Heykel yıkmak çare değil
Fotoğraf: Wikimedia/Tony Webster, CC BY 2.0
Kötü alışkanlıklardan biri de tarihi yaşandığı dönemin olgularından değil de bugünün olgularından ve değerlerinden hareketle değerlendirmek.
1984’de olduğu gibi tarih geriye doğru yeniden temiz bir biçimde yazılamayacağına göre, yapılan şey çok kere, geriye doğru lanetlemeye dönüşebiliyor.
Bunu bana köle ticareti gerekçesi ile Birleşik Krallıkta Bristol kentinde Royal African Company Kurucusu, Parlamenter Edward Colston’un heykelinin nehre atılması hatırlattı. Ardından Belçika’da 2. Leopold’un heykellerine geldi sıra.
İngiliz sömürge imparatorluğu işgal orduları ile değil, şirketler aracılığıyla kuruldu. Globalizmin öncüsü sayılabilir bu şirketler.
Örneğin, koskoca Hindistan’ın Birleşik Krallığın yönetimi altına girmesinin öncüsü de East India Company değil miydi?
Hey gidi Cristoforo Colombo, bizim fatihler doğu ticaret yolunu tıkayınca, Hindistan’a gitme uğruna keşfetmemiş miydi yeni kıtayı.
İtalyan yükselişi çökünce ne yapsın gariban İtalyan kaptanları, yeni yükselen dünya gücü İspanya için keşfedivermişti Amerika’yı. Keşfetti de neye yaradı? 500 yıllık talan! İspanyol sömürgeciliği de, bizimkinden farksızdı. Talan, talan talan!
Ne güzel anlatır bu hikayeyi Galeano, “Latin Amerika’nın Kesik Damarları”nda. Alan Yayınlarında yayımlamaktan gurur duyduğum ilk kitaplarındandı. Galeano, o zamanlar Barselona’da sürgündeydi. 1985’de bir kart attı bana, “Hurrree, Montevideo’ya geri dönüyorum” diye. 10 bin karşılamıştı serbest bırakılan Tupamaroları cezaevinde.
Yeni Alan Yayınları, bunun ve diğer birçok önemli kitabın haklarını korumayı başaramadı, kaptırdı! Demek, hırs, el koyma tutkusu yetmiyormuş!
Maalesef, bizimkiler 1991’de serbest bırakıldığında karşılayan olmadı.
Venezuelalı Hugo Chavez, Obama ile buluştuğunda, eline Galeano’nun kitabını tutuşturuvermişti, “oku da gel!” dercesine
Sahi, Obama da köle soyundandı değil mi? Nobel Barış Ödülü kendisine verildiğinde kendisi de şaşmıştı bu işe? Yahu, bu ödülü şimdi bana niye verdiler diye.
Ah, Norveç!
Sahi, bir ara bizim Reis de heveslenmişti değil mi, “İstemem, yan cebime koy!” dercesine.
Reis, valla kaçırdın, Dolmabahçe’de eline gelen bu şansı.
Yoksa, Arafat gibi senin de bir ödülün olacaktı.
Ama, bir yandan da Arafat, 1994 ödülü aldı da neye yaradı? Sadece ödülü paylaştığı İzak Rabin’in vurulmasına. Ödülü paylaştığı diğer kişi Şimon Perez 93 yaşını gördü sadece, verilen mesajı aldığı için olmalı! Arafat, ise kuşatmanın tecridinde, şüpheli biçimde 75’inde.
Demek ki, varsayalım Reis ve Başkan paylaşsaydı ödülü, kimbilir neler olacaktı?
Akıbetten, akıbet beğen!
Bu arada, 25 yılı cezaevinde tamamlayan (*) Nelson Mandela Nobel Barış Ödülü yanında Nehru ve Lenin Ödüllerini (Sonuncu Lenin Ödülünü o aldı) de aldı farklı dönemlerde, ama Atatürk ödülünü reddetti. Bizimkiler çok ayıp diyeceklerine, kendilerini sorgulamalıydı.
Bence heykeller yıkılacağına göre, ibretialem oldun diye bu tür kişilerin tarihte neler yaptığına ilişkin notlar düşülse daha iyi olur.
Tarihsel dönemleri kendi olguları içinde değerlendirmek, bir aklama anlamına gelmez elbette, daha iyi kavramamıza ve çözümlememize yardımcı olur.
En iyisi hiç heykel yapılmasın daha iyi bence.
(*) Nelson’un ırkçı aparthead rejimi karşısındaki ünlü Rivonia 1964 savunması için bk: Nelson Mandela, Özgür Bir Güney Afrika İçin, Türkçesi: Ayşegül Erol (Çevirmen de hapisten yeni çıkmıştı), Belge Yayınları 1986. Mandela, “Ölmeye hazırım” demişti savunmasında
YAZARIN DİĞER YAZILARI
- Vatansızlığı vatan eylemek 05 Aralık 2023 04:29
- Uzun mesafe koşucusuydu Osman 04 Kasım 2023 03:50
- Kitap yakmanın dayanılmaz ayıbı 02 Temmuz 2023 03:14
- İsveç’in de ATY’si var artık! 05 Mayıs 2023 04:14
- İhsan Doğan (Sinan Oza) ve Niyazi Dalyancı için 11 Nisan 2023 04:00
- Dünya Anadil Günü vesilesiyle 09 Mart 2023 04:15
- Soykırımı tartışmak 19 Ocak 2023 03:19
- Mahmut Baksi anısına 14 Aralık 2022 04:32
- Kendi kutsalına bomba koyan 06 Aralık 2022 04:10
- Yorum yetmez! 28 Kasım 2022 04:00
- Kesişen yollar 15 Kasım 2022 04:16
- Seyfo ya da kılıçtan geçirilmek 08 Kasım 2022 04:10
YAZARLAR
A. Cihan Soylu
‘Boş tencere’ iktidarın neresinde?
Şebnem Korur Fincancı
Tehlike nedir?
Sultan Özer
Yeni anayasa tartışmaları, AKP’ye can suyu olur mu?
Hediye Levent
Erdoğan'ın Irak ziyaretinin 3 sebebi ve değişim rüzgarı!
Arif Nacaroğlu
Özgürlükçü Anayasa
Erkan Aydoğanoğlu
1 Mayıs ve sonrası
Mehmet Özyazanlar
Galatasaray kaparak, Fenerbahçe kaptırmayarak…
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
