‘Mini istihdam paketi’nden işçiye açlık, patrona kıyak çıktı

Biraz da sevimlilik kazandırmak için olacak, “mini istihdam paketi” diye propaganda edilen düzenleme, TBMM Bütçe ve Plan Komisyonundan geçti. Paketin önümüzdeki günlerde Meclis Genel Kurulunda görüşülmesi bekleniyor.

Pakette koronavirüse karşı mücadele ile ilgili önlemler çerçevesinde “işten çıkarmalar”, “ücretsiz izin”, “kısa çalışma” koşullarıyla ilgili düzenlemeler yeniden ele alınırken patronlara yeni destekler sunuluyor. İşçilere ise, ücretsiz izin ödeneğinin bir yıl daha uzatılması için Cumhurbaşkanına yetki tanınması, yani günlük 39 TL (ayda 1168 TL) ile geçinme dayatması, müjde olarak sunuluyor.

‘TAMAMLAYICI EMEKLİLİK SİSTEMİ’ GİRİŞİMİ ERTELENDİ

Hükümetin planı, “tamamlayıcı emeklilik sistemi” (TES) adı altında, kıdem tazminatının fona bağlanarak tasfiye edilmesini de “istihdam paketi” içinde Meclisten geçirerek yasallaştırmaktı. Ancak işçi ve sendikalardan gelen “Kıdemime dokunma” tepkilerinin yaygınlaşarak büyük bir işçi-emekçi eylemine yol açma işaretleri karşısında geri adım atarak, TES’i paketin dışında bırakmak zorunda kaldı.

Ancak bu, Hükümetin “Kıdeme dokunmak”tan vazgeçtiği anlamına gelmiyor. Nitekim Cumhurbaşkanı Erdoğan, “mini istihdam paketi”nin komisyondan geçmesinin arkasından yaptığı açıklamada, “Şahsım ve Hükümet önümüzdeki günlerde taraflarla görüşmeleri sürdürerek ortak bir noktada buluşmak için çaba göstereceğiz” diyerek, TES’de ısrar edeceklerini açıkça ifade etti.

Bu da işçilerin ve sendikalarının “Tamam, fon saldırısını püskürttük, kıdemimizi sağlama aldık” gibi bir hayale kapılmaması gerektiğini göstermektedir. Tersine, nasıl ki Hükümet ve patronlar cenahı bu ertelemeyi hamlelerini yenilemek için kullanacaksa, işçi tarafı da bu süreci aydınlatma faaliyetini yaymak ve muhtemel saldırı karşısında daha geniş bir işçi-emekçi cephesi oluşturmak üzere değerlendirmek durumundadır. Aksi halde korkulan fazlasıyla başlarına gelecektir!

İŞÇİYE ‘YA AÇ KAL YA KIDEMİNDEN VAZGEÇ’ DAYATMASI

“Mini istihdam paketi”yle patronlara verilen ücretsiz izin desteği de uzatılıyor. Buna göre Cumhurbaşkanı, ücretsiz izin desteğini, üçer aylık sürelerle 1 Temmuz 2021’e kadar uzatabilecek!

Erdoğan ve hükümeti, işçilerin pandemi sürecinde kitlesel işten atmalara karşı dile getirdiği “İşten çıkarmalar yasaklansın!” talebini tersine çevirip, ücretsiz izne çıkarılan işçileri üç ay süreyle İşsizlik Fonu’ndan verilecek günlük 39 TL’lik (aylık 1168 TL) bir paraya mahkum etmişti. Şimdi de, “Açlık ve sefalete mahkum edilme” demenin bile karşılayamadığı bu durumu, bir yıla kadar uzatmaya hazırlanıyorlar.

Patrona, belirlenen süre boyunca istediği sayıda işçiyi ücretsiz izne çıkarma hakkı da tanıyan bu düzenleme Meclisten böyle geçerse, ücretsiz izine çıkarılan işçi için bunun anlamı;

1) Düzenleme sürdüğü sürece günde 39 TL ile geçinmeye mahkum edilmesi (Bu 39 TL’nin de patron tarafından değil İşsizlik Fonu’dan ödenmesi),

2) Ücretsiz izin boyunca SGK priminin yatmaması, yani bu sürenin emeklilikten sayılmaması,

3) İşçinin bu süre içinde yeni bir iş aramak için İŞKUR’a başvuramaması (Çünkü işsiz sayılmıyor),

4) “İşsizlik maaşı” ya da “kısa çalışma ödeneği” için başvuramaması,

5) “Ben bu şartları kabul etmiyorum” derse, kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı verilmeden işten çıkarılmayı kabul etmesi demektir!

Dahası, işçi bütün bu koşullara katlansa bile, patronun, ücretsiz izin süresini sonuna kadar kullandıktan sonra onu işten çıkarmasının önünde hiçbir engel yoktur.

TAMAMEN SINIFSAL BİR İSTİHDAM ANLAYIŞI

Bu “mini istihdam paketi”ne göre, artık patronlar, iş yerinin kapanması, belirli süreli sözleşmelerin sona ermesi gibi gerekçelerle işçiyi işten çıkarabilecek.

Ayrıca 1 Temmuz 2020’den önce kısa çalışma ödeneği başvurusu yapan patronlara, “kısa çalışma”dan normal çalışmaya dönüşle beraber 3 ay boyunca asgari ücret düzeyinde prim desteği sağlanacak. Yapılacak değişiklik sonrasında SGK’nin hem 456 TL’lik işveren payı hem de 412 TL’lik işçi payı İşsizlik Sigortası Fonu’ndan finanse edilecek!

“Mini istihdam paketi”yle, yeniden ertelenmediği için 1 Temmuz’da yürürlüğe giren 50’den az işçi çalıştıran ve az tehlikeli iş yerleriyle ilgili İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği ile ilgili düzenlemenin yürürlüğe girmesi de 2024 yılının başına kadar erteleniyor.

Görüldüğü gibi adı “istihdam paketi” ama işçiyi değil de sanki patronları istihdam eden bir paket! Üstelik de bu istihdamın masrafları patronların cebinden bir kuruş çıkmadan, tümüyle İşsizlik Fonu’ndan finanse ediliyor.

Böylesi yaklaşımlar belki bütün sermaye hükümetlerinin tutumudur. Ama AKP, 18 yıllık iktidarı boyunca işçinin taleplerini patronları besleyerek yanıtlamada bütün önceki iktidarları yaya bıraktığı gibi, pandemi döneminde de belli başlı sermaye iktidarlarını yaya bırakmıştır!

Kısacası “mini istihdam paketi”, “işçiye açlık, patrona kıyak” paketi olarak, Erdoğan-AKP Hükümetinin nadide bir eseri olarak TBMM Genel Kuruluna getirilmiştir.

Eğer işçiler ve sendikalar cephesinden ciddi bir karşı duruş olmazsa, Meclisten patronlara yeni kıyaklarla beslenerek çıkacaktır!