Düşeni olmayan lig

Futbolun hikayeleri çift taraflıdır. Bir yanda şampiyonluğun görkemli, çoğu zaman aşırı efor sarf edilmiş, öyküsü; öte yanda bazen son maçta, bazen bir gol averajla küme düşen takımların hüznü kabartır futbolun iştahını.

Peki, bir vakitler bu ülkede hiç kimsenin küme düşmediği bir lig oynandığını söylesem... Hem de bir kez değil!

3. Lig; kurulalı fazla olmayan Bölgesel Amatör Lig’in statüleri kadar olmasa da bir zamanlar çok sık değişen, dinamizmin futboldan önde tutulduğu bir ligdi. İlk olarak 1968 yılında oynanmaya başlanan bu kategoride o yıllarda sadece iki grup vardı ve iki grupta birer takım küme düşüyordu.
Yürürlüğe konulmasından bir sezon sonra takım sayısının arttırıldığı 3. Lig’de, 1969-1970 sezonunda küme düşen takım olmadı. Çünkü statü bunu emretmişti. 1970-1971 sezonunda grup sayısı iki katına çıkarıldı, takımlar bir nebze arttı ve küme düşme yine olmadı.

Beyaz-kırmızı-mavi-yeşil isimli gruplarla oynanan 3. Lig’in 1971-1972 sezonunda ise, ligde son iki sırayı alan takımlar küme düşüyordu. Sezonun “kaybedenleri”; Beylerbeyi, Yeşildirek, Hasköy, Ülküspor, Bahçeli Gençlik, Sanayi Barbaros, Altındağ ve lige katılmayan Yenişehir oldu. 1972-1973 sezonunda da aynı statüyle oynanan 3. Lig’e bu sezon sonrasında 11 senelik bir ara verildi. 

1984-1985 sezonunda bu kez 11 grupla tekrar başlatılan 3. Lig uygulamasında yine küme düşme yok-tu. 12 gruba çıkarılan 1985-1986 sezonunda da küme düşme uygulanmadı. Üstelik YSK’nin referandumda yaptığına benzer bir uygulamayı, ’85’te TFF yaptı: Normalde sezon sonunda 12 grup şampiyonları, 4’er takımdan üç farklı gruba ayrılacak ve 3 grupta ilk iki sırayı alan altı takım 2. Lig’e yükselecekti fakat TFF sezon sürerken playofftan vazgeçti ve 12 şampiyonu da 2. Lig’e aldı!

1986-1987 sezonunda, grup sayısı 10’a düşürülürken bu kez son ikiyi alan takımlar küme düşüyordu. Tabii, 1987-1988 sezonunda yine bir değişim olacak; grup sayısı 9’a düşürülürken sezon sonunda küme düşen takımlardan Çubukspor mahkeme kararıyla ligde kalacaktı… 1988-1989 sezonu da normal akışında ilerlemişken, 1989-1990 sezonunda enteresan bir şey oldu:

Sezon oynandı, sona erdi. Gruplarda son sıraları alan takımlar küme düştü. Fakat sezon sonunda TFF, 3. Lig’de düşmeyi kaldırdığını açıkladı! Ancak herkes için şartlar eşit değildi. Trabzon’un 2P kodlu, pilot takımı aynı liglerde bir takımın birden fazla profesyonel ligde mücadele edemeyeceği kararıyla küme düşürülürken; 4. grup sonuncusu Aras Sitespor ise maddi imkansızlıklar nedeniyle bir sonraki sezonda 3. Lig’e katılamadı. 
Bir sezonluk bu düşmeme uygulamasının ardından grup sonuncularının küme düştüğü statü geri geldi ancak sadece iki sezonluğuna! 1992-1993 sezonunda 10 grupla oynanan 3. Lig’de her gruptan dörder takım küme düştü! Grupların 16’şar takımdan kurulduğu sezonda böylece ligin dörtte biri küme düştü diyebiliriz…

1993-1994 sezonunda TFF bir ilke daha imza attı, son iki takımın küme düştüğü statüye bir de lig ikincilerinin kendi aralarında maç yapmasına olanak sağlayan “playoff” uygulamasını getirdi. Bu uygulamanın sürekliliği, tahmin edeceğiniz üzere yalan oldu. Bir takımı kapsayan playofftan, 1994-1995 sezonunda eser yoktu! Ancak 1996-1997’den, 2000-2001 sezonuna dek uygulanmaya devam etti! 2000-2001 sezonunda bambaşka bir tablo bizi bekliyordu: Gruplarda son dört sırayı alanlar küme düşerken, ilk üç sırayı alanlar 2. Lig’e yükseldi. Bu sezon, aynı zamanda 1. Lig’in Süper Lig ismini aldığı, 2. Lig’in 1. Lig olduğu sezondu… Sonraki sezonda bu karmaşayı giderme adına, 1. Lig’e 2. Lig A adı verildi ve 3. Lig 4 gruba düşürüldü. Son dört takım küme düşerken, ilk iki takım bir üst lige çıkarıldı.

Liglerin Süper Lig, 2. Lig A, 2. Lig B ve 3. Lig olarak sıralandığı 2002-2003 sezonunda ise, beş gruptan oluşan 3. Lig’de ilk takımlar yükselirken, son üç sıradaki kulüpler ise küme düştü. 2003-2004’te de aynı uygulama sürdürülürken 2004-2005’e geldiğimizde son iki takımın düştüğü, ilk takımın yükselip grup ikincilerinin kendi aralarında maç yaptığı playoff uygulamasının geri geldiğini görüyorduk. Bir sonraki sezon bu uygulama biraz daha değiştirildi ve ilk iki takım doğrudan yükselirken, grup üçüncüleri kendi aralarında playoff yaptı. Sonraki sezonda ise, gene ilk iki doğrudan yükseldi ama, 3. ve 4. sıradaki takımlar playoffa girdi bu kez. 2007-2008’de ise son dört takım düştü, ilk üç takım doğrudan yükseldi, 4. ve 5. sıradakiler ise kozlarını playoffta paylaştı.

Bu yap-boz sizi yordu değil mi? TFF’yi de yormuş olacak ki, 3. Lig’e iki sezon ara verildi. Sonra Bölgesel Amatör Lig çıkarıldı ve 3. Lig şimdiki haliyle yani ilk takımın doğrudan çıktığı, sonraki dört takımın playoff oynadığı ve son üç takımın ise doğrudan küme düştüğü statüsüyle boy göstermeye başladı. Yıllar 2010’u gösteriyordu.

İstanbul’u 1453’te fethedip de, 564 yıldır inşaatını bitiremeyen bir ülkenin futbol federasyonu bir statüyü 42 yılda anca nihayete erdirebilmişti.