16 Ocak 2005 22:00

Kuruluştan talana TEKEL

Paylaş
  • Tütün için ilk defa 1862 yılında inhisar (tekel) oluşturuldu.
  • 1879'da çıkarılan "Rusumu Sitte" kararnamesiyle tuz, tütün ve alkollü içkilerin inhisarı gelirleri yabancı bankerlere; 1883'de ise "Duyunu Umumiye"ye bırakıldı.
  • Daha sonra Tütün İnhisarı İşletilmesi imtiyazı, Memaliki Osmaniye Duhanları Müşterek Menfaa Reji Şirketi'ne devredildi. Reji şirketi 1884 yılında faaliyete başladı.
  • Aynı yıl Cibali ve İzmir sigara fabrikaları kuruldu. 1895'te Adana'da, 1897'de Samsun'da sigara fabrikaları, 1905'te Bomonti Bira Şirketi kuruldu.
  • 1921'de yabancı şirket ve Duyun-u Umumiye'nin yetki ve gelirleri kısıldıktan sonra, 1923'te "Reji" şirketinin bütün mal varlığı, hak ve görevleri devlete geçti. 1925'te tütün ve tütünle ilgili hizmetlerin devlet tarafından yürütülmesi kararlaştırıldı.
  • Tütün, alkollü içkiler, tuz, barut ve patlayıcı maddelerle ilgili "inhisar" hizmetlerini yürütme görevi 1932 yılında kurulan İnhisarlar Umum Müdürlüğü'ne verildi.
  • Tütün, alkollü içkiler ve tuz 1932, barut ve patlayıcı maddeler 1934, bira 1939, çay ve kahve 1942, kibrit 1946 yılında devlet tekeli altına alındı. Ancak kahve 1946, kibrit 1952, barut, patlayıcı maddeler ve bira 1955 ve tütün 1986 yılında "Tekel" kapsamı dışına çıkarıldı.
  • Bu arada 1962'de Çanakkale Şarap ve Kanyak Fabrikası, 1970'te Şanlıurfa Suma Fabrikası, 1972'de Yozgat Bira Fabrikası kuruldu.
  • 1941 yılından 1983 yılına kadar faaliyetlerini TEKEL Genel Müdürlüğü olarak yürüten şirketin özelleştirme süreci yıl yıl şöyle gelişti:
  • 1984: TEKEL yabancı sigara ithalatına başladı.
  • 1986: Özel sektöre TEKEL ile ortaklık şartıyla sigara üretim izni verildi.
  • 1987: Kurumun daha önce "TEKEL İşletmeleri Genel Müdürlüğü" olan adı, kısaca TEKEL olmak üzere "Tütün, Tütün Mamulleri, Tuz ve Alkol İşletmeleri Genel Müdürlüğü" olarak değiştirildi.
  • 1991: Sigara üretimi, ithalatı ve satışı belli şartlarla serbest bırakıldı.
  • 1995: Alaşehir Suma Fabrikası kuruldu.
  • 2001: Özelleştirme kapsam ve programına alındı.
  • 2002: Yeniden yapılandırılarak TC. Başbakanlık Özelleştirme İdaresi Başkanlığı'na devredilen TEKEL Genel Müdürlüğü, anonim şirkete dönüştürüldü.
  • 2002: 4733 sayılı Kanun ile Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkiler Piyasası Düzenleme Kurumu kuruldu.
  • 2004: TEKEL'in Alkollü İçkiler Sanayii ve Ticareti A.Ş isimli bölümü 27.02.2004 tarihinde ihaleyi kazanan Nurol, Limak, Özaltın, Tütsab konsorsiyumuna 292 milyon ABD Doları'na satıldı.
  • ÖNCEKİ HABER

    'Daha ne bekliyorsunuz'

    SONRAKİ HABER

    Bir iş bir aş bir de...

    Sefer Selvi Karikatürleri
    Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
    Evrensel Ege Sayfaları
    EVRENSEL EGE

    Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...