Fotoğrafçının eğitimi ve fotoğraf kitap yayıncılığı

Fotoğraf kimileri için vazgeçilmezdir. Örneğin benim için. Bugün bu yazıyı yazmama neden olan e-postama düşen Hep Kitap yayınevinin çıkardığı ‘Fotoğrafın Kısa Öyküsü’ kitabının tanıtımı. Fotoğraf kitaplarının, bilinen ‘Fotoğrafçılığı öğretiyoruz’ başlıklı olanlarının dışında, çok ender yayımlandığı bir ortamda bu duyuruyu önemli buldum.

Fotoğraf kurslarının bunca popüler olduğu günümüzde nedense fotoğraf kitapları pek rağbet görmüyor. Gerçi okumayan, sorgulamayan bir toplumuz ama fotoğraf ve sanat kitapları iki kat daha okunmaz durumda. Oysa ki elimizi sallasak fotoğrafçıya çarpıyor. Kurslar dolup taşıyor. Her fotoğraf meraklısı bir kitap alsa yayıncılar daha çok kitap yayınlar, fotoğrafın düğmeye basmak olmadığı bir yaratım ve düşünce biçimi olduğu öğrenilir. “Daha iyi nasıl fotoğraf çekerim” diye düşünen fotoğrafçıların ya da fotoğrafçı adaylarının çoğu sosyal medyadan teknikle bu işin halledileceğini düşünüyor. Ne yazık... Oysa ki fotoğraf düşüncenin biçim kazanmasıdır. Fotoğraf makinesi bir araçtır. Yani önce beyni doldurmak lazım. Bunun için de yalnızca fotoğraf kitapları yetmez. Felsefe, sosyoloji ve sanat kültürü gerekli. Fotoğrafla ilgili dernek, fotoğraf grup ve kolektifleri  sınırlı olanaklarıyla notlar, makaleler, albümler veya kataloglar yayımlamaya çalışarak bu boşluğu doldurmaya çalışıyor. Fotoğrafa gönül veren bazı yayınevleri ısrarla fotoğraf kitapları yayınlıyor. Sonuç iflas veya devamı zar zor gelen yeni yayınlar oluyor. Bir dönem Galata Fotoğrafhanesi albümler, tabloid boyutta fotoğraf dergisi ve kuramsal yazılardan oluşan A4 boyutunda ‘fotoğrafsız’ fotoğraf dergileri çıkardı. İFSAK, AFSAD ve bazı dernekler bu sınırları zorlayarak dergi ve kitaplar yayımlamaya çalışıyor. Koca bir fotoğrafçı ordusu okumuyor, yazmıyor yalnızca çekiyor. O yüzden fotoğraf yapan gerçek fotoğrafçıların sayıları hâlâ az.

Sanat kitapları basan yayınevleri döne dolaşa teknik fotoğraf kitapları basmaya kendilerini zorluyorlar, neden? Çünkü satmıyor. Dijital bilmem ne kitabını alırsanız, bilmem ne kompozisyon kitabını alırsanız; yayınevleri de “Fotoğraf çekmenin kolay yollarını keşfedin” ya da “Bu kitapla çok güzel fotoğraf çekeceksiniz” başlıklı tanıtımlarla basit kitaplar yayımlamayı tercih etmek zorunda kalıyor. Yani arz, talep meselesi. Eğer biz talep edersek arzı yaratabiliriz.

Devletin hiçbir desteğinin, fotoğraf endüstrisine ilişkin yatırım ve planlamasının olmadığı ender gelişmiş(!) ülkelerden biriyiz. Ama savaş endüstrisinde milli ve yerli oluyormuşuz, uçaklarımızı kendimiz yapıyormuşuz(!) En azından seçim dönemlerindeki reklamları böyleydi. Son yıllarda ‘espas yayıncılık’ fotoğraf kitapları yayımlayarak bir hamle yaptı ama maalesef ekonomik sorunlar canına tak etti. Şimdi takvimi belli olmayan yeni yayınlar çıkartmaya çalışıyor. Bazı yayınevleri araya bir fotoğraf kitabı sıkıştırıp tansiyonu ölçüyor. Yani talep meselesi. Bu ülkede bir sürü üniversite var hepsinin güzel sanat bölümü var. Fotoğraf bölümleri var. Ama bırakın fotoğraf kitaplarını sanat/ kültür kitaplarını ne kadar okudukları şüpheli.

Uzatmayayım. Hep Yayınları, bugün dağıtıma girecek olan fotoğraf ve sanat kitapları için şu açıklamayı yapıyor: Fotoğrafın Kısa Öyküsü, fotoğrafa yeni merak saldıysanız ve hakkındaki her şeyi bir çırpıda öğrenmek istiyorsanız ya da fotoğraf çekmekle ilgilenmeseniz bile yine de o büyülü aletin yarattıklarına dair bir şeyler öğrenmek istiyorsanız Fotoğrafın Kısa Öyküsü: Önemli janrlara, eserlere, temalara ve tekniklere yönelik cep kılavuzu tam aradığınız rehber!

Ünlü Film Eleştirmeni Ian Haydn Smith bu defa keskin gözlerini fotoğraflara çeviriyor ve janrlardan, eserlere, temalardan tekniklere fotoğraf sanatının derinliklerine dalmak için ihtiyacınız olan bütün bilgileri önünüze koyuyor. Üstelik birbirinden güzel fotoğraflarla bezeli, olağanüstü tasarımı sayesinde rahatlıkla okuyabileceğiniz bir kitapla yapıyor bunu. Sizi kendi adımlarınızla, kendi hızınızı belirleyerek ilerleyebileceğiniz kısa bir fotoğraf turuna çıkarıyor.

Deniz Öztok’un İngilizce aslından dilimize kazandırdığı Sanatın Kısa Öyküsü ve Fotoğrafın Kısa Öyküsü kitapları, 14 Eylül’den itibaren Hep Kitap logosuyla raflarda yerini alacak.’’

Ben de merak ediyorum, en kısa zamanda edinip okuyacağım. Ya siz?