19 Mart 2004 23:00
Halkın parası boşa aktı
GÜNÜN YAZILARI
Plansızlık ve özelleştirme Türkiye'nin enerji politikalarını çıkmaza sürüklüyor. Karların erimesi ve sonbaharda alınması gereken önlemlerin alınmaması nedeniyle su seviyesinin yükseldiği Keban Barajı'nın kapakları Devlet Su İşleri'nin aldığı "ani bir kararla" açıldı ve su bırakılmaya başlandı. Gazetemize bilgi veren yetkilliler, su seviyesi tehlike arz eden bir boyuta ulaşmadığı halde kapakların açılmasını eleştirirken, bunun günlük maliyetinin yaklaşık 10 milyon dolar olduğunu belirttiler.
Türkiye'nin günlük enerji tüketimi 400 milyon kwh civarında. İçinde bulunduğumuz dönemde enerji ihtiyacını kendi karşılayan şirketler, otoprodüktörleri ile günde yaklaşık 60 milyon kwh enerji üretiyorlar. Kamuya ait, doğalgaz ya da kömürle çalışan termik santrallerde günde ortalama 130 milyon kwh enerji üretiliyor. Yap-İşlet, Yap-İşlet-Devret ve İşletme Hakkı Devri gibi modeller üzerinden özel sektörün işlettiği termik santrallerde ise günde 150 milyon kwh civarında enerji üretiliyor. Bu işletmelerle yapılan anlaşmalar, "Al ya da öde garantili" olduğu için, devlet buralardan enerji almasa bile bunun parasını ödemek zorunda kalıyor.
Barajlarda fazla su Bu hesaba göre bugünlerde kamuya ait hidrolik santrallerin 50 ila 60 milyon kwh enerji üretmesi gerekiyor. Ancak sonbaharda 120-130 milyon kwh saat enerji üretmesi gereken hidrolik santrallerde 60 milyon kwh enerji üretilmesi ve karların erimesi nedeniyle barajlarda olması gerekenden daha çok su birikti. Bu da hidrolik santrallerden daha fazla enerji üretilmesini zorunlu kıldı. Bugün 50-60 milyon kwh enerji üretmesi gereken hidrolik santraller 200 milyon kwh enerji üretiyor. Türkiye'nin enerji üretimi ve tüketimini dengelemek için, kamuya ait termik santrallerin üretimi sıfırlanırken, özel sektöre ait termik santrallerde üretim 150 milyon kwh'den 80 milyon kwh'ye düşürüldü. Ancak bu işletmelerle yapılan anlaşmalar "Al ya da öde" garantili olduğu için özel sektöre, ürettirilmeyen 70 milyon kwh enerjinin parası ödeniyor. Böylece halktan toplanan vergiler, özelleştirmeci enerji politikalarının bir sonucu olarak, bedelsiz olarak özel sektöre aktarılıyor. Keban Barajı'ndan saniyede 1100 metreküp su bırakılıyor. Keban'ın bıraktığı suyun diğer barajlarda da tutulmadığı ve 3 metreküp sudan 1 kwh enerji üretildiği göz önüne alınırsa, günde 100 milyon kwh enerji üretilebilecek su boşa bırakılıyor. Bu Türkiye'nin günlük enerji tüketiminin 4'te birine denk düşerken, su salınmasının günlük maliyetinin yaklaşık 10 milyon dolar olduğu belirtiliyor.
TEHLİKE YOKKEN AÇILDI Barajlarda enerji üretilebilmesi için su seviyesinin bir alt sınırın üstünde olması, "baraj kapakları açılarak su salınmaması" için de su seviyesinin belli bir üst sınırın altında tutulması gerekiyor. Barajlarda enerji bu iki sınırın arasındaki sudan elde ediliyor. Fırat Nehri üzerinde su gücüyle enerji üreten Keban, Karakaya, Atatürk, Birecik ve Kargamış barajları bulunuyor. Keban Barajı'ndaki su seviyesi için alt sınır 820, üst sınır ise 845 metre. Bugün itibariyle barajdaki su seviyesi ise 834.5 metre civarında. Alt sınır ile üst sınır arasındaki toplam hacim 12 milyar küp ve bugün itibariyle bu hacmin yalnızca yarısı dolu. Gazetemize bilgi veren yetkililere göre henüz Keban Barajı'ndaki su seviyesi tehlike arz eden bir düzeye yükselmeden, barajın kapaklarının açılması için "ani bir karar" verildi ve bir hafta önce barajdan su salınmaya başlandı.
