Türkiye kumulları 40 yılda yutuldu!

Yusuf YAVUZ
Antalya

Bir zamanlar benzersiz kumul alanlarıyla Akdeniz’in gözdesi olan Türkiye’de hatalı arazi kullanımı politikaları ve tahsisler yüzünden kumullar alarm veriyor.
Deniz kıyılarında rüzgarların yığdığı kum tepeleri olan kumulların Türkiye’deki uzunluğu 845 kilometre. Türkiye, kumullarına havaalanından fabrikaya, kömür ocağından golf sahalarına, konuttan parka, petrol boru hattından arıtma tesisine pek çok bilim dışı uygulamayı hayata geçirerek ekosistem açısından altın değerindeki kumul alanlarını kaybetti. Türkiye’nin az sayıdaki kumul uzmanlarından biri olan Prof. Dr. Turhan Uslu, son yıllarda yangından kumul kaçırır gibi tahsisler yapıldığını belirterek, tahsislerin “Devletin kumulu deniz, yemeyen domuz” durumuna dönüştüğünü dile getirdi.

TURİZMİ TEŞVİK YASASI RANTI HIZLANDIRDI

Türkiye’nin kumul ekosistemleri ve bitki sosyolojisi konusunda uzun yıllardır bilimsel çalışmalar yapan Uslu, 1970-1975 İl Toprak Kaynağı Envanter Rapor ve Haritalarına göre Türkiye kıyılarında 845.1 kilometre uzunluğunda ve 36 bin 601 hektar kıyı kumulu bulunduğunu belirterek, “1927 yılında 13.6 milyon olan nüfusu 1980 yılında 44.7 milyona çıkan Türkiye’de 12 Mart 1982 tarihli Turizmi Teşvik Yasası, kıyılardaki rant paylaşımını hızlandırmıştır. Bu paylaşım bakanlıkların tahsisleri ile olmuştur. Bu tahsisleri kumul ve plajları kiralama, özelleştirme ve satışı izlemiştir” dedi.

FABRİKA, HAVAALANI VE KÖMÜR OCAĞI

Türkiye’nin kumullarına fabrika, havaalanı, park ve kömür ocağı gibi tesislerin kurulduğunu dile getiren Uslu, “Mersin, Taşucu’da kağıt fabrikası, Kazanlı’da ise soda fabrikasını buna örnek verebiliriz. İstanbul’a yapılacak 3. havaalanı ile Muğla Dalaman’da kumul yakınına yapılarak kumulu etkileyen havaalanını örnek verebiliriz. İstanbul Ağaçlı ve Akpınar’daki linyit kömürü ocaklarını örnek olarak verebiliriz. Antalya’da Alanya, Belek, Lara, Konyaaltı ve İstanbul’da K. Çekmece ’deki iç ve dış kumsal doğa parkı ile Sakarya, Karasu’daki parkı örnek verebiliriz” diye konuştu.

Kumulların imar planları sonucu yapılaşmaya açıldığına da işaret eden Prof. Dr. Turhan Uslu, “Hatay’da Samandağ, Adana’da Tuzla, Mersin’de Göksu deltası, Antalya’da Side, Manavgat, Merkez, Demre, Patara, Muğla’da Göcek, Aydın’da Kuşadası, İzmir’de Pananos, İnciraltı, Pamucak ve İstanbul’da Küçükçekmece imar planlarını örnek olarak verebiliriz” ifadelerini kullandı.

BAKANLIKLARA KUMUL SORULARI

Kumullar üzerinde arıtma tesisleri, askeri tesisler, Disneyland, kanal, petrol boru hattı ve serbest bölge tahsislerinin yapıldığını da dile getiren Uslu, konuyla ilgili bakanlıklara seslenerek, şu soruların yanıtlarının kamuoyuna verilmesini talep etti: “36 bin 601 hektar kumul alanının bugüne kadar kaç hektarı tahsis edilmiştir. Son iktidarın tahsis ettiği kumul alanı kaç hektardır? Bu tahsisleri yapılan kumulların tahsis konuları metrekare olarak açıklanmalıdır. Kumullarda yabancılara yapılan tahsis, satış, özelleştirme var mıdır ve ne kadardır?​”