15 Kasım 2020 22:34

Mustafa Güçlü'den yeni şiirler: Sizden Önce Geçtim

Önder Birol Bıyık, Mustafa Güçlü’nün Sizden Önce Geçtim isimli şiir kitabına dair yazdı.

Görsel: Kitap kapağı

Paylaş

Önder Birol BIYIK

Mustafa Güçlü’nün Sizden Önce Geçtim isimli şiir kitabı geçtiğimiz günlerde İzan Yayıncılık tarafından okura sunuldu. Şiirlerini toplumcu damarda kuran Güçlü, yeni kitabında yaşam deneyiminden, ideolojik prizmasından yansıyan dizeleri izlenimci bir edayla şiir bütünlüğüne kavuşturuyor. Üç bölümden oluşan kitabın birinci bölümünde, çağ ve insan eleştirisi yaparken daha genel bir şiirsel atmosfer oluşturuyor şair. İkinci bölümde şiirinin alanını daraltarak “işçi şiirleri” yazıyor Güçlü. Kitabın son bölümünde ise doğu izlekleri ağırlıkta...

Güçlü’nün son kitabı diğer kitaplarından farklı olarak imge yoğunluklu, anlam kapalı şiirlerden menkul bir kitap... Şiirlerin geniş sözcük dağarcığı, birbirine uzak sözcüklerin dizenin derin anlamında bir arada kullanılması, şiirin çağrışım katmanlarını da genişletiyor. Bu bakımdan kendini kolay ele vermeyen, her dize üzerinde düşünülerek okunması gereken şiirler bunlar... Dizelerdeki soyutluk, bazen grotesk bazen barok görüngüler halinde kırık kompozisyonlar çiziyor. Çağrışım katmanlarını çoğaltan bir biçem bu...

SOMUT OLAYLARDAN EL ALIYOR

Güçlü, kendini bir özne olarak konumlandırmak yerine, uzaklardan insan hallerine ve toplumsal yaşanmışlıklara bakan bir şair edasıyla kaleme almış şiirlerini. Toplumcu damardan taviz vermeden dizeye döktüğü şiirler, yakın tarihin somut olaylarından el alıyor. Gezi direnişinde öldürülen Berkin Elvan, Kadıköy’de milliyetçiler tarafından bıçaklanan Gazeteci Nuh Köklü, 8 Mart 2008 tarihinde “Barış Gelini” projeleri için yola çıkıp Gebze’de aracına bindiği şahıs tarafından tecavüz edilip öldürülen İtalyan Sanatçı ve Aktivist Pippa Bacca, Küçük Rojda, Roboski Katliamı, Havai fişek üretimi sırasında ölen Davutpaşa işçileri, tersane işçileri, Soma maden işçileri şiirlerinin ana konusu olarak yer buluyor. Bu somuttan yola çıkış, şiirin biçeminde soyut ve çağrışımsal anlamlarla şiirsel bir uçuşkanlıkta inceliyor. Bu bakımdan sözünü sakınmasa da şiire iyi gelmeyen ajitasyona yüz veren bir şair değil Güçlü. Ancak gerçeği olanca çıplaklığı ifade etmekten de kaçınmıyor. Savaş eleştirisini damıttığı dizelerde obüs, mızrak, kan, silahların uzun menzili, parçalanmış cesetler gibi sert betimlemeler yer alıyor ancak dizelerin imgesel ağırlığı ve anlam yükü, bu sertliği kendi içinde eritmeyi başarıyor.

MEZOPOTAMYA TINILARI

Kitapta yer alan şiirlerin mekan ve zaman aralığının genişliği, sürrealist olarak tanımlanabilecek imgelerle birleştiğinde şiirin izlenimci gücünü daha da pekiştiriyor. Doğa figürlerine sıklıkla baş vurması, dizelerin nesnelerle kurduğu ilişki mekan algısını somutlaştırarak şiirlerin ayağını bastığı toprağı belirgin kılıyor. Hem teması hem de şiire taşıdığı sözcüklerle bu coğrafyanın şiirini yazıyor Güçlü.

Kitabın üçüncü bölümünde Mezopotamya tınılarına sıklıkla yer verdiğinden mitolojik, arkaik, dinsel kavramlar da daha geniş yer buluyor. Orfoz, şaman, kam, üç telli, Zerdüşt, dicle, tablet, kün gibi tarihsel arkaik çağrışımları olan sözcükleri sıklıkla kullanıyor şair. Doğunun trajedisi kendisini bağırtmayan bir sesle, zor dizeler eşliğinde bir geçit resmine dönüşüyor.

Kitapta her şiirini resmi ideolojik söylemin karşısında konumlandırıyor Mustafa Güçlü. “Sizden Önce Geçtim” safını net belirleyen ama kendini okura kolay teslim etmeyen toplumcu şiirin imgeyle derinlikli bir buluşması olarak da okunabilecek bir kitap.

Sizden Önce Geçtim, Mustafa Güçlü, İzan Yayıncılık, 96 sayfa