03 Haziran 2022 15:48

Yardımlar kesiliyor, sorunlar büyüyor: Ukraynalı mülteciler neler yaşıyor?

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırılarıyla birlikte Ukraynalı milyonlarca mülteciye kapısını açan Avrupa şimdi ya ucuz iş gücü ol ya git demeye başladı. Yardımlar kesiliyor, sağlanan imkanlar geri alınıyor.

Fotoğraf: DHA

Paylaş

Polonya hükümeti çarşamba günü yaptığı açıklamada, Ukraynalı mülteciler için verilen sosyal yardımın 1 Temmuz’da kesileceğini duyurdu. Önümüzdeki ayın başından itibaren, savaştan kaçanlar artık gıda ve barınma masrafları için günde 40 zloti (9.4 dolar) alamayacak. Sadece çok çocuklu aileler, hamile kadınlar ve sakatlar için istisna yapılacak. Varşova ve Krakow gibi büyükşehirler de Ukraynalı mültecilerin belediye ulaşım ve trenleri ücretsiz kullanabilmesi uygulamasına son verdi.

Wsws.org’dan Andrea Peters’ın Ukraynalı mültecilerin son durumuna dair derlediği habere göre, Polonya’da cumhurbaşkanlığını elinde bulunduran ve parlamentoda çoğunluğa sahip olan sağcı, milliyetçi Hukuk ve Adalet Partisinden (PiS) bir temsilci, basına yaptığı açıklamada amacın “Ukraynalıları çalışmaya teşvik etmek” olduğunu söyledi. Böylece Ukraynalı mülteciler ya kalıp ucuz iş gücü olarak hizmet edecekler ya da hayatta kalmak için ihtiyaç duydukları paraya erişimlerini kaybederek ülkeyi terk edecekler.

Birçoğunun kalıcı konutu olmamasının da ötesinde, Ukraynalı mülteciler iş bulma konusunda dil, yaş ve aile statüsü engelleriyle karşılaşıyor. Bunların çoğunluğunu kadınlar, çocuklar ve yaşlılar oluşturuyor. Son iki kategoride yer alanların çoğu, ya genç olmaları -yüzde 48’i 18 yaşın altında- ya da yaşlarının getirdiği fiziksel sınırlamalar nedeniyle iş bulamıyor.

Çoğunluğu kadınlardan oluşan ve küçük çocukları olan aileler, üç yaşından küçük çocuklar için okul bulunmadığından, Ukraynalı öğrencilerin çoğu kendi kurumları aracılığıyla çevrim içi dersler alıyor. Geçici barınma, tercüme hizmetleri, gıda bankaları, çocuk bakımı, lojistik yardım gibi büyük ölçüde gönüllüler tarafından sağlanan destek hizmetleri de, sıradan Polonyalıların ihtiyaç duyulan bağış hacmini sürdürecek kişisel kaynaklara sahip olmaması nedeniyle sorun yaşıyor.

AB’NİN YARDIM VAADİ HENÜZ GERÇEK OLMADI

AB’den mültecileri desteklemek için Polonya’ya vadedilen 154.5 milyon dolarlık yardım paketi henüz gelmedi. Oysa Polonya’nın çeşitli vilayetleri, günlük 40 zloti ödemeleri yapmak için on milyonlarca dolar harcamış durumda. Polonya’ya ancak kısa bir süre önce Avrupa’nın milyarlarca avroluk kovid-19 yardım programındaki kullanılmayan fonlardan yararlanma hakkı tanındı.

348 bin Ukraynalının kaçtığı Çek Cumhuriyeti de benzer bir hamle yapmayı düşünüyor. Çek Cumhuriyeti, 180 gün içinde iş bulamayan Ukraynalı mültecileri, tıbbi bakım da dahil olmak üzere sosyal yardımlardan mahrum bırakabilir.

BULGARİSTAN: SEZON AÇILINCA OTELLERDEN KOVULDULAR

Bulgaristan’da binlerce yerinden edilmiş insanın, turizm sezonu öncesinde ülkenin Karadeniz kıyısındaki otellerden çıkarıldığı belirtiliyor. Mülteciler çıkarılma sürecinin kaotik olduğunu ve Burgaz Havaalanı yakınlarında kurulan “tampon merkezlerde” kendilerini nelerin beklediğine dair kendilerine temelde hiçbir bilgi verilmediğini söylüyorlar.

