Silahlar, çocuklar ve rejim

Türkiye’de bireysel silahlanmada ciddi bir artış var. Her dört kişiden birinde silah olduğu, her iki evden birinde silah olduğu biliniyor. Bu artışın nedenleri büyük ölçüde ortada. Ama nedenleri bir yana, artışın olası veya beklenebilir sonuçlarını ele almakta büyük yarar var. Silahlanma çocukların işi değil ama çocukları çok yakından ilgilendiriyor. Özellikle ateşli silahlar çocuklar için çok büyük bir tehlike oluşturuyor.

Bireysel silahlanmanın korkunç boyutlarda ve kronik bir sorun olduğu ABD, bu tehlikenin ne düzeyde olabileceğine ilişkin önemli göstergelerle dolu. ABD çapında yapılan ve bulguları bu ay içerisinde açıklanan bir araştırma bu açıdan incelemeye değer. İlk bulgu, her gün ortalama 16 çocuğun ateşli silahlarla yaralandığını ve hastaneye getirildiğini gösteriyor.

Toplumda hangi çocukların daha fazla tehlikede olduğunu anlamak için dağılıma bakıldığında, silahla yaralanan çocukların yüzde 90 kadarının erkek ve yarısının siyah olduğu görülüyor. Gelir dağılımına bakıldığında, yaralanmalar ile yoksulluk arasında bir ilişki olduğu ortaya çıkıyor: Yaralanmaların yarısı, gelir düzeyi en altta olan yüzde 25 içerisindeki hanelerin bulunduğu bölgelerde gerçekleşmiş. Yani yaralanmalar yoksulluğun yüksek olduğu bölgelerde yoğunlaşıyor.

Yaralanmaların yaşa göre dağılımı da önemli. 15 yaş üstünde yaralanmaların çoğu bir saldırı sonucu gerçekleşiyor; 15 yaş altında ise yaralanmaların yaklaşık yüzde 60 kadarı kaza sonucu. Silahların çocuklar için oluşturduğu tehlikeyi anlayabilmek için bu bulgunun gösterdiği yaş-silah ilişkisinin üzerinde titizlikle durulması gerekiyor.

Çocuklar büyüdükçe silahla tanışıyor ve silahlara hedef olma olasılıkları artıyor. Birinci tehlike, çocukların büyüdükçe yetişkinlerin kullandığı silahlara hedef olmaları. İkinci tehlike ise, çocukların silahları kullanmaya başlaması. Silah bulunan evlerde, yaralanmalar çocukların kendilerinin veya kardeşlerinin silahla oynaması sonucu gerçekleşebiliyor. Silahın çok iyi saklandığı, çocuklardan uzağa konulduğu gibi gerekçeler geçersiz çünkü evdeki silahın çocukların gözünden veya elinden kaçması çok zor.

Ama silahların kullanıldığı ortamlarda büyüyen çocuklar, er ya da geç, silah kullanmaya ve bu silahı başkalarına doğrultmaya da yöneliyorlar. Elinde silah olan bir bireyin, çocuk olsun olmasın, yaralanma ve öldürülme olasılığı çok yüksek. Hatta bu silahın gerçek olması da gerekmiyor. Elinde gerçek silaha benzer bir oyuncak silah olduğu için öldürülen çok sayıda çocuk var.

Bu ikinci tehlike, silahı korunmak amaçlı olarak aldığını; evini, ailesini veya çocuklarını korumak için bulundurduğunu söyleyenlerin yanıldığını gösteriyor. Eve sokulan silahın, o evi korumaktan çok o evdeki herkesi, özellikle de çocukları tehlikeye atması söz konusu. Ortaya çıkabilecek en berbat sonuçlardan biri, evdeki çocuklardan birinin kardeşini vurması. Bunun anne baba ve kardeşler açısından ne kadar zor bir durum yaratacağını anlatmaya gerek yok.

Her dört kişiden birinde silah olan Türkiye dünya silahlanma sıralamasında yukarılarda, 27’nci sırada. Son on yılda silahlanma oranının on kat arttığı söyleniyor. Bu çocukların artık daha fazla tehlikede olduğu anlamına geliyor. Çocuklar açısından bireysel silahlanma evlerin, komşuların, sokakların daha tehlikeli olması anlamına geliyor. Bu var olan iktidarın başarısı.

Daha kötüsü, silahlar artık okullara da sokuluyor. Toplumu daha fazla polis baskısına almak ve polis devletini güçlendirmek için AKP tarafından 2007’de Polis Vazife ve Salâhiyet Kanunu’nda yapılan değişiklikler ile polislerin sokaklarda çocukları vurması da, okullara girmesi de kolaylaştırıldı. Yapılan düzenlemeler ile polislerin “eğitim faaliyeti” için okullara davet edilmesi kolaylaştırıldı. Sınıflara polis sokulması, polisler ile birlikte bellerindeki silahların da sınıflara sokulması demek. Var olan rejim, Türkiye’yi her geçen gün çocuklar için daha yaşanılmaz bir ülkeye dönüştürülüyor.