İlk kadın firavun: Hatşepsut

İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Topluluğu

Haşepsut, Antik Mısır’da ilk kadın firavundur. Yaklaşık 21 yıl boyunca Antik Mısır’a hükümdarlık yapar ve hükümdarlık yaptığı seneler barış içinde geçer. Hatşepsut’un annesi iki kız doğurur ancak sadece Hatşepsut hayatta kalır. Babası erkek evlat istediği için başka biriyle evlenir ve o evlilikten de bir tane erkek evlat dünyaya gelir. Çocuğunun adını Thutmose koyar. Bir hanedan geleneği olarak Hatşepsut üvey kardeşi Thutmose ile evlenir. Hatşepsut’un babasının ölümünün ardından tahta eşi Thutmose geçer. Hatşepsut bu evliliğinden erkek çocuk doğuramaz bu yüzden de eşi Thutmose , Aset isimli bir dansözü kendine eş olarak alır. Ancak Thutmose, Hatşepsut'un gelecekte çocuğuna duyacağı düşmanlıktan korktuğu için oğlunu Hatşepsut’un yetiştirmesini ister. Böylece Hatşepsut’un onu bir anne gibi sahiplenmesini sağlar. Eşi Thutmose’nin ani ölümünden sonra Hatşepsut üvey oğlunun yaşının tutmamasından dolayı hanedanlık geleneklerine göre yaşı tutan tek hanedan üyesi olduğu için naip ilan edilir. Böylece Hatşepsut naip* ilan edilen ilk kadın firavun olur.Yalnızca erkeklerin firavun olabildiği Antik Mısır’da bir kadın olarak Hatşepsut olabilecek isyanları önlemek amacıyla erkek kıyafetleri giyer,törenlere takma sakalıyla katılır.Hatta halk arasında zaman zaman takma sakalı ve erkek kıyafetleriyle dolaştığı söylenir. Yaşının küçük olması nedeniyle hükümdar olamayan üvey oğlu III.Tutmosis çeşitli entrikalara başvurur ve oldukça ciddi sayılabilecek bir taraftar topluluğu ile bazı isyanların çıkmasında rol oynar. Hatşepsut, hanedanlığı boyunca akılcı ve barışçı bir yönetim sergilemesine rağmen, sırf bu isyanları bastırmak için ordusunun başında seferlere çıkar. Somali ve Cibuti seferlerinde büyük başarı elde eder.

MISIR ÜZERİNDE İNTİKAMIM KALACAK

Hatşepsut’un iktidarındaki Mısır çok zengindir. Döneminde pek çok hammadde kaynağı bulunur. Hayatı boyunca bir erkeğe aşık olur. Senmut adındaki bu adam soylu aileden olmayan iyi bir mimardır. Senmut ile daha çok görüşmek için öldükten sonra konulacağı tapınağı yapma görevini ona verir. Üvey oğlu III. Thutmose artık büyümüştür ve tahta geçme zamanı gelmiştir. Bu sırada Hatşepsut da hastalıklarından dolayı sıkıntı çekmektedir. Hatşepsut emrindeki devlet adamlarının öldürülmemesi şartıyla tahtını Thutmose’a devredeceğini söyler. Ancak III.Thutmose sözünde durmaz ve çoğu devlet adamını öldürtür. Bunun üzerine Hatşepsut üvey oğlu III. Thutmose’a, “Mısır üzerinde intikamım kalacak. Bekleyin, göreceksiniz!'” der. Bu sırada Hatşepsut’un hastalığı ağırlaşır. Ölümünün nedeni tam olarak bilinemese de kemik kanseri sebebiyle olduğu düşünülmektedir. Daha sonra Hatşepsut’un mumyası Anıtkabir’e ilham olan tapınağına götürülür.

EN BÜYÜK ARKEOLOJİK KEŞİF

Hatşepsut’tan sonra tahta geçen III.Thutmose üvey annesinden kalan izleri silmeye çalışır. Ancak sefere çıkması gerekince izleri silmeye pek fırsatı olmaz. Daha sonra III. Thutmose vicdan azabı çekmeye başlar ve bir zamanlar annesinin çektirdiği dişin üzerine Firavun Hatşepsut yazdırır; bunu ömür boyu yanında taşır. Tutankamun’un mezarının bulunmasından beri yapılan en büyük arkeolojik keşif olarak belirtilen, Hatşepsut’un mumyası 1903 yılında ünlü arkeolog Howard Carter tarafından Krallar Vadisi’nde bulundu. 2007’de yapılan DNA testlerinden sonra bu mumyanın bir kadına ait olduğu anlaşıldı. Bu zamana kadar erkek olduğu düşünülüyordu. Bu sıralarda bulunan bir diş üzerinde ise “Firavun Hatşepsut” yazıyordu. Mumyanın da bir dişi eksikti ve diş yerine oturtuldu.

Erkek hegemonyasına rağmen dimdik duran tarihe ismini kazımış başarılı bir siyasetçi, hükümdar ve cesur bir savaşçı olan Hapşetsut adı tarihten silinmeye çalışılsa da ilk ve en güçlü Mısır hükümdarı olarak kalacak.

*Tahtta hükümdar olmadığı zaman ya da hükümdarın çocukluğu sırasında devleti yöneten kimse.