Gönüllülerden oluşan bir grup Facebook’ta bir açıklama yayımlayarak, mültecilere otel konaklamaları sona erdiğinde ne yapmaları gerektiğine dair talimatların Bulgarca yayımlandığını, ancak bunu okuyamadıklarını belirtti. Bulgaristan Başbakan Yardımcısı Kalina Konstantinova ise mültecileri “tampon merkezlere” taşımak üzere deniz kenarındaki otellere gönderilen otobüslerin dolu olmamasından yakınarak basına, “Koruma bir haktır, zorunluluk değil. Bu nedenle daha fazla boş otobüsün ya da boş arabanın gitmesine izin vermeyeceğim. O andan itibaren durumun gelişimi Bulgaristan’daki Ukrayna toplumunun elindedir” dedi. Krizle ilgili medyada yer alan haberlerde ise sorunu “Lüks tatil yerlerinden ayrılmak istemeyen nankör ziyaretçiler” sorunu olarak yansıtılıyor.

İSPANYA: SADECE YÜZDE 6.5 İŞ BULABİLDİ

İspanyol yetkililer Ukraynalılardan kendilerine yönelik alay ve kötü muamele konusunda çok sayıda şikayet alıyor. İspanya’daki 47 bin mültecinin sadece yüzde 6.5’i iş bulabilmiş durumda ve bu işlerin başında da portakal hasadına bağlı mevsimlik tarım işleri geliyor.

Ülkede işsizlik oranının yüzde 13.5 olması ve bu nedenle iş bulmanın zor olmasının yanı sıra, yeni gelen Ukraynalılar dil engeliyle de karşı karşıya. Haberlere göre, İspanya’da yaşayan Rusça konuşanlar, sosyal medya aracılığıyla, çoğu Rus ya da karışık Rus-Ukrayna kökenli olan ya da sadece çift dil konuşan Ukraynalılara günlük yaşamda yol bulmalarında ve iş bulmalarında yardımcı oluyor.

İSVİÇRE: ÖZEL STATÜ İPTAL EDİLİYOR

İsviçre, üç ay içinde 15 günden fazla süreyle ülkesine dönen ya da iki aydan fazla süreyle başka bir ülkede bulunan Ukraynalıların özel mülteci statüsünü iptal etmeye hazırlanıyor. Örneğin, bir annenin çocuklarına ya da ailesine kavuşmak için Ukrayna’ya ya da başka bir yere gitmesi gerekiyorsa, ancak tehlikeli olduğu, iş olmadığı ya da evi olmadığı için kalamıyorsa, güvenli liman için İsviçre’ye dönme hakkını kaybetme riski var.

Avrupa’ya ve başka yerlere dağılmış 3.6 milyondan fazla Ukraynalı mülteci olduğu ve hepsi de barınma, iş, okul ve vize arayışıyla dolu kaotik bir dünyada sıkışıp kaldığı için, ceza almadan belirli sürelerle seyahat edebilmek aileler için çok önemli.

İNGİLTERE: BİTMEYEN EVRAK ENGELİ

İngiltere’de geçici statüdeki binlerce Ukraynalı, bitmek bilmeyen uzun bir vize sürecine takılmış durumda ve dışarıda olup da vize almış olanların çoğu da İngiltere’ye gidemiyor. Şu anda, İngiltere’de kendilerini bekleyen aileleri olan yaklaşık 500 Ukraynalı çocuğun, evrak işlerini halledemedikleri için oraya gidemediği belirtiliyor. Safe Passage adlı yardım kuruluşu çocukların şu anda “Ukrayna’da ve komşu ülkelerde yalnız olduklarını” söylüyor.

