02 Ağustos 2017 00:50

İsmi ile müsemma: Mutluluk ve barış

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Zeki Gül

Tüm yazıları

“İsmi ile müsemma olmak” diye çok eski bir deyimimiz vardır. Sözlük anlamı, “isimlerinin anlamı ile davranışları arasında uyum olan, “fiziksel yapısıyla veya karakteriyle adı örtüşen” diye geçmiş sözlüklere. Ya ülkelerin ismi ile müsemma halleri?

Yaşadığımız ülkeye anlam yüklemek isteriz yaşanmışlıklar ve beklentilerimiz doğrultusunda. Misal mutlu insanlar ülkesi anlamına taşınmasını kim istemez kendi ülkesinin ad anlamında? Ama bunun patenti bir başka ülkeye ait: Burkina Faso. Eski adı Yukarı Volta’dan kendi dillerinde anlamı “mutlu insanlar ülkesi” olan bir isme evrildi bu Afrika ülkesi zaman içinde.

Anlamlarından birisi yine “mutluluk” olan bir başka ülke ise Yemen. Peki “Mutlu ülke: Yemen” demeye varıyor mu dilimiz? Yemen: Suudi Arabistan ve İran kıskacında savaşın reva görüldüğü, dünyanın son dönemlerde görüp görebileceği en büyük kolera salgınının yaşandığı savaş ülkesi! Yaşadığımız yüzyılda, hâlâ salgına dönüşmesi utanılası bir salgın hastalık kolera. Birleşmiş Milletler verilerine göre her gün 5 bin civarında yeni kolera vakası saptanıyor Yemen’de ve ne acı ki bu olguların çoğunluğu çocuk ve yaşlı. 2017 bahar aylarında 400 bin civarında kolera vakası kayda geçmiş ve 2 bine yakın ölüm yaşanmıştı savaş ülkesi Yemen’de. Ve ölüm: illa ki masum çocuklar!

Ülkeler ve mutluluk bağlamında pek çok çalışma yapılıyor. Bunlardan en kayda değer olanı Birleşmiş Milletler (BM) Sürdürülebilir Kalkınma Ağı için 2016 yılında Columbia Üniversitesi tarafından hazırlanan ‘Dünya Mutluluk Raporu’. Bu rapora göre dünyanın en mutlu insanları Danimarka’da yaşıyor. Ve görüyoruz ki ülke adları mutluluk bahsinde pek isimleri ile müsemma değil. Türkiye ise hiç de şaşırtıcı olmayacak bir biçimde 78. sıraya düşmüş. İlk on sıranın ekseriyeti Avrupa ve batı ülkeleri. Dünya Mutluluk Raporu veri olarak 157 ülkede kişisel özgürlük, kişi başına düşen gayri safi milli hasıla, ortalama yaşam süresi, sosyal çevrenin bireye desteği, hayırseverlik, bireylerin hükümet ya da resmi kurumlara yolsuzluk gibi konularda duyduğu güven ve sosyal güvenlik sistemi” esas almakta. Yine hiç de şaşırtıcı olmayacak bir biçimde listenin son sıralarını savaş ve iç çatışma girdabındaki Afrika ve Ortadoğu ülkeleri yer alıyor.

Yemen, ah Yemen, anlamı mutluluk olan Yemen! “Havada bulut yok bu ne dumandır /Mahlede ölüm yok bu ne figandır /Şu Yemen elleri ne de yamandır” sözlerinden aşina kılındığımız Yemen!

İnsanda hormonlar ile mutluluk arasında bir bağ vardır. Misal seretonin mutluluk hormonu olarak bilinir. Bu bağ özünde seretonin hormonu ile sınırlı olmayıp endorfin, melatonin, dopamin ve adrenalin de mutluluk ile ilintilidir. Ya ülkelerde insandaki mutluluk hormonlarının yerini ne tutuyor derseniz bunun ipuçları sağlığın tanımında ve illa ki barışta saklı: “ Sağlık salt bedensel ve ruhsal iyilik hali olmayıp aynı zamanda sosyal ve siyasal iyilik halidir”.

Türkiye barıştan uzaklaştıkça, çatışma ve kutuplaşmayı merkezine aldıkça mutluluk bahsinde ülke sıralamalarında daha da gerileyeceğe benziyor. Birleşmiş Milletler 2016 Dünya Mutluluk Raporu’nda 78. olan ülkemizin 2016 Küresel Barış Endeksi’nde durumu daha da vahim. Ekonomi ve Barış Enstitüsü’nün 2016 listesinde ne acı ki Türkiye geçen yıl 167 ülke arasında 145. sıraya düştü.

Buradan hareketle diyebiliriz ki ülkelerin mutluluk hormonu “barış” olup aynı zamanda temel bir insan hakkıdır.

Sağlıcakla kalın.

YAZARIN DİĞER YAZILARI