ÇAYKUR’un kota ve randevu sistemi üreticiyi karaborsaya itti

Artvin — Artvin’in Hopa ilçesine bağlı Yoldere köyünde çay üreticileri, ÇAYKUR’un uyguladığı kota ve randevu sistemi nedeniyle özel sektöre yönelmek zorunda kaldıklarını belirterek, tepki gösterdi. 

Üretici Mahir Alper şunları söyledi: "Çayda yaşanan sorunun temelinde Genel Müdürlüğü uygulamaları yatıyor. Vallahi halkı eziyorlar. Özel sektörle iş birliği mi yapıldı, ne oldu tam bilmiyoruz ama işin içinde bir şeyler var gibi. Genel Müdürlük böyle bir iş birliği olmadığını söylüyor ama biz üretici olarak bunun farkındayız. Müstahsili bu kadar ezmenin bir anlamı yok. Alım konusunda çok sorun var. Sen müstahsilden önce 50 alım yapıyorsun, sonra 25’e düşürüyorsun. Bu kota bir anda 80 olur mu, olur. Ama sen 100 yapıyorsun, ertesi gün 50, sonra 25’e düşürüyorsun. Böyle düşüşlerin mantığı yok. Soruyoruz, 'özel sektöre çalışmıyoruz' diyorlar. Kusura bakmasınlar ama biz cahil değiliz. Hatta onların bizden daha cahil olduğunu düşünüyorum.”

“Bunlar üreticiyi mağdur eden keyfi uygulamalardır”

Özel sektör açıklama yaptıktan hemen sonra ÇAYKUR’un kotayı 50 yaptığını söyleyen Alper, “Özel sektör haftalık peşin ödeme yapıyor, 3’te birini kuru çay olarak alıyor. Devlet fiyatını ise 2026 Ocak’ta ödeyeceğini söylüyor. Maalesef bizim ÇAYKUR’umuz da kotayı 50’ye düşürdü, ödemeleri 2026 Mart’a uzattı. Bunlar üreticiyi mağdur eden keyfi uygulamalardır. Çay üreticisi olmazsa siz de yoksunuz. Üreticiyi bu kadar sıkboğaz etmeyin. Şu an devletin açıkladığı alım fiyatı 25,5 TL. Özel sektör peşin olarak 15-16 TL’ye alım yapıyor. Evet, maalesef çayda alım karaborsaya düşmüş durumda. Bunun sorumlusu da ÇAYKUR’dur” dedi.

"Ürün tarlada kaldı, özel sektöre mahkum edildik"

Yoldereli çay üreticisi Sultan Tosumoğlu, "Şu anda gerçekten eziliyoruz. Çay alım yerleri ürün almıyor, çaylarımız tarlada kaldı. Özel sektöre mahkûm edildik. Özel sektör peşin 17 TL’ye alım yapıyor. Devletin verdiği fiyat ise ancak 2026 Mart’ta ödenecek. Bizim masraflarımız çok, gelirimiz sıfır. İşçiye bile ödeme yapamıyoruz, cepten ödüyoruz. Artık sonumuzun nereye varacağını bilemiyoruz" diye konuştu.

"Ekmeği bile veresiye veriyoruz"

Büfe işletmecisi Kadir Makar ise şunları söyledi:

"Benim de çayım var, aynı şekilde özel sektöre verdik. Devlet fiyatından ama ödeme 2026’ya kaldı. Büfede daha çok çay üreticilerine satış yapıyoruz, veresiye veriyoruz. Birinci veresiye defteri bitti, ikinciye başladık. Ekmeği bile veresiye veriyoruz. Kimseyi kıramıyoruz. 'Çaydan para alırsak öderiz' diyorlar. Bazen peşin ödediklerinde veriyorlar ama çoğu zaman öyle değil. Biz de sattığımız ürünü yeniden almak için toptancıya gidiyoruz. Eskiden 3 liraya sattığını şimdi 5 liraya veriyor. Ama biz hala 3 liradan yazıyoruz çünkü banka değiliz. Bu ikinci veresiye defterimiz. Ne olacak sonumuz, vallahi dua ediyoruz."

“Bedavaya çay veriyoruz resmen”

Çay üreticisi Hamdi Balmumcu ise, "Bedavaya çay veriyoruz resmen. 20 kilo, 20 kilo ne kadar vereyim? Her gün araç tutamam. 3 ton çayım var. Mecburen 17 liradan özel sektöre veriyorum. ÇAYKUR sadece 20 kilo alıyor. 60 kilo mu vereyim her seferinde? Üstelik randevu sistemi var. Her araç tutuşumda 600 TL masrafım oluyor" dedi.

(ANKA)