3. taraf çerezlerin ölümü ve yeni izleme metotları
Görsel: Tumisu/Pixabay
Dijital reklamların nokta atışı hedeflenmesi için yaygın olarak kullanılan 3. taraf çerezler birkaç yıldır yok olmaya doğru ilerliyordu. 2019’da Firefox, 2020’de Safari 3. taraf çerezleri varsayılan olarak engellemeye başlamış, Google ise 2022’ye kadar bu çerezlerden kurtulacağını duyurmuştu. Birkaç hafta önce Firefox, 86. sürümünde her bir çerezi kendi sitesi ile ilintili bir kavanoza hapseden “Tekmil Çerez Koruması” özelliğini duyurdu. Ardından birkaç gün önce Google’dan bu çerezleri ortadan kaldırdıktan sonra yerine kişileri tek tek tanımlayabilen yeni bir yol kullanmayacaklarını belirten bir açıklama geldi. Google açıklamasında bundan sonrası açısından “Toplulukların Federe Öğrenmesi” (FLoC) adını verdikleri bir modelle kullanıcıları tek tek tanımlayıp takip etmek yerine artık benzer kullanıcıları küçük guruplar halinde birleştirerek işleyeceklerini ve FLoC adı verilen modelin kullanıcıları hedeflemede 3. parti çerezlerin en az yüzde 95’i kadar başarılı olduğunu duyurdu.
3. taraf çerezler sayesinde reklam verenlerin kullanıcıları detaylıca fişleyebilmesi ve bu fişlemeler üzerinden hedefleyebilmesi oldukça şaibeli ve hem etik açısından hem de yasal açıdan oldukça tartışmalı bir durum. Dolayısıyla bunlardan kurtulmak elbette iyi. Ancak Google’ın vazgeçtiğinin sadece bireysel düzeyde fişleme olduğunun ve bunu yapabilmelerinin koşulunun da yerine benzer işlevsellikte bir başka hedefleme mekanizması koymak olduğunun altını çizmek gerekiyor. Yani Internet’in sağından solundan püsküren reklamlar belki özel olarak bizi değil ama bizim gibi kullanıcıları bir gurup altında toplayarak hedeflemeye devam edecek. Facebook ile birlikte hakkımızda muhtemelen en fazla 1. taraf veriye sahip Google’ın bu çerezlerden vazgeçmesinin Google’a pek kaybettireceği bir şey yok. Üstelik bunun, sırtını bu çerezlere ya da daha şaibeli takip/fişleme mekanizmalarına yaslayan küçük rakiplerini zayıflatması açısından da reklam piyasasında Google’ın elini güçlendireceğini öngörebiliriz.
3. taraf çerezler sayesinde yapılabilen nokta atışı hedeflemelerin ne kadar etkili ve gündem belirleyici olabileceğini daha önce Cambridge Analytica skandalında görmüştük. Google’ın tekil kullanıcı düzeyinde fişlemeden vazgeçip fişlemeyi küçük guruplar düzeyine çekmesi tümden olumsuz bir hamle değil ancak fişlenenlerin “uygun şekilde” hedeflenmesi tartışmaları açısından herhangi bir değişiklik içermiyor. Bu hedeflemeler incelikli bir şekilde politikaya yön vermek de dahil olmak üzere çeşitli şekillerde kullanılabilir olmaya devam edecek. Çeşitli platformların politik reklamları vb. yasaklamış olması pek de politik görünmeyen reklamlarla incelikli olarak yönlendirme yapılmasını da engellemiyor. Ortalama Internet kullanıcısının bu tip takip mekanizmalarından korunması da çok mümkün değil. Çünkü bu mekanizmalardan korunmak için en azından belirli araçları kurmayı ve kullanmayı öğrenmek ve o araçların handikaplarına katlanmak gerekiyor.
YAZARIN DİĞER YAZILARI
- İşlevini arayan alet: Yapay zekâ 20 Nisan 2024 04:45
- Masaüstü işletim sistemlerinin geleceği ve Linux 13 Nisan 2024 04:35
- XZ arka kapısı ve açık kaynağın zaafları 06 Nisan 2024 04:53
- Veri yağmacıları 16 Mart 2024 04:34
- Yapay zeka ve sihirbazlar 09 Mart 2024 05:07
- Verileriniz sermayeye feda olsun! 02 Mart 2024 05:40
- Geniş dil modelleri ve olağan hataları 24 Şubat 2024 04:09
- Apple’ın AB’ye misillemesi PWA’ların sonu mu? 17 Şubat 2024 04:43
- Disney, oyunlar ve at zırhı 10 Şubat 2024 04:19
- Open AI fikri mülkiyete karşı 13 Ocak 2024 04:44
- Yapay zekanın belirsiz geleceği 06 Ocak 2024 04:00
- Yapay zekada telif kavgası: Tekeller tekellere karşı 30 Aralık 2023 04:47
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
