Diş hekimleri: Vatandaş pandemide ücretsiz ağız diş sağlığı hizmetine ulaşamadı

Eylem NAZLIER
İstanbul

Pandemiyle birlikte ağız diş sağlığı merkez ve hastanelerinde acil işlemler dışındaki poliklinik hizmetleri askıya alındı. Kamuda çalışan binlerce diş hekimi ve sağlık teknikeri filyasyon ekiplerinde görevlendirildi. Yurttaşlar uzun süre ağız ve diş sağlığı hizmetine ulaşmadı. Özel kliniklere ve özel hastanelere yönelmek zorunda kalan yurttaşlar, yüksek tedavi masraflarıyla karşılaştı. Koronavirüs salgınında filyasyon ekibinde görevlendirilen ve özel klinikte çalışan diş hekimleriyle konuştuk. Görev saatlerinin belirsiz ve çalışma koşulları kötü olduğunu, işçi sağlığı ve iş güvenliğinden yoksun çalıştıklarını söyleyen hekimler, meslek tanımlarına uymayan görevlendirmelerle karşı karşıya kaldıklarını ve artık tükendiklerini anlatıyor.

"PSİKOLOJİM BOZULDU"

Filyasyonda çalışan bir diş hekimi yaşadıklarını şu sözlerle aktardı: “Çalışma saatlerimiz vaka bitimine endeksli biraz. 13-14 saat mesailer yapıyoruz. Yoğun bir çalışma temposu var. Üstümüzde sürekli bir mobbing var. ‘Vakaları şu saatte bitireceksin’ diyorlar.  10 aydır kendi meslek alanından çok uzaktayım. Birinci basamak sağlık sisteminin yapması gerekeni biz yapıyoruz. Kendi alanımı bırakıp oraya görevlendirildim. Psikolojik olarak çok yıpratıcı. Psikolojik olarak ilk başta çok etkilenmiştim. Tıp alanında yeterli bir bilgim yok. Birden tıp alanında çalışıyorsun. Risk alıyorsun, büyük bir sorumluluk alıyorsun. O bende çok büyük bir tedirginlik yarattı. Yanlış yapmaktan, hastalara zarar vermekten korktum. İkilemde kaldım. Kendi alanım olmayan bir yerde çalışmayı istemezdim zorunda bırakıldık.”

"VATANDAŞ ÜCRETSİZ AĞIZ DİŞ SAĞLIĞI HİZMETİNE ULAŞAMADI"

Kamuda çok asgari personel bırakıldığına dikkat çeken diş hekimi, “Vatandaş ücretsiz ağız-diş sağlığı hizmetini uzun süre ulaşamadı, hâlâ da aynı durum devam ediyor. Sadece diş çekimi, ufak kanal tedavileri yapılabilir durumda. Pandemi döneminde kamu hastanelerinde diş hekimliği çalışır duruma getirilmedi. Kamu hastaneleri düzenlenmedi. Bizim çalıştığımız odalar 2-3 kişilik. Onlar tek kişi oda haline getirilmedi, havalandırılma sistemleri değiştirilmedi” diye konuştu.

"PANDEMİDEN SONRA İŞ YÜKÜMÜZ ARTACAK"

Birinci basamak sağlık sistemindeki eksiklik nedeniyle diş hekimlerin kendi alanlarından filyasyona verildiğini, diş alanın tamamen boş bırakıldığının altını çizen diş hekimi, ”Pandemi sonrası büyük ihtimalle iş yükümüz katlanarak artacak. Sakarya’da hekim arkadaşlarımdan aldığım bilgi bir gecede hastaneye acilden 300 hasta girişi yapılmış. Bu çok ciddi rakam diş alanında. Bunlar tedaviye ulaşamadıkları için durum böyle. O ara belki dişi çekiliyor ve ilaç yazılıp gönderiliyor. Ve tedavisi öteleniyor. Pandemiden sonra birikmiş bir iş yükü olarak karşımıza çıkacak. Koruyucu tedavi zaten ağız diş sağlığı hizmetlerinde maalesef yok. Hastaların ağız diş sağlığı çok kötü durumda bize gelecek daha çok çalışmak daha çok hasta bakmak zorunda kalacağız” değerlendirmesinde bulundu.

