İBB Şehir Tiyatrolarında sahnelenecek Kürtçe oyun yasaklandı

Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nda sahnelenecek olan Kürtçe tiyatro oyununu, gösterime saatler kala yasakladı.

Polisler, Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı tarafından hazırlanan yasakla ilgili tebligatı imzalaması için oyunculara verdi ancak oyuncular imza atmayı reddetti.

Konuyla ilgili K24’e bilgi veren tiyatro oyuncusu Rugeş Kırıcı, polislerin kaymakamlık tebligatını göstererek oyunu yasaklattığını doğruladı.

Rugeş Kırıcı, söz konusu tebligatta, “tiyatro oyunu kamu güvenliğini bozabilir” ifadesinin yer aldığını söyledi.

İBB yetkililer ise, kararın kaymakamlık tarafından verildiğini aktardı.

İstanbul Valisi Ali Yerlikaya ise Twitter hesabından yaptığı açıklamada "Gaziosmanpaşa Kaymakamlığımız 'BERU' tiyatro oyununu kürtçe dilde olduğu için değil, PKK propagandası içermesi nedeniyle yasaklamıştır. Konuyla ilgili adli süreç başlatılmıştır" ifadelerini kullandı.

İstanbul Valiliğinin açıklamasında da "Bir tiyatro oyununun PKK terör örgütünün propagandasına dönüştürülmesi asla kabul edilemez. Konuyla ilgili olarak soruşturmalar başlatılmıştır" denildi.

TİYATRO ÖRGÜTLERİ: ‘TEATRA JİYANA NÛ YALNIZ DEĞİLDİR’

Oyuncular Sendikası, Tiyatromuz Yaşasın İnisiyatifi, Tiyatro Üreticileri ve Yapımcıları Derneği, Kadıköy Tiyatrolar Platformu, Karadeniz Tiyatrolar Birliği Derneği ve İzmir Bağımsız Tiyatrolar İnisiyatifi yayımladıkları ortak bildiriyle yasak kararına tepki gösterdi. Bildiride “Bu yasaklama bu yüzyılda sanatın ve tiyatronun işlevinin hâlâ anlaşılmadığının ifadesi ve sanatın toplum üzerindeki uyarıcı gücünden korkulduğunun yansımasıdır. Oyun, Şehir Tiyatroları’nın 106 yıllık tarihinde gösterime alınan ilk Kürtçe oyundu ve kültür insanları tarafından son derece demokratik bir adım olarak görülmüştü. Bu anti-demokratik tavır sanatçıların ifade özgürlüğüne ve kadim dillerden Kürtçe’nin kamusal görünürlüğüne vurulmuş bir darbedir. Bu yasaklamayla İstanbul Belediyesi Şehir Tiyatrosu’nun attığı en güzel adımlardan biri baltalanmak istenmiştir. Tiyatro örgütleri olarak bu haksız ve antidemokratik uygulamayı kınıyoruz. Teatra Jiyana Nû yalnız değildir!” ifadelerine yer verildi.

HDP: KÜRT TİYATROSU YASAKLANAMAZ

Halkların Demokratik Partisi (HDP) Eğitim Politikaları, Spor, Kültür ve Sanat Komisyonu konuya dair yazılı açıklama yaptı. Yasak kararının kaldırılması talep edilen açıklamada “Ne Kürtçe ne de Kürt Tiyatrosu kaymakamların icazetiyle var olmuştur; her ev Kürtçenin yuvasıdır, üç direk ve bir perdenin olduğu her yer Kürt tiyatrosunun mekânıdır. Teatra Jiyana Nû, yürüyüşüne bundan sonra da başı dik devam edecek, yirmi birinci yüzyılda bir dili ve bir tiyatro oyununu yasaklamanın zilleti ise bugünkü ceberrut iktidara ait olacaktır. Yasak kararı derhal kaldırılmalıdır. Kürtçe ve Kürt tiyatrosu yasaklanamaz.” denildi.

İMAMOĞLU’NDAN YASAK TEPKİSİ: İBB 16 MİLYON İNSANIN BELEDİYESİDİR

Yasak kararına İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu da tepki gösterdi. İmamoğlu yasak kararına karşı Osman Öcalan’ın TRT’ye çıkarılmasını hatırlattı.

Dünyaca ünlü İtalyan yazar Dario Fo’nun oyununun daha önce Devlet Tiyatroları’nca da sahneye konulduğunu hatırlatan İmamoğlu, gazetecilerin sorusunu şöyle yanıtladı:

“Tabii ki bilgi sahibiyim; Büyükşehir Belediye Başkanıyım. Bazı kararlar alınırken, elbette masada konuşulan hususlar bunlar. Bahsettiğimiz ne? Bir Kürtçe oyun. Tiyatro oyunu. Yani vatandaşlarımızın talep ettiği ya da bu tarz grupların olduğu ülkemizde, Kürtçe tiyatro oyunu sergilemek. Size bir şey söyleyeyim mi? Kırmızı bülten ile aranan bir terör örgütü üyesinin televizyonda çıkıp açıklama yapması serbest. Hiçbir sorun yok. Ama Kürtçe oyun oynayan bir grubun, -ki defalarca oynamış- Kürtçe bilen vatandaşlarımızın gidip izleyeceği bir oyunu oynatmak yasak, suç. Yani böyle bir şey olmaz. Devlet aklı denen bir şey var. Devlet aklı, devleti yönetenlerin ortaya koyduğu bu akıldır. Yani o yönetenlerin orada ortaya koyduğu akıl, sudan ucuz bahaneler, geçersiz mesnetsiz bahaneler üretemez. O aklın; geçerli, akıllı, hukuka uygun ve kanunlara uygun bir şekilde hareket etme ve ortaya akıl koyma mecburiyetleri vardır. Çok üzülüyorum, sıkıntı duyuyorum bunları görünce.”

