Baki kalan gökyüzünde sözcükler

Vedalaşamadan yitirdiklerimiz arasına Yalçın Yusufoğlu da katıldı. Onu ilk kez ANT dergisinde çıkan yazıları yanında 1970’ler Ankarası’ndan Hacettepe Üniversitesinde jeofizik dalında bir akademisyen olarak hatırlıyorum.

O sıralarda Oya Baydar da aynı üniversitenin sosyoloji bölümünde idi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümüne Prof. Mengüçoğlu Muzaffer Sencer ile birlikte en parlak dönemini yaşatmışlardı. Ama işçi sınıfı tarihine ilişkin doktora tezi reddedilmiş, hatta bu Deniz Gezmiş ve arkadaşlarının mini işgaline neden olmuştu. İÜ’den ayrılan Oya Baydar, yeni kurulan Hacettepe Üniversitesine geçmişti.

O sıralarda Murat Belge’nin de içinde yer aldığı Sosyalist Parti (İçin Teori ve Pratik Birliği) dergisini çıkarıyorlardı. Dergi ocak-nisan 1971 tarihleri arasında çıkacaktı. (Bu dergide yer alan yazılara kamuya açık olan TÜSTAV arşivinden ulaşabilirsiniz)

Murat Belge 1972 yılında Mahir Çayan’ı sakladığı gerekçesi ile tutuklandıktan sonra bu çevreden kopacak, 1975’den itibaren de Birikim dergisini çıkarmaya başlayacaktı.

Yalçın Yusufoğlu o zamanlar yani  ’70’lerin başında günde bir iki saat uyuması ile bilinirdi. Kitaplara ve yazmaya gömülmüştü.

O kuşak içinde Hikmet Kıvılcımlı’nın özgünlüğünü erken fark edenlerdendi.

Sağlığının iyice bozulduğu son yıllara kadar yazmayla ilişkisini kesmedi.

Ve elbette 74 sonrası, sosyalizmin atlama yaptığı dönemde Kitle ve İlke dergilerinin ağır yükü. Lenin’den yaptığı tercümeler…Bu nedenle Yalçın Yusufoğlu 1975 yılında yazıları nedeniyle hapse girecekti  1 yıl kadar.

12 Eylül patlak verdiğinde yazıları nedeniyle hakkında istenen cezaların tutarı yüz yılı aşmıştı. Ve Yusufoğlu’nun yine boş kalmadan geçireceği sürgün yılları başlayacaktı. 141 ve 142. maddelerin kaldırıldığı 1991 yılına kadar.

Ülkeye dönüşten sonra ise, Toplumsal Tarih Vakfının yayımladığı “İstanbul Ansiklopedisi”nin Oya Baydar ile birlikte editörü olacaktı.

Geçen yıl yitirdiğimiz Tektaş Ağaoğlu’nun 2000 yılından beri inatla sürdürdüğü “Kızılcık” dergisinde yazdı. Oradaki yazılarına da kamuya açık olan Kızılcık sitesi üzerinden ulaşabilirsiniz.

Yalçın Yusufoğlu bir çok tercüme de yaptı yaşamı boyunca, bunlar arasında en ilginç olanlardan biri, Mao’nun “Kızıl Kitap”ını da çevirmiş olmasıydı. Yayıncısı da Zülfü Livaneli idi. ’70’lerin başındaki ruh halini anlatması bakımından ilginçtir. Ekin Yayınları Pomeroy’un “Marksizm ve Gerilla Savaşı”nı da yayımlayacaktı. Hem de Metin Altıok’un tercümesi ile. 12 Mart döneminde Zülfü Livaneli’nin yurt dışına çıkmasının nedenlerinden biri de bu kitaplardan dolayı açılan soruşturmalardı. Henry Miller’in ünlü üçlemesi ile 1971 yılında erotik edebiyatın öncü yayıncısı olmak da Zülfü Livaneli’nin payına düşecekti.

O dönem öğrencisinden, akademisyenine, öğretmenine, herkesin birlikte sosyalizmi , farklı deneyimleri ve teorileri ile öğrenme, araştırma inceleme dönemiydi, büyük bir susamışlıkla…

Yalçın Yusufoğlu, öğretmen anne ve babanın çocuğu olarak 1942’de Diyarbakır’da doğmuştu. İlk ve orta okulları bu şehirde okuması, Kürt olgusunu da erken kavramasına neden olacaktı. 1964 yılında TİP üyesi olacak, Aybar/Boran bölünmesinde taraf olamayacak, 1974 yılında ilk açılan legal sosyalist partinin, TSİP’in genel sekreteri olacaktı.

1990’lı yıllarda Sosyalist Birlik Partisi, Birleşik Sosyalist Parti, Özgürlük ve Dayanışma Partisi süreçlerine destek verecekti. Yaşamının son yıllarında ise Halkların Demokratik Partisine (HDP) destek verecekti.

Yusufoğlu dünyadaki dönüşümleri de izledi ve yorumladı. Yazıları yanında son kitaplarından “Küreselleşme@Emperyalizm” (*) ya da “Musa’dan Maradona’ya Kültürün Küreselleşmesi “ gibi (**).

Onun, resmi tarihin bir başka tabusunu da gündeme getirmesi kaçınılmazdı. Bunun ürünü ise

“Etnik Arındırma Politikaları: Tehcir, Tedip, Tenkil” olacaktı (***).

_________________________________________________________________________

(*) Yalçın Yusufoğlu, Küreselleşme ve Emperyalizm, Belge Yayınları, 2005.
(**) Yalçın Yusufoğlu “Musa’dan Maradona’ya Kültürün Küreselleşmesi”, Troya Yayınları, 2005
(***)Yalçın Yusufoğlu , Etnik Arındırma Politikaları /Tedip Tehcir Tenkil, Pencere Yayınları, 2011