21 Nisan 2018 23:37

Politikadan sanata satranç tarihinden notlar

Evrensel Bilgin, edebiyattan tarihe, psikolojiden sinemaya kadar pek çok alanda kendine yer bulan satrancı yazdı.

Fotoğraf: Pixabay

Paylaş

Evrensel BİLGİN

Uzun yıllar Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği'nin elinde tuttuğu dünya satranç şampiyonluğu, daha sonra başka ülkelerin eline geçti. Sovyetler, birçok spor dalında olduğu gibi satrançta da kalıcı başarılar kazandı. Satranç, kültürel yaşamın önemli bir parçasıydı. 1935'te Sendikalar Birliği satranç turnuvasında 700 bin oyuncu vardı! Turnuva, fabrikalarda, demiryollarında, çiftliklerde, altı şehirde ve 110 sendikanın temsiliyle düzenlendi. Sistem öyle sağlam yapılanmıştı ki ayrılan ülkeler satranç alanında söz sahibi olmaya devam ediyor.

Halen en çok profesyonel oyuncu ve en çok dünya şampiyonuna sahip Rusya'nın tarihine baktığımızda 1970 yılında Vitaly Sevastyanov ve Andrian Nikolayev'in, Soyuz-9 uzay mekiğindeyken ''uzayda oynanan ilk satranç maçını'' gerçekleştirdiklerini ve Sevastyanov'un daha sonra Sovyet Satranç Federasyonunun başına geçirildiğini görebiliyoruz.  Bizdeki durum ise dünyadaki gelişmelerin aksi yönünde hareket ediyor maalesef. Türkiye Satranç Federasyonu Başkanının seçildikten sonra, ''Satrancı satranççılar yönetmeli kavramına tamamen karşıyım'' söylemi camianın üstünde kara bir bulut olarak kalmaya devam ediyor.

ABD BAŞKANI CARTER BECEREMEDİ! 

Politika ve satranç arasında zaman zaman trajikomik tarihi kesişmeler yaşanmıştır. 1981'de, 39. ABD Başkanı Jimmy Carter, Beyaz Saray'dan ayrıldıktan sonra satranç oyuncusu olmaya karar verdi. Pek çok satranç kitabı aldı ve bilgisayar programıyla çalıştı. Sonunda 1997’de satrançtan vazgeçti. “Satranç oynamak için yeteneğim olmadığını anladım. Bunu itiraf etmekten nefret ediyorum, ama bu bir gerçek” diyerek yetersizliğini itiraf etmek zorunda kalmıştı. Diğer yandan 1988'de Küba'nın üç kez satranç şampiyonu Guillermo Garcia’nın, New York Open Turnuvasını ikinci sırada bitirdiği için kazandığı on bin dolarlık ödüle, Kübalı olduğu gerekçesiyle Amerika Hazine Bakanlığı tarafından el konuldu. 

HİTLER'İN ENGELLEDİĞİ KADIN SATRANÇÇI

Satrancın sorgulayan, araştıran yönü bazen baskıcı rejimlerin ve politikacıların hedefi haline gelmiştir. Sonja Graf 1939 Almanyası’nın kadın şampiyonu olduğunda 8. Satranç Olimpiyatında Alman takımında oynamak için Buenos Aires'e gitti.  Hitler hükümetinin emriyle olimpiyat katılımcıları listesinden çıkarılarak Almanya adına oynaması engellendi.  Buenos Aires'te aynı zamanda düzenlenen Kadınlar Dünya Şampiyonasında oynamaya karar verdi.  Arjantinliler ona üstünde "Özgürlük" yazılı bir bayrak yaptı. 19 oyunun 16'sını kazanarak Dünya Şampiyonu Vera Menchik'in ardından ikinci oldu. Daha sonra Almanya'ya dönmeyi reddetti ve Arjantin'de yaşadı. 

FORMAN'I ÖDÜLE BOĞAN HAMLE!

Satranç, edebiyattan tarihe, psikolojiden sinemaya kadar pek çok alanda kendine yer bulmuştur. 1984'ten önce Çekoslovakyalı yönetmen Milos Forman(Geçtiğimiz günlerde yaşamını yitirdi), Fischer-Spassky dünya şampiyonluğu maçı hakkında bir film yapmaya karar vermişti. Boris Spassky oynamayı kabul etmesine rağmen Bobby Fischer ikna edilemedi. Bunun üstüne Forman, Mozart hakkında bir film yapmaya karar verdi. “Amadeus” filmi 53 ödüle aday gösterilirken, sekiz akademi ödülü olmak üzere 40 ödül aldı. Bu satranç dünyası açısından talihsizlik gibi görünse de, belki de en güzel hamle henüz oynanmamış olandır.

ÖNCEKİ HABER

UNI Europa'dan Sendikal Örgütlenme ve Dijital Teknoloji Forumu

SONRAKİ HABER

Şubadap Çocuk’tan yeni klip: Özgürlük

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...