Sanat ayakta!

Dünya Bankası-Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) 6-7 Ekim 2009 ta-rihlerinde Türkiye'de yapılması planlanan Guvernörler Toplantısı için hazırlanan 'Kongre Vadisi' projesiyle İstanbul'un simgesi olan Atatürk Kültür Merkezi (AKM) ve Muhsin Ertuğrul Sahnesi yıkılma tehlikesiyle karşı karşıya. Tiyatro sanatçıları projeye tepki gösterirken Mimarlar Odası da yönetimlerin her şeye, sadece paraya tahvil edilebilir meta gözüyle baktığını belirterek konuyla ilgili dava hazırlığında olduklarını söyledi. Yıkıma karşı bugün aydın, yazar, müzisyen ve sanatçılar AKM önünde eylem yapacak.
Türkiye Seyahat Acenteleri Birliği'nin (TÜRSAB) hazırladığı projeyle ayrıca, Harbiye Açık Hava Tiyatrosu'nun üstünün kapatılması, yolların alttan verilerek bu alanda büyük bir sergi alanının oluşturulması, Radyo Evi'nin müze haline getirilmesi planlanıyor. TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, toplam 130 milyon dolarlık yatırım yapılması düşünülen projeye tüm yetkili kurumların çok sıcak yaklaştığı ve Başbakan’ın da projeye yeşil ışık yaktığı açıklamasında bulunuyor.
Utanç duygusunu şimdiden hissediyorum
Kongre Vadisi planına tepki gösterin Rejisör Orhan Alkaya (İstanbul Şehir Tiyatrosu), öncelikle kentin merkezini kültürel alandan ticaret alanına doğru transfer etme çabalarının tümüyle yanlış olduğuna dikkat çekti. "Kentlerin merkezleri sosyal ve kültürel, aktif, canlı bölgeler olmalıdır. O anlamda zaten son derece yoksul olan İstanbul şehrinin merkezdeki tek bağımsız tiyatro binasını, yani Muhsin Ertuğrul Sahnesi’ni bir kongre merkezi ile bitiştirme yaklaşımının onaylanabilmesi mümkün değildir. AKM'nin, İstanbul'un tek opera, tek bale, ve tek senfoni orkestrası merkezi olduğunu düşünürsek -ki yanı sıra tiyatro sinema ve sergi salonları da vardır- AKM'nin yıkılması, bu sanat disiplinlerinin İstanbul’un sanat hayatından çıkartılması anlamına gelecektir" diyen Alkaya, bağımsız opera binası, tiyatro, bale salonları üretmek yerine var olanı yıkma yaklaşımının benimsenemeyeceğini dile getirdi. Konuyla ilgili bir örnek veren Alkaya, Berlin şehrinde 147 tiyatro binası, 138 opera ve konser salonunun olduğunu belirterek "2010 yılında kültür başkenti olmaya aday şehrin ismi İstanbul. 2010'da yaşayacağımız utanç duygusunu şimdiden hissediyorum" dedi.
Kültürel varlıklarımız yıkılamaz
Son 4 yıldır siyasi iktidar tarafından kültür ve sanat hayatımıza karşı olumlu icraatlar görmediklerini belirten Tiyatro Oyuncuları Meslek Birliği (TOMEB) Yönetim Kurulu Üyesi Orhan Kurtuldu, "Özel tiyatroların yardımı kesildi, Devlet Tiyatroları’na müdahale edilerek değişikliğe gidildi. Şehir Tiyatroları’nın bütçesi katma bütçeden çıkartıldı ve genel bütçeye aktarıldı. Böylelikle Şehir Tiyatroları’nın özerkliği elinden alındı. Tiyatronun kendine özgü özerk yönetimi belediyenin müdürlüğüne bağlı hale getirildi. En son olarak da kültür varlıklarımız olan sahnelerimiz, kongre turizmi adına yıkılmak isteniyor. Biz sanatçılar olarak kültür merkezlerimizin, varlıklarımızın yıkılmasını istemiyoruz" dedi.
AKM'nin Taksim SİT alanı içerisinde yer alması açısından Cumhuriyet kültürünün, felsefesinin ve aydınlanmasının en önemli simgelerinden bir tanesi olduğunu ifade eden Kurtuldu, hiçbir gerekçenin böylesine önemli ulusal değer ve zenginliği yıkmaya sebep gösterilemeyeceğini dile getirdi.
‘Herkesi davet ediyoruz’
Konuyla ilgili görüş ve dilekleri Kültür Bakanlığı'na iletmek için tüm sanatçıların, meslek örgütlerinin, sivil toplum kuruluşlarının ortak isteği ve talebi olarak 26 Mart Pazartesi günü saat 11.30'da AKM önünde taleplerini dile getireceklerini açıklayan Kurtuldu, bu talepleri yine sanatla ifade etmeye çalışacaklarını belirtti. "O nedenle AKM önünde bütün halkımızı, seyircilerimizi, sanat severlerimizi, 'Sahnelerimiz yıkılmasın' ve 'Sanata evet' diye haykırmaya çağırıyoruz. Bu vesileyle ‘27 Mart Dünya Tiyatro Günü Kutlu Olsun' diyoruz" şeklinde konuşan Kurtuldu, İstanbul'un en az 10 tane daha kültür merkezine ihtiyacının olduğunu ve çağdaş modern yeni kültür merkezlerinin yapılmasını savunduklarını belirtti. (İstanbul/EVRENSEL)