"GEÇİNEMİYORUZ"

Diş hekimleri olarak geçinemediklerini söyleyen diş hekimi, “Bakanlık parça parça performans ödemesi yaptığı için, ilk üç ay tavandan verdi. Bu tabi büyük bir maddi kayıp yaratmadı ama daha sonraki aylarda hastanede çalışmış olsaydım daha çok gelirim olacaktı düştü, hayatımı planlayamadım, ödemelerim gecikti. Hangi ay ne kadar para alacağımı bilemedim” diye konuştu.

"TÜKENME NOKTASINA GELDİK"

Sağlık sisteminin özellikle birinci basamaktaki tüm eksiklerini kapatmak için mesai kavramını ortadan kaldırdıklarını söyleyen filyasyonda çalışan bir diğer diş hekimi ise, “Filyasyonda, ilaç dağıtımında, PCR test alımında, ateş polikliniklerinde, hastane servislerinde tüm işlere koşturulanlar biz diş hekimleri olduk. Pandeminin başından beri diş hekimliği dışında her işi yaptık. Sistemin tüm açıklarının, üstelik çoğu işe yaramayan göstermelik angaryalar, zayıf halka olarak görülen diş hekimleriyle yamanmaya çalışılması bizi tükenme noktasına getirdi” dedi.

Bu süreçte en çok zarar görenlerin diş hastaları olduğuna dikkat çeken diş hekimi, “Ağız ve diş sağlığı hastaneleri tam kapatılmasa da çoğunda aylarca sadece acil işlemler yapıldı ve halen de diş hekimleri sahada görevlendirildikleri için cesaret edip diş tedavisi yaptırmak isteyenler randevu bulamıyor. Kısıtlı olan randevulara ulaşmayan ve özel sektörde yaptıracak parası olmayan yüzlerce insanın normal zamanda kurtarılabilecek dişlerini çekmek zorunda kaldık” diye konuştu.

"YURTTAŞLAR TEDAVİ FİYATLARIYLA BAŞ EDEMİYOR"

Özel bir klinikte diş hekimi olarak çalışan Ozan, “Vatandaş genel tıp alanında olduğu gibi diş alanında da tedaviye erişemedi. Kamu hastanelerine gidip sağlık sigortası ile işlem yaptırabilecek hastalar kamunun hizmet verememesi nedeniyle özel hastanelere, kliniklere yöneldiler. Haliyle tedavi fiyatlarıyla da baş edemediler. Hasta geliyor ‘muayene ücretli mi değil mi’ onu bile ilk başta soruyor. Ona göre muayene oluyor genelde de işlem yaptıramıyorlar, fiyatların pahalı oluşundan kaynaklı. Bir diğer sorunda şu oldu kovidle birlikte bizim kullandığımız birçok ürün haliyle zam geldi. Zamlanan bu ürünler tedavi fiyatlarına yansıdı. Ve kovid sonrası hastalara yansıtılan fiyatlarda artış oldu. Halkın bir kısmı hiçbir şekilde tedavi alamıyor. İnsanların ekonomik durumu belli. Koruyucu ekipman dediğimiz şeyleri kliniklerin bir kısmı çok ciddiye almıyor. Maske eldiven koruyucu kıyafet bulmak çok zordu. Klinikte çalışan hekimlerin çalışma şartlarında özellikle aşırı bir yoğunluk oldu. Az para kazandıran hekime hesap vari sorular soruluyor” dedi.

"BAKIYORUM VATANDAŞIN PARASI YOK, AĞRISINI DİNDİRECEK TEDAVİ UYGULUYORUM"

12-13 hekimin çalıştığı özel bir klinikte diş hekimliği yapan Mahmut ise yaşananları şöyle özetliyor: ”Tedavi konusunda yük özel kliniklerde de çalışan diş hekimlerinin üzerine bırakılmış durumda. Ücretli çalıştığımız içi her ne kadar hekimde olsa patronlarımız var. Koruyucu ekipman konusunda eksiklik var. Büyük ihtimalle bütün özel klinikler de böyledir. Çok sayıda hasta olduğu için yoğunluğumuzda arttı. Çoğu hekim prim usulü çalıştığı, sabit bir maaş almadığı için izin almak zorunda kaldığında ücretsiz izin dayatılıyor. Ben günde 9,5 saat çalışıyorum, haftalık iznim bir gün. Yoğunluğa göre ortalama 8-10 hasta bakıyorum. Yoksulluk sınırını biliyorsunuz ben üç yıllık hekimim. Yoksulluk sınırında ücret alıyoruz. Devlet hastanelerine gidecek hastalar bize geldi. Kanal tedavisi bin lira.  Bunu karşılayamıyor insanlar.  Anestezi, antibiyotik veriyoruz vs. günü kurtaracak tedaviler uyguluyoruz. Parası yok, anestezi yaptığım sisteme girmediğim hastalarım oldu. Güvencesiz çalışıyoruz bu birincisi. Herhangi bir sendikalaşma olmuyor. Sendikamız yok. Ne zaman işsiz kalacağımız belli değil. Her an işten çıkabiliriz.”

