14 Eylül 2019 19:45

İnsan karaciğeri, vücut dışında 27 saat muhafaza edildi

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Günseli Bayram

Tüm yazıları

İnsan üzerinde ilk başarılı organ nakli, yaklaşık 65 yıl önce Dr. Joseph E. Murray tarafından Brigham & Women’s Hospital’da gerçekleştirildi. İlk nakledilen organ böbrekti.

Organ nakline ilişkin yöntemler ilk nakilden bugüne hızla gelişti. Son 20 yıldaki teknolojik gelişmelerle birlikte daha da ivmelendi. Organın bağışçıdan alınmasıyla hastaya nakledilmesi arasında geçen süre, organ naklinin başarısını belirleyen önemli etkenlerden. Nakledilen organı oluşturan hücrelerin sağlıklı olması bu kritik süreye bağlı. Nakil yapılacak organlar buz üzerinde uzun süre muhafaza edilemiyor. Buz üzerinde muhafaza edilen organların ömrü 12 saatten az. Organların dondurulması ise hücrelerde keskin buz kristallerinin oluşmasına, hücreye ve dolayısıyla organa zarar vererek işlev yitimine sebep oluyor. Buzdan koruyucu kimyasallar bu buz kristallerinin oluşmasını önlemekte antifriz işlevi görüyor. Bu nedenle son yıllarda organın bağışçıdan alınarak uzun süre canlı ve işlevsel halde tutulmasını sağlayacak teknolojiler, yöntemler üzerinde çalışıyor bilimciler.

Bir süre once, ABD’deki Massachusettes General Hospital’da translasyonel tıp alanında (organ mühendisliği alanı) araştırmalarını yürüten Dr. Korkut Uygun ve araştırma ekibi, fare karaciğerlerinin ömrünü, farklı bir süper soğutma teknolojisi kullanarak, -6°C ‘de uzatmayı başarmıştı. Bu önemli bir başarıydı. Süper soğutma teknolojisini fare karaciğerine uygulamak, insan karaciğerine uygulamaktan görece daha kolaydır. İki türün organları arasındaki büyüklük farkı nedeniyle, aynı soğutma yöntemi insan karaciğerine aynı protokolle uygulandığında aynı sonucu vermemektedir. İnsan karaciğerinde süper soğutma esnasında yine de bazı bölgelerde buz kristalleri oluşmakta ve organa zarar vermektedir.

Uygun ve ekibi, Nature Biotechnology dergisinde yeni yayımlanan çalışmalarında süper soğutma adı verilen bir yöntemle 3-OMG isimli bir modifiye şeker ve PEG-35kD isimli bir polimer kullanarak, insan karaciğerini -4 °C’de 27 saate kadar muhafaza etmeyi başardılar. Geliştirilen yöntem ile araştırmacılar ilk buz çekirdeklerinin oluşmasını engellemek üzere buzdan koruyucu çözeltilerin hava ile temasını kestiler ve subnormotermik makine perfüzyonu yöntemi ile bu koruyucu çözeltinin organın her tarafına eşit şekilde dağılmasını sağladılar. Fare karaciğerine oranla 200 kat daha fazla büyüklüğe sahip olan insan karaciğerinin vücut dışında 27 saate kadar muhafaza edilebilmesi muazzam bir başarı.

1- https://optn.transplant.hrsa.gov/learn/about-transplantation/history/
2- https://www.massgeneral.org/cem/Faculty-Personnel/Profiles/k-uygun-profile.aspx
3- Reinier J. de Vries, Shannon N. Tessier, Peony D. Banik, Sonal Nagpal, Stephanie E. J. Cronin, Sinan Ozer, Ehab O. A. Hafiz, Thomas M. van Gulik, Martin L. Yarmush, James F. Markmann, Mehmet Toner, Heidi Yeh, Korkut Uygun. Supercooling extends preservation time of human livers. Nature Biotechnology, 2019; DOI: 10.1038/s41587-019-0223-y

YAZARIN DİĞER YAZILARI