büyük bir yarar sağlar. 

EVRİMSEL SİLAHLANMA YARIŞI

Evrimsel silahlanma yarışı birlikte evrimleşen ve birbirlerine karşı silahlı mücadeleyi andıracak şekilde adaptasyon geçiren canlılar arasındaki evrimsel mücadeleyi tanımlar. İnsanlar ile patojenler (hastalık yapan mikroorganizmalar) sürekli olarak bir evrimsel silahlanma yarışı içindedir. Patojenler bizim aldığımız sağlık önlemlerine karşı evrim yoluyla yeni mekanizmalar geliştirirken insanlar da bu patojenlerle savaşmak ve evrimlerini kontrol altında tutmak için yeni yollar arayışında olur.

Bakteriler ve virüsler üreme hızlarının çok yüksek olmasından kaynaklı çok hızlı evrimleşen canlılardır. Bu kısa üreme süresinden dolayı doğal seçilim, bu canlılar üzerinde daha hızlı gerçekleşir ve oluşan yeni mutasyonlar ve gen kombinasyonları, yeni özelliklerin bu mikroorganizmalar tarafından kazanılmasında rol oynar. Bu canlıların kısa süre içerisinde kazandıkları yeni özelliklere göre bu hastalıklara uygulanan tedavi sistemleri de değişir. Bu nedenle sürekli olarak yeni ilaçlar, aşılar üretilir ve piyasaya sürülür.

ÖNCEKİ HABER

Hem dert çok, hemdert çok

SONRAKİ HABER

İki çift lafımız var; Üniversiteme dokunma, fakülteme dokunma

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...