Yurttaşın okul alışverişi çözümü fotokopi kitap, tek boya kalemi, ucuz defter

Volkan PEKAL
Tuğba EROĞLU
Adana

Kırtasiye maliyetlerine yurttaşlar borçlanarak ya da kendilerinden ödün vererek çözüm üretmeye çalışıyor. Alışverişi borçla ödeyen yurttaş yüksek fiyatlar karşısında 12’li boya kalemi yerine 4-5 tane, 80 yaprak yerine 60 yaprak defter alarak, kitabın fotokopisini çektirerek çözüm üretiyor. Görüştüğümüz velilerden Mehmet Erkol, ise “Çocuklarım bana ‘Baba ne alacaksın?​’ diye soruyor, susuyorum. Okuldan gelen listenin hepsini alamam. Alacağım sadece defter kalem.” diyor.

Adana’da şehir merkezinde İnönü Parkı karşısında çoğunun isminin başında “Copy” ibaresi yer alan çok sayıda kırtasiyenin bulunmasından dolayı “Kırtasiye sokağı” ya da “Copy Sokağı” olarak bilinen sokak okulların açılması ile birlikte bugünlerde hareketli. Kırtasiye önlerinde müşteriyi kendi kırtasiyesine çekmek isteyen çığırtkanlar da müşterilerin kaygılarına sesleniyor. “Zamlara karşı mücadele eden tek kırtasiye”, “Krizle mücadele eden kırtasiye”, “En ucuz kırtasiye” sesleri arasında yurttaşlar da en ucuzunu bulmak için kırtasiye kırtasiye dolaşıyor. Nakit ödeyen sayısı çok az, kredi kartı olmasa alışveriş de olmayacak.

“SADECE GEZİP FİYAT BAKIYORLAR”

Esnaf Vedat Aydın, “İnsanların durumu yok. Bu cadde iğne atsan yere düşmezdi. Şimdi kuru kalabalık. Sadece gezip fiyat bakıyorlar. Dükkanlar bomboş. ‘Çok pahalı, paramız yok. Kilo ile defter alacağım’ diyorlar” diyerek satışların azalmasından şikayet ediyor. Geçen seneki fiyatlarla bu seneki fiyatlar arasında 3-4 kat fark olduğunu söyleyen Aydın’ın verdiği bilgilere göre çanta 75 liradan 210 liraya, 72 yaprak spiral defter 10 liradan 20 liraya, silgi 1 liradan 4 liraya, kalemlik 15 liradan 30 liraya, 12’li boya kalemi 15 liradan 30 liraya çıktı. Etiket fiyatlarının değil bir yılda, bir haftada dahi değiştiğini ifade eden Aydın, "Geçen hafta 169 TL olan çanta bu hafta 189 TL. Şimdi bu çantayı 189 TL’ye satıp yine 189 TL’ye alacağız. Vatandaş bir anasınıfı ya da birinci sınıf alışveriş listesi getiriyorlar, 1500-2000 TL. Eskiden böyle değildi" dedi.

“ALIŞVERİŞİ BORÇLA ÖDÜYORUZ”

Aydın, “Öğretmenler 12’li boya kalemi yazmış. Ama dört tane, beş tane alıyorlar; 80 yapraklı istenmiş, 60 yapraklı veriyoruz” dedi. Üniversite, lise ve ilkokulda okuyan 3 öğrencisi olan Nimet Satmaz da Aydın’ın söylediklerini doğruluyor. Öğretmenin istediği defterlerin bir kısmını elediğini ifade eden Satmaz, “Boya kalemlerinin daha kötüsünü aldım. Daha okuldan kitaplar istenecek. Kitapların çoğunu almıyorum. Kitap istediklerinde fotokopi çektiriyoruz. Kızım da üniversitede. O da kitapları, notları fotokopilerle çözüyor” dedi. Elindeki poşeti gösteren Satmaz, “Oldukça pahalı. İki üç parça aldık 400 lira tuttu. Sadece boya, 2-3 tane kalem, çanta 400 TL. Daha defterleri almadım. Bu bir çocuk. Diğer çocuğa da alınacak. Üniversite öğrencisi de ayrı… İster istemez zorlanıyoruz. Borç toplayarak alışveriş yapıyoruz. Gidişat nasıl olur, bilmiyoruz. Geçinmek için her ay kartlara takla attırıyoruz” diye konuştu.

“2 AY ÖNCESİNDEN İHTİYAÇLARIMIZI ERTELEMEYE BAŞLADIK”

Cemile Küçük, “2 çocuğum var. Kızım anaokuluna başladı. Sadece anaokulu öğrencisinin kırtasiye alışverişi özellikle en uygununu bulmama ve çanta gibi bazı malzemeler evde olduğu için almamama rağmen bin lirayı geçti. Fiyatlarda yüzde 200 artış var. Ödemeleri kredi kartı ile yapıyoruz. Okullar açılacağı için bir iki ay öncesinden giyimimizden boğazımıza kadar her şeyimizden ödün vererek çocuklar için çalıştık. Tatili zaten hayatımızdan çıkardık. İhtiyaçlarımızı erteleyerek alışverişi eksiksiz yapmaya çalıştık. Parça parça ne nerede ucuzsa araştırarak alışveriş yapıyorum. Diğer çocuğun listesi ise hala duruyor. Devlet kitapları karşılıyor ama boyası, şusu busu derken yine ek kitaplarımız oluyor. 500 lirayı gözden çıkardık. Formayı söylemiyorum. Sadece pantolon 170 lira. Çok zor” dedi.

“GEÇEN SENEKİ ÇANTA VE AYAKKABILARI İLE İDARE EDECEK”

Merve Keser, geçen sen 150 TL’ye aldığı listeye bu yıl 350 TL ödediğini belirterek “Genel olarak temel ihtiyaçlarımızı alıyoruz. Defter, kalemlik, kalem, kuru boya ve beslenme çantası alabildim. Öğretmenin verdiği listeyi alamadım. Diğer ihtiyaçlarımızı hep erteliyoruz. Çocuğum geçen seneki çantasıyla idare edecek. İki ayakkabısı varsa bir tanesini giyecek” dedi.

İş aradığını anlatan Keser, asgari ücretin altında ücret veren çok yerle karşılaştığını belirterek bu ücretlerle çocuk okutmanın zor olduğunu ifade etti. Hayat pahalılığına göre ücretler belirlenmesini gerektiğini ifade eden Keser de en ucuzunu bulmaya çalıştığını anlattı. Ödemeleri kredi kartıyla taksitle almaya çalıştığını ifade eden Keser, “Daha çok kalabalık nerdeyse uygun olacağından oralara girmeye çalıştım” dedi.

“ÇOCUKLARIM BANA ‘BABA NE ALACAKSIN?​’ DİYE SORUYOR, SUSUYORUM

Bir otoparkta çalışan Mehmet Erkol, “Bir ve ikinci sınıfa giden iki öğrencim var. Sigortalı da değilim, asgari ücret bile almıyorum. Günlük 150 Lira alıyorum bir çanta 300-400 liradan başlıyor, defter 25-30 lira. Kalemlik, alacağım, suluk alacağım alamıyorum. Çocuklarım bana ‘Baba ne alacaksın?​’ diye soruyor, susuyorum. Okuldan gelen listenin hepsini alamam. Alacağım sadece defter-kalem. Devletin buna bir el atması lazım. Bu enflasyona karşı bir şeyler yapması lazım” dedi.