Veroni'lerin ezgisi

Ezgi CANSIZ

Veronique, 1968 doğumlu bir Polanyalı. Veronica ise aynı yıl ve aynı gün Paris’te doğuyor. Bu iki karakteri ve buna bağlı ikili yaşamı bu filmdeki performansıyla Cannes Film Festivali’nde En İyi Kadın Oyuncu Ödülü’nü alan Irène Jacob canlandırıyor.
Üzerine çok şey söylenmiş, uluslararası festivallerde ödül almış bir filmi yazmak tahmin edeceğiniz gibi benim gibi bir amatör için çok zor. Böyle bir yazı birlikte öğrenmeye çalıştığımız Genç Hayat’ın da ruhuna uygun olacak diye düşündüm. Yazıda eleştirinin niteliğine ilişkin iddialı değilim ama filmi birlikte okumaya başlarsak, her izlediğimiz filmde yeni bir arayışa; renge ve müziğe, estetiğe dair daha fazla arayışa yol açacağımız konusunda bizlere güveniyorum.
Yönetmenliğini Krzysztof Kieslowski’nin (bilen bilir renk, ışık ve müzik ile uyumunu) yapıyor! Tek bir sıradan olayın gerçekleşme anının “sizin” hayatınızdaki tesadüf, aksilik ve rastlantılarla örtüşmesi, gerçeğin çoğu kez bir sokağa kamera koyulmuş kadar sade, doğrudan aktarımı...
Veronique’in ikili yaşamı Krzysztof Kieslowski tarafından 1991 yılında çekiliyor. Polonya’nın dışında çekimleri yapılmış ilk filmine Polonya ve Paris sokakları ev sahipliği yapıyor.

FİLM BİR VERONİQUE’E SIĞMAYAN YOĞUNLUKTA

Müzikle ilgilenen, güçlü ses yetenekleri olan iki yaşam. Filme şekil veren çok temel öğelerden biri seçimlerimiz. Veronique bir senfoni orkestrasına seçilecek ve solo yaparken kalp yetmezliğine yenik düşerek hayatını kaybedecektir. Veronique’in kalp rahatsızlığı filmin arka planında göz kırpan, ekonomik ve sosyal hayata bir gönderme yapıyor olabilir. Veronique’in tercihleri doğduğu ve yaşadığı ülke ve toplumun, ekonomik ve sosyal bir izdüşümü, yansıması değilse nedir? Ki Veronica’nın kalp yetmezliğini gösteren raporu, iki karakterin biçimlendiği ekonomik ve sosyal hayata bir gönderme sayılabilir.
Veronica en az Veronique kadar yeteneklidir müziğe ama ani bir kararla eğitimini yarıda bırakır ve kalbini yormayacak bir işe, müzik öğretmenliğine başlar. Veronique’in ölümü hiç tanımasa da “gizemli” bir şekilde Veronica’nın tercihlerini etkileyecektir. Çok küçük şeylerle, çok büyük şeyler çarpışmaya başlar filmde. Eşsiz bir döngü bu. Dünyanın dansına, karakterlerin dansı katılır. Dünyanın ters düz edildiği bir sahneyle başlayan film, trende Veronique’in bir top yardımıyla dünyaya yeniden başka bir açıdan bakmasıyla sürecek. Yaşamın diyalektiğine, zıtların birliğine, bu devasa döngüye selam oracıkta kalmayacak, Veroni’lerimiz ilk kez sosyalist gençlerin polis tarafından kovalandığı bir arka planda karşılaşacaklar. Özgürce tercih yapabildikleri bir ülke için mücadele eden gençlerin yanından geçecek, resimlerini çekecekler ve kendi sınırlandırılmış tercihlerinin arkasından gidecekler.

BİR ŞİİR DİNLETİSİ YA DA BİR BİYOLOĞUN DENEYİ!

Kieslowski’yi çok sinirlendirmeden hemen tutuşturalım şuraya notu; yaşamdaki ikiliklerden biri tüm toplumsal hayatın doğası, hareket ve çatışmayla döngüsü ve bizim dışımızda belirlenmiş olan ve tercihlerimizi de sınırlandıran hali hazırda örgütlü ekonomik ve sosyal ilişkiler,  yani dış dünya ise; diğeri yine buna bağlı ama bunun içinde yeni bir belirime varan tercihlerimiz! Film bu küçük şeylerin yaşamımıza kattığı birikimi küçümseme gafletini göstermememiz içinde bir uyarı atışı.  
Tüm film nesnel koşullarla, insan iradesi arasındaki çarpışmanın neden olduğu tercihlerin mistik öğelerle süslenerek yeşil ve sarı tonlarında bir ışıkla, eşsiz bir müzikal ziyafete dönüştürülmesi olarak tanımlanabilir. Yaşlı kambur kadınlar, kelebeğe dönüşen kuklalar, ayakkabı bağcıkları, yalnızlık ve sevgi ile yaşam için savaşım gibi bir çok ayrıntı ve boyut, yönetmenin kendine özgü yansıtma biçimiyle sizi şaşırtacak!
Daha fazla spoiler vermeyelim isterseniz. “Veroni’lerden neden iki tane var?” sorusuna da film içinde Veronica’nın kuklacı sevgilisi cevap verecek zaten “Kuklalar gösteri sırasında fazla yıpranıyorlar”.