TEDAŞ NİSAN'DA SATILIYOR Enerjide bir sorun da dağıtım şirketlerinin özelleştirmeleriyle yaşanacak. Enerji Bakanı Hilmi Güler ise TEDAŞ'ın nisan ayında satışa çıkarılacağını söyledi. Güler, TEDAŞ personelinin kaderinin de sadece ÖİB'nin elinde olduğunu kaydetti. Dağıtım sektörünün ardından üretim tesislerinin özelleştirilmesine de 2006 yılı ortasında başlanacak. Elektrikle ilgili tüm konularda tek yetkili ise ÖİB olacak. Tarifelerde Bakanlık, TEDAŞ ve EPDK birlikte çalışacaklar.Barajlar ise DSİ'den EÜAŞ'a devredilecek ve satışları başlayacak. ÖİB Metin Kilci ise 2005 yılı Mart ayından itibaren dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesine başlanmasının öngörüldüğünü ve bunların özelleştirme işlemlerinin 2006 yılının sonuna kadar tamamlanacağını bildirdi.
Barajlarda fazla su Bu hesaba göre bugünlerde kamuya ait hidrolik santrallerin 50 ila 60 milyon kwh enerji üretmesi gerekiyor. Ancak sonbaharda 120-130 milyon kwh saat enerji üretmesi gereken hidrolik santrallerde 60 milyon kwh enerji üretilmesi ve karların erimesi nedeniyle barajlarda olması gerekenden daha çok su birikti. Bu da hidrolik santrallerden daha fazla enerji üretilmesini zorunlu kıldı. Bugün 50-60 milyon kwh enerji üretmesi gereken hidrolik santraller 200 milyon kwh enerji üretiyor. Türkiye'nin enerji üretimi ve tüketimini dengelemek için, kamuya ait termik santrallerin üretimi sıfırlanırken, özel sektöre ait termik santrallerde üretim 150 milyon kwh'den 80 milyon kwh'ye düşürüldü. Ancak bu işletmelerle yapılan anlaşmalar "Al ya da öde" garantili olduğu için özel sektöre, ürettirilmeyen 70 milyon kwh enerjinin parası ödeniyor. Böylece halktan toplanan vergiler, özelleştirmeci enerji politikalarının bir sonucu olarak, bedelsiz olarak özel sektöre aktarılıyor. Keban Barajı'ndan saniyede 1100 metreküp su bırakılıyor. Keban'ın bıraktığı suyun diğer barajlarda da tutulmadığı ve 3 metreküp sudan 1 kwh enerji üretildiği göz önüne alınırsa, günde 100 milyon kwh enerji üretilebilecek su boşa bırakılıyor. Bu Türkiye'nin günlük enerji tüketiminin 4'te birine denk düşerken, su salınmasının günlük maliyetinin yaklaşık 10 milyon dolar olduğu belirtiliyor.
TEHLİKE YOKKEN AÇILDI Barajlarda enerji üretilebilmesi için su seviyesinin bir alt sınırın üstünde olması, "baraj kapakları açılarak su salınmaması" için de su seviyesinin belli bir üst sınırın altında tutulması gerekiyor. Barajlarda enerji bu iki sınırın arasındaki sudan elde ediliyor. Fırat Nehri üzerinde su gücüyle enerji üreten Keban, Karakaya, Atatürk, Birecik ve Kargamış barajları bulunuyor. Keban Barajı'ndaki su seviyesi için alt sınır 820, üst sınır ise 845 metre. Bugün itibariyle barajdaki su seviyesi ise 834.5 metre civarında. Alt sınır ile üst sınır arasındaki toplam hacim 12 milyar küp ve bugün itibariyle bu hacmin yalnızca yarısı dolu. Gazetemize bilgi veren yetkililere göre henüz Keban Barajı'ndaki su seviyesi tehlike arz eden bir düzeye yükselmeden, barajın kapaklarının açılması için "ani bir karar" verildi ve bir hafta önce barajdan su salınmaya başlandı.
TEDAŞ NİSAN'DA SATILIYOR Enerjide bir sorun da dağıtım şirketlerinin özelleştirmeleriyle yaşanacak. Enerji Bakanı Hilmi Güler ise TEDAŞ'ın nisan ayında satışa çıkarılacağını söyledi. Güler, TEDAŞ personelinin kaderinin de sadece ÖİB'nin elinde olduğunu kaydetti. Dağıtım sektörünün ardından üretim tesislerinin özelleştirilmesine de 2006 yılı ortasında başlanacak. Elektrikle ilgili tüm konularda tek yetkili ise ÖİB olacak. Tarifelerde Bakanlık, TEDAŞ ve EPDK birlikte çalışacaklar.Barajlar ise DSİ'den EÜAŞ'a devredilecek ve satışları başlayacak. ÖİB Metin Kilci ise 2005 yılı Mart ayından itibaren dağıtım şirketlerinin özelleştirilmesine başlanmasının öngörüldüğünü ve bunların özelleştirme işlemlerinin 2006 yılının sonuna kadar tamamlanacağını bildirdi.
Evrensel'i Takip Et