Gıda denetiminde yetki karmaşası

"Gıda hizmetlerinin denetimi ve izlenmesinde sorumluluğun tek bir otoriteye verilmesi suretiyle bu konudaki yetki karmaşasına ve gereksiz bürokrasiye son verilmesi" amacıyla hazırlanan Gıda Kanunu ile Tarım Bakanlığı'na devredilen gıda denetimi yetkisi, kanunun üzerinden bir yıl bile geçmeden belediyelere devredilmek isteniyor. Avrupa Birliği'ne (AB) uyum sürecine paralel olarak 5 Haziran 2004 tarihinde çıkarılan kanunla, daha önce Sağlık Bakanlığı ile Tarım Bakanlığı'nın sahip olduğu yetkiler Tarım Bakanlığı bünyesinde toplanmıştı. 24 Aralık 2004 tarihinde çıkarılan Belediyeler Yasası ise gıda denetim yetkisini Tarım Bakanlığı'ndan alarak il özel idarelerine devrediyor. Belediyeler Yasası Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından veto edildi ancak gıda denetiminin yerellere devri ile ilgili hükümlerin Kamu Yönetimi Temel Kanunu (KYTK) ile tekrar gündeme gelmesi bekleniyor. Belediyeler Yasası'nın veto edilmesiyle yetkinin hâlâ Tarım Bakanlığı'nda bulunduğunu söyleyen Türkiye Ziraatçılar Derneği (TZD) Genel Başkanı İbrahim Yetkin, hükümetin hedefinin Tarım İl Müdürlükleri'ni kapatarak yetkilerini belediyelere devretmek olduğunu belirtti. Yetkin, hükümetin temel politikasının kamu kurumlarını özelleştirmek olduğunu söyledi.

Belediyelere devretme çabası Gıda Mühendisleri Odası (GMO) Başkanı Petek Ataman ise, gıda denetim yetkilerinin tek elde toplanması için hazırlanan Gıda Yasası'nda kullanılan 'ilgili merci' ve 'yetkili merci' ifadelerine dikkat çekti. Bu ifadelerin denetimin yerele devrinin ilk işaretleri olduğunu söyleyen Ataman, bu kanuna bağlı olarak yayınlanan yönetmelikte yetkili merci olarak tarım il müdürlükleri ve il özel idarelerinin tanımlandığını vurguladı. "Belediyelere yetki devri için bir çaba ve dolayısıyla da bir kargaşa var" diyen Ataman, bu çabanın hükümetin temel politikası olduğunu bildirdi. KYTK ile kamu yararının ikinci plana itildiğini ve özel şirket anlayışının yerleştirilmek istendiğini belirten Ataman, şu an yetersiz kalan denetimlerin yerel idarelere aktarıldığında yürütülemez hale geleceğini, denetim sisteminin tek bir merkezden izlenmemesinin gıda güvenliğinde zafiyet yaratacağını bildirdi. Ataman, Tarım Bakanlığı'nın gıda denetimi konusunda oldukça geniş bir kadrosu ve teknik donanımı olduğunu ve bu imkânların daha da geliştirildiğini hatırlatarak "KYTK yürürlüğe girerse, bütün elemanların, laboratuvarların ve teknik donanımın yerellere devri öngörülüyor" dedi. Ataman, yetki belediyelere devredildiğinde kendilerine oy veren insanlara ceza kesmek ya da kesmemek durumunda kalacaklar" dedi.