Çokuluslu şirket işgali

Çokuluslu şirketlerin Türkiye’deki yerleşik işletme sayıları son 8 yılda 55’e çıktı. Gelirler Genel Müdürlüğü Daire Başkanlarından Dr. Semih Öz’ün “Uluslararası Vergi Rekabeti ve Vergi Cennetleri” araştırması, çokuluslu şirketlerin durumu ile Türkiye ve diğer ülkelerden vergi cennetlerine sermaye akışını gözler önüne serdi. Araştırmaya göre, 1996-2004 döneminde çokuluslu şirketlerin özellikle gelişmekte olan ülkelerde faaliyette bulunan işletme sayılarında adeta bir patlama yaşandı.
Vergi cennetleri...
1996 yılında dünya üzerinde 38 bin 747 ana işletme faaliyet gösterirken, bu sayı 2004 yılında 61 bin 852’ye yükseldi. Bu süreçte, çokuluslu firmalar, başta Çin olmak üzere “gelişmekte” olan ülkelere yöneldi. Bu dönemde Türkiye’de ise ana işletme sayısı 357’den 682’ye, yerleşik bağlı işletme sayısı da 136’dan 7 bin 435’e çıktı. Türkiye de dünyada faaliyet gösteren yerleşik bağlı işletmelerdeki payını yüzde 0.5’ten, yüzde 8’e yükseltti. 2004 yılı başına kadarki dönemde Türkiye’de faaliyet gösteren 36 firma, yasal yollarla Cayman, Jersey ve Virjin adaları ile Bahreyn gibi vergi cenneti ülkelere 111 milyon 31 bin 69 dolar sermaye ihraç etti.
Sermaye ihracında yoğunlaşma
Sermaye ihracının daha çok bankacılık, diğer finansal hizmetler ve ticaret alanında yoğunlaştığı kaydedilen araştırmada, diğer ülkelerle birlikte dışarıya ihraç edilen sermaye tutarı ise 6 milyar 466 milyon 242 bin dolar olarak verildi. Yurtdışına sermaye ihracında bulunan toplam firma sayısı ise bin 466 olarak belirtildi. (EKONOMİ SERVİSİ)