21 Haziran 2014 00:26

Turing'in doğumunu kutlarken

Turing\'in doğumunu kutlarken

Fotoğraf: Envato

Paylaş

Siz bu yazıyı okuduktan iki gün sonra, 23 Haziran’da hemen hemen tüm bilişim camiası bilgisayar bilimlerinin kurucularından Alan Turing’in 102. doğum gününü kutluyor olacak. Ne zaman yapay zekâ konusu açılsa ilk akla gelen isimdir Turing bizde. Geçen haftaki yazıda Turing Testi’ni geçen yapay zekâ vesilesi ile andık. Ancak sadece yapay zekâ değil, daha pek çok konuda dönüp dolaşıp Turing diyoruz. Çünkü modern bilgisayar bilimi Turing’in henüz 24 yaşındayken, 28 Mayıs 1936’da yayınladığı “Hesaplanabilir Sayılar Üzerine, Karar Probleminin Bir Uygulaması” başlıklı makale ile başladı. Söz konusu makalede Turing, bugün bildiğimiz hali ile algoritma kavramını genelleştirip, bilgisayar algoritmalarının simülasyonunda kullanılabilecek düşsel bir makine olan ve artık kendi adı ile anılan Turing Makinesi’ni tasarladı. Turing Makinesi, bugünün modern bilgisayarlarının çalışma mantığının soyutlanmış bir şekli idi. Yani Alan Turing, daha bilgisayar icad edilmeden bilgisayarı icat etmiş ve düşsel bilgisayarlarda çalışmalarına başlamıştı bile. 40’lı yıllarda ilk bilgisayarların hizmete girmesi ardından 2. Paylaşım Savaşı sırasında Almanların Lorenz ve Enigma şifrelerinin çözülmesindeki rolü ve 1950’de yayınladığı “Hesaplama Makineleri ve Zekâ” makalesi… 42 yıllık yaşamına pek çok şeyi sığdırmayı başardı. Belki daha pek çok buluşa imza atacaktı ama sistem onu öldürdü.
Ölümü üzerindeki sır perdesi ve komplo teorileri hala ortadan kalkmış değil.
Turing, İngiltere’de eşcinsel olmanın yasaklı olduğu bir dönemde eşcinsel olduğunu kamuya açıkladığı için ‘hormon tedavisi’ ile cezalandırıldı. Cezası nedeniyle, Turing’in güvenlik ayrıcalığı kaldırıldı ve Devlet İletişim Merkezi Danışmanlığı görevi elinden alındı. Hiçbir zaman resmen KGB için casusluk yapmakla suçlanmasa da medya aracılığıyla kamuoyunda bu şüphe hızla oluşturuldu. 8 Haziran 1954’te evinde ölü bulunduğunda yanında yarısı yenmiş bir elma vardı. Otopsi sonuçlarına göre Turing siyanür zehirlenmesinden ölmüştü ancak o yarım elma hiçbir zaman siyanür için test edilmedi. Cezası nedeni ile girdiği bunalım sonucu intihar ettiği iddia edildi. Belki gerçek buydu Ama onu oraya götüren sürece baktığımızda sistemin Turing’i nasıl adım adım ölüme götürdüğü herkes için oldukça netti. 2009’da İngiliz Hükümeti resmi olarak özür diledi. Ardından da birkaç ay önce Turing için resmi af çıkartıldı. Ama bu iade-i itibardan çok daha önce Turing zaten bilgisayar bilimlerinin altın sayfalarında yerini almıştı. Bilgisayar Bilimleri alanının en büyük onuru, alanın Nobel’i sayılan ve 1966’dan beri Hesaplama Makineleri Birliği tarafından verilen Turing ödülüdür. Pazartesi sadece Turing’in 102. doğum gününü değil, modern bilgisayar biliminin doğumunu da kutluyoruz. 

YAZARIN DİĞER YAZILARI
Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa