100 temel eserde çeviri korsanlığı!

Kitap Çevirmenleri Meslek Birliği ÇEVBİR ile Yayıncılar Meslek Birliği YAYBİR, fikri mülkiyet hakkı ihlallerine karşı yürüttükleri ortak çalışmalardan ikisini sonuçlandırdı. YAYBİR Başkanı Tuğrul Paşaoğlu ve ÇEVBİR Başkanı Tuncay Birkan, kurdukları “İntihal İnceleme Komisyonu”nun raporunu açıkladı. Mart 2007’den Milli Eğitim Bakanlığı’nın “100 Temel Eser” listesinde yer alan klasik eserlerin piyasadaki basımlarını inceleyen komisyon, “çeviri korsanlığını” ortaya çıkardı.
Meslek kuruluşları, korsanlık, intihal, usulsüzce kısaltma, uyarlama gibi uygulamalarla daha rahatsız edici boyutlara ulaşınca ortak hareket etme kararı almıştı. ÇEVBİR Başkanı Tuncay Birkan, konuyla ilgili deneyimi olan çeviribilimciler ve çevirmenlerden oluşan beş kişilik “İntihal İnceleme Komisyonu”nun bu araştırmasının, “hem emekleri gasp edilen çevirmenler, hem klasik yayınlama işini hakkıyla yapmaya çalışan yayıncılar, hem de okurlar için mevcut durumun ne kadar vahim bir boyutta” olduğunu gözler önüne serdiğini ifade etti.
Komisyon, kamuoyunun dikkatini de çekebilmek için başlangıç olarak 10 klasik eseri inceledi. Sonuçta ise toplam 154 kitap hakkında ayrıntılı bir rapor hazırlandı. Ortaya çıkan sonuç şu: Çevirilerin büyük bölümü intihal, yani aşırma. Ayrıca kitaplarda usulsüz kısaltma, uyarlama ve benzeri uygulamalar yapıldı.
Victor Hugo’nun Sefiller romanının incelenen 25 farklı basımının 11’i intihal çıktı. İntihal Komisyonu Başkanı Mehmet Moralı çoğu kitaplarda çevirmen isimlerine hiç yer verilmediğini ya da takma adlar kullanıldığını vurguladı. Tuncay Birkan, meslek birlikleri, bakanlık yetkilileri ve öğretim üyelerinden oluşacak bir “intihal inceleme kurulu” kurulmasını önerdi. Basın toplantısında ayrıca, edebi ve bilimsel eserlerin Türkçe çevirileri yayımlanırken her iki tarafın da maruz kalabileceği hak ihlallerine karşı yayıncı ve çevirmenlerin uymaları gereken asgari usul ve esasları içeren ÇEVBİR-YAYBİR ortak protokolü imzalandı. (İstanbul/EVRENSEL)