AYM saygı duymadı

Eda YILDIRIM
Tuba GÜNGÖR
İstanbul

Hükümetin yolsuzluğu örtmek üzere attığı her adım Anayasa Mahkemesinden dönüyor. Twitter’den sonra Anayasa Mahkemesi, HSYK’nin yapısını değiştiren Kanun’un, adalet bakanına verilen yetkilerini düzenleyen hükümlerin bazılarını iptal etti. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın “saygı duymuyorum” dediği Anayasa Mahkemesi, HSYK başkanı da olan adalet bakanının görev ve yetkileri arasına, “HSYK Teftiş Kurulu Başkanını ve Teftiş Kurulu başkan yardımcılarını atamak” hükmünü ekleyen düzenlemeyi Anayasa’ya aykırı buldu. İptal hükmü kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak 3 ay sonra yürürlüğe girecek.

CHP, bazı hükümlerin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurmuştu. Bunun üzerine Anayasa Mahkemesi, HSYK’nin yapısını değiştiren Kanun’un, adalet bakanına verilen yetkileri düzenleyen hükümlerini iptal ederken, Adalet Akademisi ile ilgili bölümlerinin iptal istemini reddetti.

22 ÜYENİN DIŞINDA ÇALIŞANLARIN GÖREVİNE SON

Cumhurbaşkanı Gül, “düzeltilen bu açık aykırılıklar dışında Kanun’un diğer lehinde ve aleyhinde tartışılan maddelerinin ise Anayasa Mahkemesince değerlendirilmesinin daha doğru olacağı” iddiasıyla yasayı onayladığını” bildirmişti. Bunun üzerine TBMM’den geçen ve Gül’ün de onaylaması ile yürürlüğe giren yasayla HSYK’nin 22 üyesinin dışındaki tüm çalışanların görevlerine son verilmişti. Yapılan bu yasa değişikliği sonucunda Adalet Akademisinde çalışanların da görevleri sonlanmış, kendisine verilen yeni yetkiler üzerine Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, bu kurumda atamalara imza atmıştı.

HSYK Yasası ile HSYK’de görev yapan genel sekreter, genel sekreter yardımcısı, teftiş kurulu başkanı, teftiş kurulu başkan yardımcıları, kurul müfettişleri, tetkik hakimleri ve idari personel ile Adalet Akademisindeki tüm personelin görevi sona ermişti. Kuruldaki hakim ve savcılar da “uygun görülen yerlere” atanmışlardı.

‘GÖREVİNE SON VERİLEN HAKİM, SAVCI İÇİN DÖNÜŞ YOK’

Konuyla ilgili gazetemize konuşan Türkiye Barolar Birliği Başkanı Metin Feyzioğlu, HSYK yapısında değişiklik öngören Kanun’la adalet bakanına verilen ek yetkilerin Anayasa’ya aykırı olduğunu bu nedenle, Anayasa Mahkemesinin iptal kararı vermesini beklediklerini ifade etti. Anayasa’ya göre HSYK yapısının bağımsız ve objektif hakimler tarafından  düzenleneceğinin altını çizen Feyzioğlu, “Teftiş Kurulunu Adalet Bakanlığına bağlamak hakimlerin  tarafsızlığını ve bağımsızlığını ortadan kaldırıyor” dedi. HSYK’nin 22 üyesi dışında işine son verilen personellerine bundan sonra ne olacağını da değerlendiren Feyzioğlu, “Tayini çıkarılan hakim ve savcılarla ilgili bir geri dönüş olmaz. Ancak kurum personeliyle ilgili idari  yargıya dava açmaları durumunda Danıştayın önceki içtihat  kararları emsal olursa Anayasa Mahkemesinin iptal kararına dayanak oluşturarak geri dönebilirler” diye konuştu.

YENİÇERİ: VERMESİ GEREKEN KARARI VERDİ

MHP Ankara Milletvekili Özcan Yeniçeri, Anayasa Mahkemesinin HSYK düzenlemesine ilişkin verdiği kısmi iptal kararını, olması gereken bir karar olarak nitelendirdi.
TBMM’de basın toplantısı düzenleyen Yeniçeri, yüksek mahkemenin verdiği kısmı iptal kararının sorulması üzerine şöyle konuştu: “Anayasa Mahkemesi vermesi gereken bir kararı vermiştir. Aksi bir karar vermesi durumunda mahkeme kendi amacına ve kuruluş felsefesine aykırı hareket etmiş olacaktı. Biz hukukçu değiliz ama getirilen düzenlemelerin Anayasa’ya aykırı olduğu açık net ortadaydı.”