---

Ticaret merkezi yapılacak!
Söz konusu projenin uygulanması için o bölgedeki vadinin olduğu gibi kullanılmasının söz konusu olduğunu dile getiren, Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi Sekreter Yardımcısı ve Mesleki Uygulama Denetim Kurulu Üyesi Fikret Oğuz, IMF'nin toplantısının yapılacağı bir alanın planlanmasının temel yaklaşımdan kaynaklanan kuşkuları doğurduğunu söyledi. "Kongre Vadisi adı altında, Harbiye Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu’nu yıkıyorsunuz, Taşkışla'nın önünden gelen caddeyle ilgili düzenleme yapıyorsunuz, yeraltına giren bir inşaat sistemi yapıyorsunuz, topografyayı etkiliyorsunuz. Ama işte o detaydaki IMF için hazırladığınız alanı inşa ediyorsunuz ve şu kuşkuyu doğuruyorsunuz; İstanbul merkezinden, adı 'Kültür Kongre Vadisi' olan bir projeyle asli kültür fonksiyonunu uzaklaştırıyorsunuz. Birinci temel sıkıntı burada" diyen Oğuz, bunun bir adım sonrasında Kültür Kongre Merkezi’nin arkasına başka bir plan tadilatıyla 'ticaret merkezi' ibaresinin ekleneceğine dair çok ciddi kuşkularının olduğunu dile getirdi. Temel mantığın, var olan bütün değerleri paraya tahvil etmekten yana olduğuna dikkat çeken Oğuz, bu temel mantıktan yola çıkılırsa yapılmayacak hiçbir şeyin olmayacağını söyledi. Ayrıca oradan kimsenin bilmediği, İstanbul'un ender yeraltı nehirlerinden birisinin geçtiğini hatırlatan Oğuz, yeraltı nehrinin akışının değiştirilmesi durumunda deprem riski taşıyan bir kentte çok ciddi yıkımlara yol açabilecek felaketlerin temellendirilmiş olacağını dile getirdi.
Yenileri yapılsın
"AKM ile ilgili Kültür Bakanlığı, tescil kararının iptali için Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma İstanbul 2 No'lu Bölge Kurulu'na başvuruda bulundu. Bunu gerekçelendirirken işletme giderinin yüksek olması ve yapısal olarak statik yorgunluğa uğradığını söylüyor. Tescil kararı, orada o yapının üzerinde tasarrufta bulunmayı engelliyor. Bu tasarrufu kaldırdığınız zaman, istediğiniz şeyi değiştirebilirsiniz" diyen Oğuz, kurulun tescil kararını kaldırması durumunda dava açacaklarını ifade etti. Oğuz sözlerini şöyle sürdürdü: "Ayrıca Kültür Bakanlığı kendi bütün yayınlarında AKM'yi bir referans olarak verir ve bu referansta da bunu yaratan bir sanatçı vardır: Mimar Hayati Tabanlıoğlu. 5846 sayılı Yasa gereği bu yapıyla ilgili telif hakları, Tabanlıoğlu hayatta olmadığı için oğlu Murat Tabanlığolu'na aittir. Bunları bir bütün olarak değerlendirmeden sadece orayı paraya tahvil edilebilir bir meta, bir arsa gözüyle görüp üzerine ne yapmayı düşünürseniz düşünün. Bu kamu yönetimi anlayışının simgesidir. Kamu hizmetlerinden gerektiğinde büyük ölçüde zarar edilir. Hele kültür fonksiyonuyla ilgili, devlet para kazanmayı düşünemez; düşünüyorsa, orada sakatlık vardır. Buraların yıkılmasındansa her bir mahalleye, her bir semte kültür merkezleri kurulacak yatırımlar yapılması gerek. O zaman bakın bizler nasıl demeçler veriyoruz, her taşın altında elimizde malamızla harcı koymak için orada oluruz."

---

Tiyatro Eleştirmenleri: 'Dozerlerin önüne yatarız ama AKM’yi yıktırmayız
Uluslararası Tiyatro Eleştirmenleri Birliği Türkiye Merkezi Başkanı Üstün Akmen, "İstanbul Şehir Tiyatroları'nda birçok işten çıkarma olayı çıktı, sessiz kaldık. Kocaeli Şehir Tiyatroları’nda Yücel Erten kanunsuz şekilde görevden alındı, önce gürledik, sonra tam anlamıyla pıstık. Kültür İşleri Başkanlığı’na bir din bilgisi öğretmeni getirildi, gıkımızı dahi çıkarmadık. Gene Kocaeli Şehir Tiyatrosu'nda bale salonunu mescit olarak kullanmaya başladılar, duymazdan geldik. Artık yeter diyoruz" dedi.
Sanatçıların zorunlu olarak emekli edilerek usta isimlerin tiyatroya veda ettirildiğini; İstanbul Şehir Tiyatroları genel sanat yönetmeni ve seçilmiş üyesinin görevlerinden düşürüldüğünü, ancak her ikisinin de mahkeme kararıyla göreve döndüğünü; Şehir Tiyatroları ile ilgili alınan pek çok kararda tiyatro yönetimi ve yönetim kurulunun yok sayıldığını, dolayısıyla tepeden uygulamalara gidildiğini, ancak sessiz çoğunluğun bütün bunlara nedense aldırmadığını söyleyen Üstün Akmen, "Derken, Devlet Tiyatroları yönetimi tartışılır bir şekilde değiştirildi. AKM yönetimine sanatla hiçbir ilgisi olmayan imam hatipli ve yardımcılığına yine sanatla hiçbir bağlantısı olmamış türbanlı bir hatun kişi atandı, bunların hepsine ne yazık ki güldük geçtik. Şehir Tiyatroları katma bütçeden çıkarıldı, bütçesi kısıldı, Kültür Bakanlığı’nın yıllardır özel tiyatrolara yaptığı yardım aniden kesiliverdi, gene sustuk" diye konuştu.
Siyasi erkin bütün bunlarla yetinmediğini söyleyen Akmen, özel tiyatrolara ağır bir darbe daha indirildiğinden, Şehir Tiyatroları biletlerinin iki ay boyunca 1 liraya, 50 kuruşa satıldığından, haksız rekabete de kimsenin ses etmediğinden yakındı. Sözlerine, "Sen misin göz yuman, susan, ses çıkarmayan, gülüp geçen, sinen, "gık" dahi etmeyen; işte böyle olur" diye devam eden Üstün Akmen, Şehir Tiyatroları genel sanat yönetmeni ve yönetim kurulu görevlerinin budandığından, yetkilerinin atamayla gelen müdürlüğe devredildiğinden, tiyatronun mezarlıklar müdürlüğüne döndürüldüğünden, Darülbedayi'nin simgeleşmiş salonu ve İstanbul Şehir Tiyatroları’nın merkezi olan Harbiye Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nin yıkılıp yerine kongre merkezi yapılacağından söz etti ve "Değerli operacılar, tiyatrocular, baleciler, senfoniciler, müzisyenler, tüm çalışanlar ve tüm sanatseverler… Sanat kurumlarına karşı yürütülen yöntemli saldırıların sonuncusu, İstanbul Atatürk Kültür Merkezi'nin anıt eser kapsamından çıkartılarak yıkım kararı alınmasına karşı durun. Sizler, geleceğe sahip çıkabilecek onurlu ve sorumlu yurttaşlarsınız. Gelin, sanatçının direnişinin simgesi olalım. Gelin, gerekirse hep birlikte dozerlerin önüne yatalım ama AKM'yi yıktırmayalım" diye konuştu.

---

Şarkılı şiirli eylem programı
Saat: 11.30
ARYALAR
Opera Sanatçıları Söylüyor
Nessun Dorma
DANS ve MÜZİK
Muammer Sun
Bozkırın Sesi
Opera ve Bale Sanatçıları Sunuyor.
Açılış Konuşması
Orhan Kurtuldu
Alternatif Bildiri
Yazan: Ferhan Şensoy
Seslendiren: Orhan Aydın
Meslek Örgütlerinin Bildirileri
Kültür Sanat Sendikası
Tobav, Detis, Tomeb
MÜZİK
Sezen Aksu
Ah İstanbul
Piyano: Orhan Şallıel,
Klarnet: Hüsnü Şenlendirici
Bildiriler
Mimarlar Odası
Rutkay Aziz-(Özel Tiyatro Temsilcisi)
İŞTİSAN
Oyçed (Oyun ve Çeviri Yazarları Derneği)
Tiyatro Eleştirmenleri Birliği
Sasav (Sanatçılar ve Sanatseverler Vakfı)
ŞİİR
Ataol Behramoğlu
MÜZİK
Emin İgüs
ŞİİR
Nazım Hikmet
Yaşamaya Dair
Seslendirenler: Metin Coşkun-Levent Ülgen
MÜZİK
Ufuk Karakoç
Cahit Berkay
FİNAL
Muammer Sun
Bozkırın Sesi (Cumhuriyet Film Müziğinden)
Bütün Opera Sanatçıları Söylüyor.
Erkan Araz