21 Nisan 2021 11:16

Vatandaşa yeni "Limak, ENKA, Sabancı, Aksa" faturası çıktı

Patronlara iletilen ve patronların görüş bildirdiği taslağa göre, destek kapsamı dışında bulunan çok sayıda şirket 2021 yılında kapasite mekanizması kapsamına dahil edilecek.

Fotoğraf: Pixabay

Paylaş

Uğur ZENGİN
İstanbul

Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu tarafından hazırlanan Elektrik Piyasası Kapasite Mekanizması Yönetmeliği Değişiklik Taslağı’na göre aralarında ENKA, Limak, Sabancı, İÇDAŞ, Aksa gibi dev enerji şirketlerinin de bulunduğu çok sayıda patrona doğrudan kaynak aktarılacak. Dünyada en çok kamu ihalesi alan şirket Limak’ın da aralarında bulunduğu şirketler AKP döneminde aldıkları kamu ihaleleri ile sık sık gündeme oturmuştu.

Patronlara iletilen ve patronların görüş bildirdiği taslağa göre, destek kapsamı dışında bulunan çok sayıda şirket 2021 yılında kapasite mekanizması kapsamına dahil edilecek. Buna göre, “yap-işlet” santralleri ile yaşı 13 yıldan eski; ithal kömür ve doğal gaz kullanan santraller destek mekanizmasına dahil edilecek.

"PİYANGO" ENKA’YA VURDU

Yap-İşlet sözleşmesi biten 5 santral bu yolla her ay hazineden milyonlarca lira kaynak alabilecek. Hükümete yakınlığıyla bilinen ENKA İnşaat ve Sanayi AŞ’ye ait Adapazarı Doğalgaz Santrali, Gebze Doğalgaz Santrali, İzmir Doğalgaz Santrali da aralarında bulunuyor.

13 YAŞINDAN BÜYÜK SANTRALLERİN SAHİBİ ÇOK TANIDIK: LİMAK, AKSA, SABANCI

Yönetmelikte yapılacak değişiklikle destek mekanizmasına alınacak 13 yaşından büyük 13 farklı termik santral var. Bu santraller Sabancı, İÇDAŞ, Aksa Enerji, Burgaz Elektrik, Zorlu, Altek Alarko, Silopi Elektrik, Elektrik Üretim AŞ ve Limak’a ait.

"AKIL ALIR GİBİ DEĞİL"

Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu Üyesi ve Nükleer Santralleri İzleme Çalışma Grubu Başkanı Mehmet Özdağ yurttaşa fatura edilecek kaynak aktarımının ‘Akıl alacak gibi’ olmadığını söyledi. Verimsiz, daha maliyetli, çevre sorunları yaratan eski santrallerin kapatılması gerekirken kaynak aktarılarak üretim yapmalarının teşvik edildiğini kaydeden Özdağ şöyle konuştu:

“Biz Elektrik Mühendisleri Odası olarak elektrikte serbest piyasayı savunmuyoruz. AKP iktidarlarında enerji özelleştirildi, bu da ‘serbest piyasa’ gerekçesiyle yapıldı. Ancak bugün yapılan da serbest piyasa kurallarına aykırı. Burada birtakım bahanelere sığınarak destek veriliyor. Türkiye’de 2017 yılından bu yana elektrik tüketim talebinde hemen hemen artış yaşanmazken, elektrik kurulu gücü her yıl yaklaşık yüzde 5 artmaya devam ediyor. Arz talep arasındaki bu plansızlık ve ülkenin içinde bulunduğu derin ekonomik ve siyasi krizin de etkisiyle atıl kapasite fazlası giderek artıyor. Bu nedenle söz konusu yönetmelik ile yapılacak değişikliklerle sözleşme süresi biten yap-işlet santrallere ve 13 yıldan daha eski olup verimsiz ve eski teknoloji ile çalıştıkları için piyasa şartlarında rekabet etme olanağı kalmayan eski santrallere ‘kapasite mekanizması’ adı altında kamu desteği verilmesi doğru değildir.”

ÜRETİM KAPASİTESİ TÜKETİMİN ÇOK ÜSTÜNDE

Türkiye’nin elektrik üretim kapasitesinin 97 bin megawatt olduğunu kaydeden Özdağ, “Türkiye’nin şu ana kadarki elektrik tüketiminde gördüğü maksimum miktar 50 bin megawatt. Bu da eylül 2020’de yaşandı. Dolayısıyla ciddi bir kurulu kapasite fazlası var. 97 bin megawatt kurulu kapasitenin en az 65 bin megavatı emir verdiğin an elektrik üretir. Kelime oyunlarıyla ayrıcalıklı şirketlerin kayırılması, 37 milyon elektrik abonesi üzerinden bu şirketlerin sübvanse edilmesi akıl alacak gibi değil. Hem de insanlar ekmek almaya para bulamazken” ifadelerini kullandı.

KAPASİTE MEKANİZMASI NEDİR?

Kapasite mekanizması, elektrik piyasasında gerekli yedek kapasite de dahil olmak üzere yeterli kurulu güç kapasitesinin oluşturulması için kullanılıyor. Enerji üretimi yapılmasa da yapılan kapasite artışına hükümet tarafından kaynak aktarılıyor.

4 MİLYON KİŞİ ELEKTRİK FATURASINI ÖDEYEMEDİ

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 2020 yılında üretilen 362 milyon 369 bin 053 faturanın yüzde 1,04’ünün ödenmediği için abonelerin elektriğinin kesildiğini açıklamıştı. Bakan Dönmez tarafından verilen oranlar, pandemi yılı olan 2020’de 3 milyon 768 bin hanenin elektrik faturasının zamanında ödenemediği anlamına geliyor.