21 Ocak 2017 02:44

Al sana yerli ve milli

Fotoğraf: Envato

Paylaş

İsmail Gökhan Bayram

Tüm yazıları

Yerli ve milli” iddiasıyla açılışını yapan arama motoru Geliyoo’nun Google tabanlı çıkmasının, “esas geliyoo bu değil” açıklamasının[0] ve Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığının “ilgimiz, bilgimiz yok bizim bahsettiğimiz yerli milli arama motoru bu değil”[1] açıklamasının üzerinden bir kaç gün geçti. Logosunun bile çalıntı olduğu ortaya çıkan[2] “Google tabanlı yerli ve milli arama motoru” vesilesi ile yazılımda “yerli ve milli” sevdasına bir göz atmakta yarar var.

2000’lerin ilk yarısında TÜBİTAK’ta yapılan çalışmalar sonucunda 2005 şubatında Linux tabanlı bir “yerli” işletim sisteminin ilk örneği “Pardus Çalışan CD 1.0” adı ile yayımlanmış ve epey ilgi görmüştü. Pardus esasen tümüyle yerli ve milli değildi. Linux çekirdeği başta olmak üzere pek çok “yabancı ve gayrimilli” yazılımdan yararlanıyordu. Öte yandan kayda değer oranda da “yerli ve milli” geliştirme yapılmış Pardus kurulumu için YALI, yapılandırma yönetimi için ÇOMAR, paket yönetimi için PİSİ ve sistemin açılışını koordine eden Müdür gibi yazılımlar da geliştirilmişti. Yani Pardus günümüzde mo-dern bir işletim sisteminin olabileceği kadar “yerli ve milli” idi.

Peki ne oldu Pardus’a? 2011 sonlarında Pardus projesinin geliştiricileri ve yöneticileri TÜBİTAK’tan tasfiye edildi. Ardından Pardus 2011’in güncellemeleri durduruldu. Sadece davetlilere açık bir çalıştayın ardından bir danışma kurulu oluşturulacağı, Pardus’un Fatih Projesi’ndeki akıllı tahtalarda kullanılacağı ve mobil, sunucu ve kurumsal olmak üzere yeni sürümlerin hazırlanacağı duyuruldu. Sonra da Debian derlemesinin bazı görüntüleri değiştirilip Pardus olarak etiketlenerek[3] akıllı tahtalara yüklendi. Henüz resmi olarak kurulmamış olan danışma kurulu Debian kullanımını doğru bulmayınca, -ne hikmet ise- kurul bir daha toplanamadı. Şimdilerde Pardus, makyaj yapılmış Debian’ın çok da ötesinde bir işletim sistemi değil. Al sana yerli ve milli.

TÜBİTAK kökenli Pardus’un hikayesi böyle iken iki girişimci(!) tarafından büyük vaatlerle açılan “yerli ve milli” arama motorunun Google altyapılı çıkması şaşırtıcı değil. Peki ya Haberleşme Bakanlığı’nın “yerli ve milli” arama motoru diye soruyorsanız eğer, orada yazılımdan ziyade kastettikleri bizim bilgilerimizi istifleyenlerin “yerli ve milli” mi yoksa “yabancı ve gayrimilli” mi olduğu. En iyisi siz bilgilerinizi ne “yerli ve millilere” ne de “yabancı ve gayrimillilere” istifletmeyin. DuckDuckGo[4] gibi sizi takip etmeyen arama motorlarını tercih edin.

[0] http://archive.is/CNnys
[1] http://archive.is/Quhob
[2] http://archive.is/z2Tlf
[3] http://archive.is/PiM10
[4] https://duckduckgo.com/

YAZARIN DİĞER YAZILARI