08 Şubat 2023 15:31

Sayıştay raporları ortaya çıkardı: AFAD afet harcamalarını yıllarca denetlemedi

AFAD, 81 ilin afet harcamalarını yıllarca denetlemedi; belediyeler ve idareler afet harcamasından kaçtı.

Fotoğraf: Konak Belediyesi/AA

Paylaş

Uğur ZENGİN
İstanbul

AFAD, büyükşehir belediyeleri ve il özel idarelerinin afet ve acil durumlara ilişkin yapması gereken harcamalar için ödenek ayrılması; proje ve raporlama süreçlerini en az 2 yıl boyunca yürütmedi. 2016 yılında belediyeler ve il özel idareleri AFAD’a hiçbir raporlama yapmadı. Sayıştay’ın uyarısı üzerine ise bir sonraki yıl gelen proje sayısı sadece 3 oldu. Bir proje zamanında gönderilmediği için reddedildi.

2016 yılında büyükşehir belediyeleri ve il özel idarelerinin afet ve acil durumlara ilişkin yapması gereken harcama tutarı minimum 199 milyon lira (Bugünkü parasal değer ile 1 milyar 700 milyon lira) iken sadece 22.3 milyon lira harcandı.

Sayıştay, 2016-2017 sonrasına ilişkin raporlamaların yapıldığını kaydetse de raporlara ve harcama tutarlarına ilişkin detay vermedi.

MEVZUAT, “AFAD, BÜYÜKŞEHİRLER VE İL ÖZEL İDARELERİNİN AFET HARCAMALARINI DENETLEMELİ” DİYOR

AFAD, mevzuat uyarınca verilen görevleri 2016 ve 2017 yıllarında açıkça yerine getirmedi. Mevzuata göre AFAD’ın, Büyükşehir Belediyeleri ve İl Özel İdarelerinin sivil savunmaya ilişkin bütçelerinden yapmaları gereken harcamalar için ödenek ayrılması, harcanması, projelerin hazırlanarak AFAD Başkanlığına gönderilmesi ve başkanlığa sunmak üzere raporların hazırlanması süreçlerini denetlemesi gerekiyor.

Sayıştay tarafından hazırlanan 2016 yılı raporuna göre, İl Afet Müdürlükleri ile Özel İdare ve Belediyeler; İl Afet Müdürlükleri ile AFAD Başkanlığı arasında sürece yönelik kontroller kurulmadı. Bu nedenle İl Özel İdareleri ve Belediyeler tarafından ayrılan kaynağın harcanmasına dair mevzuatta hükmedilen yatırımlarının gerçekleşmeleri hakkındaki bilgileri altı ayda bir, yatırıma konu işin bitiminde ise bir ay içerisinde sonuç raporunun Başkanlığa gönderilmesi yükümlülüğü yerine getirilmedi.

AFAD’ın, Belediye ve İl Özel İdarelerinin Kanunun belirlediği “oranlarda” ve belirlediği “alanlarda” harcama yapılmasını teminen mevzuat ile kendisine verilen “takip” yükümlülüğünü de yerine getirilmedi.

BİR YILDA 81 İLDEN SADECE 3 RAPOR GELDİ

AFAD, büyükşehir belediyeleri ve il özel idarelerinin afet ve acil durumlar ile sivil savunmaya ilişkin bütçelerinden yapmaları gereken harcamalar için ödenek ayrılması, harcanması, projelerin hazırlanarak Başkanlığa gönderilmesi ve Başkanlığa sunmak üzere raporların hazırlanması süreçlerini yönetmedi.

2016 yılında büyükşehir belediyeleri ve il özel idarelerinin bu hususta harcaması gereken tutar 199 milyon lira iken sadece 22.3 milyon lira harcandı.

AFAD’a 81 ilden sadece 3 adet proje gönderildi. Bu projelerin bir tanesi mevzuatta belirtilen süre içinde gönderilmediği için değerlendirme dışı bırakıldı.

'RİSK YÖNETİMİ’ ÖNCELİK DEDİLER, KENDİLERİNE BİLE RİSK PLANI OLUŞTURMADILAR

Afetlerle ilgili görev yapan kurumların 2009’da birleştirilmesiyle kurulan ve ‘‘Kriz Yönetimi’’ olan anlayış yerine önceliği ‘‘Risk Yönetimi’’ne verdiğini ifade eden Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), kendi risk planını dahi oluşturmadı. Sayıştay tarafından 2017 yılında yapılan tespite göre AFAD, sistemli bir şekilde analizler yapılarak amaç ve hedeflerinin gerçekleşmesini engelleyebilecek risklere karşı alınacak tedbirleri içeren Risk eylem Planı hazırlanmadı. Sayıştay’ın uyarıları doğrultusunda 2018-2020 yılı risk planı oluşturuldu.

ÜÇ KURUM BİRLEŞTİ, 2009’DA AFAD OLDU

Afetlerle ilgili olarak görev yapan; İçişleri Bakanlığı’na bağlı “Sivil Savunma Genel Müdürlüğü”, Bayındırlık ve İskân Bakanlığı’na bağlı “Afet İşleri Genel Müdürlüğü” ve Başbakanlık’a bağlı “Türkiye Acil Durum Yönetimi Genel Müdürlüğü” kapatılarak 2009 yılında çıkarılan 5902 sayılı Kanun ile Başbakanlık’a bağlı “Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı” (AFAD) kuruldu.