İmamoğlu’nun, “Bu karardan sonra İBB tiyatrolarında Kürtçe oyun vesaire kültürel aktiviteler olacak mı” sorusuna yanıtı ise, “İBB, 16 milyon insanın belediyesidir. Bizim, bu şehirde yaşayan her duyguya, kültürler arası her türlü iletişime ortam yaratma mecburiyetimiz vardır. O bakımdan biz, böyle bir sözden geri adım atacak bir yönetim değiliz” oldu.

İBB: OYUN YÜZDEN FAZLA KEZ SAHNELENDİ

İBB Basın Danışmanlığı tarafından yapılan açıklamada ise “Dario Fo’nun eserinden uyarlanan Beru, 2017’den itibaren Kürtçe olarak 100’den fazla kez sahnelendi” denildi.

1981 yılında yazılan oyunun Devlet Tiyatrolarında da Türkçe olarak 2014 yılında sahnelendiğini hatırlatan İBB “Kürtçe’ye çevrilen oyun, 2017 yılından beri oynanıyordu. İzmir, Diyarbakır, Adana, Ankara, Batman’da izleyicilerle buluşan Beru, İstanbul’da da birkaç farklı sahnede gösterildi. İstanbullular; Kadıköy, Taksim ve Esenyurt’da farklı zamanlarda oyunu izlemişti. Altyazılı şekilde izleyiciyle buluşmaya hazırlanan Beru, üç yıl boyunca Türkiye’de ve Avrupa’nın farklı şehirlerinde gösterildi. Ulusal ve uluslararası festivallerde sahne aldı. Bazı bölümleri kısaltılarak Kürtçe’ye çevrilen Beru, içeriği değiştirilmeden 100’ün üzerinde kez oynandı” dedi.

SEZGİN TANRIKULU, SÜLEYMAN SOYLU'NUN YANITLAMASI İSTEMİYLE SORU ÖNERGESİ VERDİ

Konuyla ilgili İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun yanıtlaması istemiyle soru önergesi veren CHP İstanbul Milletvekili Sezgin Tanrıkulu, şu sorulara yanıt istedi:

• BÊRÛ (Yüzsüzler) isimli oyunun Avrupa ve Türkiye'de üç yıldır birçok yerde oynandığı ve seyircilerle buluştuğu ve oyunun yönetmeninin 'Oyunda bir propaganda yok, Dario Fo politik bir yazar, bu zaten biliniyor, oyun sadece Kürtçe olduğu için yasaklandı' ifadeleri göz önüne alındığında, oyunun sadece Kürtçe olduğu için yasaklandığı iddiaları doğru mudur?
• İstanbul Gaziosmanpaşa’da İBB Şehir Tiyatrosu bünyesinde sahnelenecek oyunun yasaklanmasına ilişkin açıklama yapan ve konuyla ilgili adli sürecin de başlatıldığını ifade eden İstanbul Valisi ve İçişleri Bakanlığı oyunun içeriğine dair hangi somut gerekçelerle oyunun yasaklandığını duyurmuşlardır?
• Gaziosmanpaşa Kaymakamlığı tarafından yapılan açıklamada, “5442 Sayılı İl idaresi Kanununun 32/ç maddesi gereğince "İlçe sınırları içerisinde huzur ve güvenliğin, kişi dokunulmazlığının tasarrufu müteallik emniyetin, kamu esenliğinin sağlanması ve önleyici kolluk yetkisi Kaymakamın ödev ve görevlerindendir. Bunları sağlamak için Kaymakam gereken karar ve tedbirleri alır" hükmü yer almaktadır” ifadesinde belirtilen “kamu esenliği sağlanması” ifadesi ile bundan sonra sadece Kürtçe olduğu için hiçbir oyuna izin verilmeyeceği ve Kürtçe oyunların yasaklanacağı iddiaları doğru mudur?
• 14 Ekim 2020 tarihi itibariyle Türkiye genelinde illere, özel, devlet ve şehir tiyatrolarına göre toplam kaç oyuna hangi gerekçelerle yasak getirilmiştir?

AYDINLIK GAZETESİ HEDEF GÖSTERMİŞTİ

İktidara yakınlığıyla bilinen Aydınlık gazetesi Bêrû’nun İstanbul Şehir Tiyatroları programına alınmasından sonra İBB’yi ve oyunu hedef göstermişti. Pandemi nedeniyle zor günler geçiren özel tiyatrolara sahnesini açan İBB’nin dayanışma girişimini Aydınlık gazetesi; 4 Ekim tarihli sayısında “İBB’nin Sahnesi PKK’nın Tiyatro Grubuna” manşetiyle görmüştü.

BÊRÛ OYUNU HAKKINDA

Bêrû; İtalyan Oyun Yazarı Dario Fo’nun iktidar, sermaye ve halk ilişkisini anlatan “Yüzsüz: Klakson, Borazanlar ve Bırtlar” isimli eserinden uyarlandı. Teatra Jiyana Nû tarafından sahneye konan oyunun yönetmenliğini Nazmi Karaman üstleniyor. Oyunda, Rugeş Kırıcı, Ömer Şahin, Rewşan Apaydın ve Cihat Ekinci rol alıyor. Oyun yasaklanmasaydı İstanbul Şehir Tiyatroları’nın sahnelerinde ilk kez Kürtçe bir oyun sahnelenmiş olacaktı. (KÜLTÜR SERVİSİ)