29 Ocak 2003 22:00
Sennur Sezer, 60 yaşında bir şair. Lise üniforması üzerindeyken yazdığı şiirlerden bugüne, işçi kızların gözleriyle anlattıklarını şiire taşıdı o. 1960'lı yılların başında bir genç kız, "Şiirinde yeni olan ne?" sorusuna, "tek göz odalarda çabuk büyüyen çocukları", "işçi kızların cumartesi tükenen haftalıklarını", "ekmeğe satılık kadınları", "kapalı gözlerle sevişmeleri", "yorgun kazmaları" anlatarak yanıt veriyordu. Bu anlatı, Türkiye'nin büyük çalkantılardan geçtiği, darbeler, kırımlar yaşadığı yıllar boyunca yenilenerek sürdü. Askeri cunta günlerinde, 1982 yılında yayımlanan "Sesimi Arıyorum"da arayışını şu sözlerle özetledi: "Bir ses arıyorum Yeni bir şiire başlamak için Bir doğum çığlığı gibi kaçınılmaz Çocuğun ilk ağlayışınca güzel Bir ses..." Sennur Sezer, "Çünkü umutsuzluk yasaktır" diye sürdürdü bu şiiri ve "gece karardıkça güneşin yaklaştığını" anımsattı. Aradığı sesin adresini de veriyordu bu şiirle... 1960'lı yılların başlarında örgülü saçlı genç bir kızken saptadığı adresti bu.

Bir Annenin Notları 1964, 1966, 1977, 1982, 1886, 1991.. 30 yıllık bir süreyi kapsayan altı farklı tarih, altı farklı dönem... Sırasıyla "Gecekondu", "Yasak", "Direnç", "Sesimi Arıyorum", "Bu Resimde Kimler Var" ve "Afiş"... Sennur Sezer'in 6 ayrı kitabından seçtiği şiirler, Evrensel Basım Yayın tarafından yayımlandı: "Bir Annenin Notları".

Kadın ve anne sıcakılğı Kitap sırtında "Bu şiirlerde bir kadın duyarlılığı ile bir işçinin, bir emekçinin yaşama bakışı, savaşımı ve direnci yer alıyor. Bir kadın ve anne sıcaklığı taşıyan bu şiirler, bir annenin notları olarak da okunabilir." "Bir Annenin Notları", Sennur Sezer'in yaşam öyküsünden izleri her satırında taşıyor. Bu kimi zaman "annesi ile kuşlar arasındaki" yürek burkan ilişki ile; kimi zaman kendi kızına yönelik çağrılarıyla; kimi zaman da şiirin yazıldığı dönemin ülke koşullarıyla yaşam buluyor. "Annem ve Kuşlar" adlı şiirde 2. Dünya Savaşı'nın hemen sonrasındaki yoksulluğu trajik bir öyküyle aktaran ozan, hasta olduğu için her gün et yemesi gereken küçük kıza kuşları avlayıp yerine annenin bir ömür bunun diyetini ödeme çabasını dizelere döküyor. Sennur Sezer'in kendi yaşam öyküsünden de beslendiği anlaşılan bu şiirde, "Yıllarca kuş besledi annem / Ödemek için bir kış ölenleri" diyor. Bu yoksulluğu, yoksunluğu kendi yaşamı içinde de betimliyor: "Hangimiz tanımadık sofrada yoksulluğu / utanmadık konuklar geldikçe, evimizden."

Bir direnç biçimi İnsanların yaşadığı yoksunluklar içinde umudu direnenler üzerinden de şiirine taşıyor ozan. "Babası 141-142'den Yargılanan Çocuklara" şöyle sesleniyor: "Evet uzun bir süre / Baban getiremeyecek ekmeği eve / Ekmeksiz kimse kalmasın diye / Yazı yazmaktan suçlu". Bu şiire "Babanı yıllar sonra gördüğün zaman / Dik olsun başın" diye eklemeyi de unutmuyor. Sennur Sezer'in şiirinde öne çıkan emek, yoksunluk, umut, direnç gibi temalar kadar, sevdayı da görmek mümkün. Aynı kadın duyarlılığı, aynı anne sıcaklığı, sevda şiirlerinde de açıkça izleniyor. Şiirinin ilk yıllarında gecekondulardaki, fabrikalardaki genç kızların sevda düşleri, giderek "insanın insandan korkmasına karşıyım" diye özetlediği yaklaşımla birleşiyor. Sevdayı, soyut bir heyecan olarak ele almaz ozan; aksine tam da yoksunlukların, zulmün, direncin ortasında yeşeren bir umut, bir direnç biçimi olarak yansıtır.

Şairin baktığı yer 1991'de yayımlanan "Afiş" adlı kitabında yer alan "Aşk nedir diye sor / Pazar yerindeki bir kadına / Utanıp yere inerken bakışları / Fıkırdar saçındaki kına" dediği şiir ile; 1964 yılında yayımlanan ve "Bir Annenin Notları" kitabının da ilk şiir olan "Aceledir sevişmeler tek göz odalarda / Yarı giyinikliğinde kadınların / Kaçış kaçıştır / Dönüverişinden çocukların" dizeleri yılların değiştiremediği bir şiir yaklaşımının en açık ipucunu verir okura... "Burada ya da Angola'da" insanların nasıl yaşadığını, ne istediğini, neye ihtiyaç duyduğunu dizelerine taşır. Nereye bakacağını bilir Sennur Sezer, orada ne göreceğini de... "Sabah Türküsü"nde "bir sabahın üç kapısı var göğe" diye saydıkları arasında yer alan "emek" ve "umut" oradadır çünkü... Yeni bir şiire başlamak için belirlediği bu adres; çok şeyi, çok insanı değiştiren 40 yıla yakın zamandır Sennur Sezer'in adresini de değişmez biçimde belirler.

Evrensel'i Takip Et