BBC’nin haberine göre, İngiltere’ye ulaşabilenler arasında bile sorunlar artıyor ve birçoğu evsiz kalıyor. Hükümetin “Ukrayna için evler” programında sorunlar yaşanmaya devam ediyor. Bir başka haber kaynağına göre, evlerini mültecilere açan ve bu nedenle 350 sterlin maaş alması gereken Doğu Yorkshire sakinleri “Tek bir kuruş bile almadı”. Ev sahibi aileler ve savaştan kaçan insanlar için vadedilen paranın 400 bin sterlin kadarı hâlâ yerine ulaşmadı.

YA UKRAYNA’DAKİ DURUM?

7.8 milyon insanın ülke içinde yerinden edildiği Ukrayna’da da sosyal bir felaket yaşanıyor. Maliye Bakanlığına göre ülkenin GSYİH’sinin bu yıl yüzde 45 oranında düşeceği tahmin ediliyor. Halihazırda 5 milyon istihdam, yani ülke toplamının yaklaşık üçte biri yok olmuş durumda.

ABD ve NATO müttefikleri ülkeye silah akıtırken, Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ise şu uyarıda bulunuyor: “Askeri tırmanış devam ederse, istihdamın yüzde 43’ünden fazlası

"YAKLAŞIK YEDİ MİLYON KAYBEDİLEBİLİR”

Birleşmiş Milletler kalkınma raporu, çatışmaların altı ay daha sürmesi halinde Ukrayna nüfusunun yüzde 90’ının yoksulluğa düşebileceğini ya da yoksulluk sınırında yaşayabileceğini söylüyor.

Uluslararası Göç Örgütü, çok sayıda Ukraynalının zor durumda olduğunu gösteren bir rapor yayımladı. Teşkilata göre, ülke içinde yerinden edilmiş insanların yüzde 77’si doğrudan mali yardıma, yüzde 27’si giysi ve ayakkabıya, yüzde 27’si sağlık bakımı ve ilaca, yüzde 25’i gıdaya (artan bir rakam), yüzde 22’si hijyen malzemelerine ve yüzde 28’i ulaşıma ihtiyaç duyuyor.

Halen evlerinde yaşayan Ukraynalıların yüzde 57’sinin parası yok, yüzde 24’ü ihtiyaç duydukları sağlık hizmetlerini ve ilaçları alamıyor ve yüzde 14’ünün yeterli yiyeceği yok. Her iki grupta da 5 yaşından küçük çocuğu olan ailelerin yüzde 30’u mama ve bebek maması eksikliği nedeniyle çocuklarını beslemekte sorun yaşadıklarını bildiriyor. Ukrayna nüfusunun yaklaşık yüzde 20’si psikolojik ve ruh sağlığı desteğine ihtiyaç duyduğunu bildiriyor.

Nisan ayı sonunda Uluslararası Engelli Hakları Örgütü, Ukrayna’da kurumsallaşmış engelli çocukların karşı karşıya olduğu durumun felaket olduğunu gösteren bir rapor yayımladı. Euractiv’e göre, “Aşırı kalabalık, iç içe geçmiş, ağır idrar ve dışkı kokularıyla dolu odalarda yaşayan çocuklar buldular ve vakaların yüzde 80’inde ölümle sonuçlanan hidrosefali gibi tedavi edilmemiş ağır tıbbi rahatsızlıkları olan çocuklarla karşılaştılar. Ayrıca, zorunlu hareketsizlik nedeniyle fiziksel olarak gelişmemiş, duygusal istismar ve ihmal belirtileri gösteren çocuklarla da karşılaştılar”

SAVAŞI BÜYÜTME HAMLELERİ

1 Haziran’da Ukrayna’daki Çernivtsi bölgesel askeri yönetiminin başkanı “insani yardımla manipülasyon” yapmaktan suçlu bulundu. İtalya’dan bağışlanan ambulansları “ticari amaçlar” için kullandığı ortaya çıktı.

Rusya’nın işgali ve ABD ile NATO’nun savaşı uzatmak için müdahaleleri başta Ukrayna ve Rusya olmak üzere bölge halkları için giderek daha büyük bire yüke dönüşüyor. Son olarak ABD’nin Ukrayna’ya, Rusya topraklarını vurabileceği füzeler gönderme kararı alması da savaşın büyüme ihtimalini güçlendirdi. (DIŞ HABERLER)