Veri dolandırıcıları
Fotoğraf: Envato
Çoğunluğumuz pek üstünde durmasak da anlık konum bilgilerimiz, alışverişlerimiz, ilgi alanlarımız, televizyon ve tarayıcı geçmişimiz gibi kişisel verilerimiz kapitalistler için oldukça değerli. Tekeller, bu verilerden yola çıkarak hazırladıkları bir sonraki alışverişimize, hangi çevrimiçi servisleri kullanacağımıza ve daha pek çok şeye dair bireysel, grupsal ya da genel eğilim projeksiyonlarını bizim önümüze konulacak reklamlardan tutun da kendilerinin hangi firmaya yatırım yapacağına kadar pek çok şeye karar vermek için kullanıyor.
2014’te Facebook, WhatsApp’ı 19 milyar dolar gibi astronomik bir fiyata satın aldığında çoğumuz oldukça şaşırmıştı. O dönemde WhatsApp ne yüksek kâr eden bir uygulamaydı ne de Facebook’un oldukça önemsediği ABD pazarında ciddi bir payı vardı. Bu şartlarda 19 milyar doları böyle bir uygulamaya yatırmak dışarıdan bakınca pek de makul değildi. Birkaç ay önce Buzzfeed News’in ortaya çıkarttığı belgeler Facebook’un 2013’te 100 milyon dolara satın aldığı ve VPN hizmeti karşılığında kullanıcıların verilerini istifleyip analiz eden Onavo’dan elde ettiği bilgilerle WhatsApp’ın yükselişini öngördüğünü kanıtladı. Bizden (ç)aldıkları veriler bize gösterecekleri reklamların ötesinde bu büyüklükte yatırımlar için bile ciddi önem taşıyor.
Çarşamba günü TechCrunch’tan JoshConstine Facebook’un 2016’dan beri 13-35 yaş arası kullanıcılara Onavo’nun geçtiğimiz haziran ayında kullanıcıların gizliliğini ve veri güvenliğini ihlal etmesi nedeniyle Apple tarafından yasaklanan uygulamasına benzer “Facebook Resarch” adındaki bir uygulamayı 20 dolar karşılığında kurdurduğunu ortaya çıkarttı. Constine’in makalesinin yayınlanmasından 7 saat sonra Facebook uygulamanın iOS versiyonunu durduracağını açıkladı. Facebook, Apple uyulama marketinin veri gizliliği tedbirlerini atlatmak için söz konusu uygulamayı sadece şirket içi uygulamalarda kullanabileceği kurumsal güvenlik sertifikası ile imzalamıştı. Sertifikanın kötüye kullanımı nedeniyle Apple, Facebook’un kurumsal güvenlik sertifikasını iptal etti. Facebook’un çalışanlarına özel Apple uygulamaları ile Facebook ve Instagram vb. uygulamaların şirket içi test versiyonlarında da kullanılan bu sertifikanın iptali söz konusu uygulamaların da artık iOS’ta doğrudan çalıştırılamayacağı anlamına geliyor.
TechChrunch ilk makalenin ardından Zack Whittaker, Josh Constine ve Ingrid Lunden imzalı ikinci bir makale yayınlayarak Google’ın da 18 yaşından büyük kullanıcılar için “Screenwise Meter” adında benzer bir uygulama yürüttüğünü ve Apple’ın kurumsal sertifika kurallarını Facebook gibi ihlal ettiğini ortaya çıkarttı. Google da Facebook’a benzer şekilde iOS’ta ilgili uygulamayı durdurduğunu açıkladı.
Verilerimiz tekellerin gözünde hedefli reklamlardan tutun da devasa satın alma kararlarına kadar pek çok şey için ciddi değer taşıyor. Çeşitli veri yasalarına, uygulama marketlerinin kurallarına ya da genel etik ilkelerine rağmen bu verileri edinmek için Facebook ve Google gibilerinin arkasından dolanmaya çalışmayacağı yasa, yakalanana kadar görmezden gelmeyeceği kural, kullanıcıları aldatmak için atmayacağı takla yok. Kullanıcıların verilerini toplamanın ve analiz etmenin yeni yöntemlerini geliştirmek için sürekli yatırım yapıyorlar. Durum bu iken kullanıcıların yapabileceği ilk şey dijital öz savunma tedbirlerini öğrenmek ve uygulamak. Ancak salt dijital öz savunma ile yetinemeyiz. Verilerimizi tekellerden ve bu konuda en az bu tekeller kadar aç gözlü olan iktidarlardan koruyabilmek için örgütlenmek ve mücadele etmek de gerek.
YAZARIN DİĞER YAZILARI
- İşlevini arayan alet: Yapay zekâ 20 Nisan 2024 04:45
- Masaüstü işletim sistemlerinin geleceği ve Linux 13 Nisan 2024 04:35
- XZ arka kapısı ve açık kaynağın zaafları 06 Nisan 2024 04:53
- Veri yağmacıları 16 Mart 2024 04:34
- Yapay zeka ve sihirbazlar 09 Mart 2024 05:07
- Verileriniz sermayeye feda olsun! 02 Mart 2024 05:40
- Geniş dil modelleri ve olağan hataları 24 Şubat 2024 04:09
- Apple’ın AB’ye misillemesi PWA’ların sonu mu? 17 Şubat 2024 04:43
- Disney, oyunlar ve at zırhı 10 Şubat 2024 04:19
- Open AI fikri mülkiyete karşı 13 Ocak 2024 04:44
- Yapay zekanın belirsiz geleceği 06 Ocak 2024 04:00
- Yapay zekada telif kavgası: Tekeller tekellere karşı 30 Aralık 2023 04:47
EVRENSEL EGE
Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...