"KOVID-19 SONRASINDA DA BİRİKMİŞ BİR HASTALIK YÜKÜ BEKLİYOR"

Toplumcu Diş Hekimler Topluluğu ise şunları aktardı: “Sağlık hizmetlerinin kullanıcısı olan yurttaşlar, yani toplumun geneli için pandemi sürecine ve sonrasına dair bizce ağız ve diş sağlığı açısından önemli iki sorun başlığı öne çıkıyor. İlki, salgın boyunca kamu kurumları tarafından sunulan ağız ve diş sağlığı hizmetleri çok büyük ölçüde askıya alındı ve cepten ödeme yaparak özel kliniklerden hizmet alabilecek durumu olmayan yurttaşlar ağız ve diş sağlığı hizmetlerine erişemedi. Diğeri ise salgın süresince gerek yine maddi koşulların hizmete erişimi engellemesi gerekse de oluşan çekinceler sebebiyle ağız ve diş sağlığı yönünden birçok problem yurttaşlar tarafından ötelendi. Bu açıdan bakıldığında pandemi döneminden yorgun çıkacak diş hekimlerini kovid-19 sonrasında da birikmiş bir hastalık yükü bekliyor diyebiliriz. Bütün bunlar ise sağlığın bütüncül bir bakış açısıyla ele alınmamasından kaynaklanıyor. “

"MEVCUT DİŞ SAĞLIĞI PROBLEMLERİ GİDEREK BÜYÜYOR"

Ankara Dişhekimleri Odası Genel Sekreteri Gamze Burcu Gül ise, “Kamu hastanelerinde, ağız diş sağlığı hastanelerinde ve merkezlerde kalan az sayıda diş hekimi, Sağlık Bakanlığının belirlediği sınırlar içerisinde ağız diş sağlığı hizmetini vermeye çalışıyor. Diş tedavilerinin neredeyse tamamının girişimsel olmasından ötürü yüksek enfeksiyon riski taşıması ve çalışma ortamlarının hâlâ pandemi koşullarına uygun şekilde düzenlenmemesi nedeniyle tedavilerin büyük kısmı gerçekleştirilemiyor. Salgın yönetimindeki aksaklıklar ve plansızlık sonucu yaşanan sağlık krizi nedeniyle ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin aksaması, acil tedaviler dışındaki işlemlerin ertelenmesi, mevcut diş sağlığı problemlerini daha da büyüttü. Bu dönemde yurttaşlarımız acil ve ötelenemeyecek tedavilerini özel sağlık kuruluşlarından, muayenehanelerden de almaya devam ediyorlar. Filyasyon uygulamasında görevli personel sayısı ve mesai düzeni tekrar gözden geçirilerek, ekiplerin büyük çoğunluğunu oluşturan diş hekimlerinin, bir an önce meslek tanımları içinde çalışmaları sağlanmalı, ihtiyacın arttığı bu dönemde yeni atamalar da bir an önce yapılmalıdır” değerlendirmesinde bulundu.

Filyasyonda çalışan kadın diş hekimleri: Tuvaletimin gelmemesi için su bile içmiyorum

Diş hekimleri, filyasyon ekiplerinin acil taleplerini sıraladı

CHP’li Emir: Vakalar patlayınca diş hekimleri sahaya sürüldü, diş klinikleri tıkandı

Diş hekimleri: Evlere götürdüğümüz ilaç neye göre yazılıyor bilmiyoruz

Araştırma: Kovid-19 aşıları güvenli ve etkili

AB'de kullanılmayan yaklaşık 4 milyar avroluk Kovid-19 aşısı çöpe atıldı

Koronavirüsün yeni varyantı "BA.2.86" İsrail'de de tespit edildi

Pandemi döneminde 290 bin fazladan ölüm yaşandı | “Verileri gizleyerek üç yıl insanların ölümünü izlediler”