‘AYM’Yİ DE DEĞİŞTİRMEK İSTEYEBİLİRLER’

CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak, “Hükümetin bugüne kadar izlediği tutuma, tavra, siyasete baktığınız zaman bu gerilim artacaktır. Belki Anayasa Mahkemesiyle ilgili Anayasa Mahkemesinin nelere bakabileceğiyle ilgili birtakım düzenlemeler yapmaya da kalkacaklardır” dedi. “Bu kararın ardından hükümet ile AYM arasındaki gerilim artar mı?​” sorusuna da Öztrak, “Hükümetin bugüne kadar izlediği tutuma, tavra, siyasete baktığınız zaman bu gerilim artacaktır. Zaten Twitter kararıyla ilgili olarak hükümet ve hükümetin başı Anayasa Mahkemesine ağzına geleni söyledi. Bundan sonra da birtakım şeyleri söylemeye devam edeceklerdir” dedi.

TÜZEL: DEVLET SUÇLARI HALA ORTADA DURUYOR

Adalet Bakanlığına verilen yetkileri eleştirerek konuşmasına başlayan HDP İstanbul Milletvekili Levent Tüzel “Burada yürütme adına Bakanlıktan doğru bir müdahale vardı” dedi. Bakanlığın yetkilerini iptal eden AYM’nin kararını da değerlendiren Tüzel şöyle konuştu: “Aslında istedikleri son dönem bakanlar hakkındaki soruşturmaları önlemeye yönelikti. Hükümet çevresinde görüştüğü insanlarla HSYK’yi yeniden belirledi. Cumhurbaşkanı bunu onaylatınca zaten bu değişiklikler yapılmış oldu. Başbakan da istediği sonucu aldı. Ancak devlet suçları ve yolsuzluk suçları hâlâ ortada duruyor. İşin esası çözülmemiştir.”  

İŞTE BAKANIN İPTAL EDİLEN YETKİLERİ

* Yüksek Mahkeme, düzenlemeyle adalet bakanına teftiş kurulu başkanını, teftiş kurulu başkan yardımcılarını atama yetkisi veren hükmü iptal etti. Adalet bakanının Teftiş Kurulu’-nun genel sekreter yardımcılarını ataması ise Anayasa’ya aykırı bulunmadı.
* Düzenleme ile adalet bakanına HSYK üyelerinin hangi dairede asıl ve tamamlayıcı üye olarak görev yapmasını belirlemesine ilişkin hüküm iptal edildi. Bu hükmün yürürlüğü de durduruldu.
* Daire başkanlarının, her dairenin kendi üyeleri içinden üye tam sayısının salt çoğunluğuyla belirlenecek iki aday arasından Genel Kurul tarafından seçilmesi ve Genel Kurulun ilk toplantısında toplantı veya karar yeter sayısının sağlanamaması halinde üç gün içinde yapılacak ikinci toplantıda, katılanların en çok oyunu alan kişinin daire başkanı seçilmesine ilişkin hüküm de Anayasa’ya aykırı bulundu.
* Anayasa Mahkemesi düzenlemenin HSYK genel sekreter adaylarının belirlendiği seçimde her kurul üyesinin bir adaya oy verebileceğine ilişkin hükümde iptal edildi.
* Kurula karşı sorumlu olan teftiş kurulu başkanının, adalet bakanına karşı sorumlu olması şeklinde yapılan değişiklik Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edildi.
* Anayasa Mahkemesi, teftiş kurulu başkanı ve başkan yardımcıları, birinci sınıf hakim ve savcılar arasından muvafakatleri alınarak adalet bakanı tarafından atanmasına ilişkin düzenlemeyi iptal etti.
*Anayasa Mahkemesi Genel Kurulun toplantı ve yeter sayısını düzenleyen 29. maddesinde yer alan adalet bakanının gerekli hallerde veya üye tam sayının salt çoğunluğunun görüşülecek konuyu belirten yazılı talebi üzerine genel kurulu olağanüstü toplantıya çağıracağına ilişkin hüküm de Anayasa’ya aykırı bulunarak iptal edildi.
* Üyeler hakkında soruşturma ve kovuşturma işlemlerine ilişkin hükümleri düzenleyen 36. Maddenin 1 ve 3. fıkrası iptal edildi.

BİR İPTAL DE BTK’YE

AYM ayrıca Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumuna (BTK), elektronik haberleşme sektörüyle ilgili kişisel verilerin işlenmesi ve gizliliğinin korunmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi veren Kanun hükmünü de iptal etti.

BOZDAĞ: ESKİ HALİNE GELMEZ

Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, AYM’nin HSYK Yasası’nı iptal etmesine ilişkin, “Kanun yürürlüğe girdiği tarihten bugüne kadar yapılan değişikliklerin eski haline girmesi söz konusu değildir” dedi. Bozdağ, mahkemenin iptal kararına uyacaklarını belirterek, mahkemenin Adalet Akademisi ile ilgili yapılan incelemeleri ise iptal etmediğini söyledi. “Anayasa Mahkemesinin siyasi tartışmaların göbeğine oturmasını doğru bulmuyorum. Anayasa Mahkemesini ne kadar gündemden uzak tutarsak iyi olur. Mahkeme son günlerde gündemin göbeğinde, umarım mahkemeyi bu konulardan uzak tutarız” diyen Bozdağ, mahkemenin istediği zaman istediği konuyu öne alabildiğini söyledi.