Almanya’daki Amerika: Askeri üsler

Yücel ÖZDEMİR
Köln

ABD basınında Başkan Donald Trump’ın Almanya’dan 9 bin 500 askerin çekilmesi yönünde emir verdiği şeklinde yer alan haberler, Almanya’da geniş yankı yarattı. 34 bin 500 askerden 9 bin 500’nün çekilmesi bazı gazeteler tarafından “ABD Almanya’dan çekiliyor” şeklinde verildi ve bu çekilmenin nedenleri üzerinde analizler yapıldı.

Analizlerde dikkat çeken noktaların başına ABD’nin Almanya’daki askeri gücünü Doğu Avrupa ve Asya-Pasifik’e kaydıracağı yorumu geliyor ve bu çekilmeye gerekçe olarak gösteriliyordu. Ayrıca maddi açıdan tasarruf da nedenler arasında sayılıyordu. Muhafazakarlar Trump’ın çekilme kararını ABD’nin Almanya’yı yalnız bıraktığı şeklinde değerlendirirken, SPD’nin sol kanadı ve Sol Parti, bunun “Hayırlı bir adım olacağı”na işaret etti.

İLK DEFA OLMUYOR

Asker çekme elbette ABD’nin Almanya’dan askeri açıdan çekileceği anlamına gelmiyor. Soğuk Savaş’ın bitmesin beri ABD istikrarlı olarak Almanya’daki asker sayısını azaltıyor. Daha Soğuk Savaş bitmeden 1985’de ABD’nin Almanya’da 250 bin askerinin olduğu gözönünde bulundurulduğunda bugün gelinen aşamanın epey bir azaltma anlamına geldiği görülüyor. Ama bu ABD’nin Almanya’daki askeri ayrıcalıklarından vazgeçeceği anlamına gelmiyor.

İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra Almanya’yı ABD’den sonraki en büyük karargah haline getiren ABD, Orta Doğu ve Afrika’daki askeri operasyonlarını halen Almanya’dan yönetiyor. ABD Afrika Komutanlığı’nın merkezi de Stuttgart.

ASKER SAYISI: NEREDEN NEREYE?

1945-55 yılları arasında yarısı ABD’den olmak üzere 400 bin yabancı asker Almanya’da bulunuyordu. Aynı yıllarda Sovyetler Birliği de Doğu Almanya’da 400 bin asker bulunduruyordu. Sovyetler’in dağılmasıyla birlikte askerler aşamalı olarak çekildi.

Ancak ABD ve müttefikleri askerlerini tamamen çekmeye yanaşmadı, sadece sayıyı aşamalı olarak azaltmayı hedef olarak koydular. 2006 yılına gelindiğinde ABD’nin Almanya’daki asker sayısı 72 bin 416’ya; 2009’da 56 bin 680, 2016’da 35  bin 800 ve 2020’de 34 bin 500’e düştü. Görülebileceği gibi Almanya’daki asker sayısını azaltma hükümetlerden bağımsız olarak bir devlet politikası işliyor.

Sayının düşürülmesinin nedenlerinin başında elbette Soğuk Savaş yıllarında olduğu gibi bir tehlikenin olmaması. Ancak değişen dünya koşullarında ABD başka ülkelerde de askeri üsler kurarak, Almanya üzerinden göndermekten ziyade doğrudan göndermeye başladı. Daha önce Almanya’da konuşlandırılan askerler değişik ülkelere gönderiliyordu ve yine Almanya’ya geri çağrılabiliyordu.

Aynı yıllar arasında İkinci Dünya Savaş’ından sonra Almanya’ya asker konuşlandıran Fransa, İngiltere ve Hollanda da asker azaltmaya başladı. 2006’da Almanya’daki asker sayısı 20 bin olan İngiltere’nin günümüzde sadece 342 askeri var. Aynı yıl 3 bin 708 olan Fransız asker sayısı 562’ye, Hollandalı asker sayısı ise 561’e düştü.

EN BÜYÜK ASKERİ ÜS ALMANYA’DA

Almanya, ABD açısından asker bulundurmaktan çok sahip olduğu askeri üsler bakımından büyük bir önem taşıyor. ABD Avrupa Komanda Merkezi (United States European Command-EUCOM) ve Afrika Komanda Merkezi (United States Africa Command-AFRICOM) Baden-Württemberg eyaletinin başkenti Stuttgart’ta bulunuyor. Buradan hava, kara ve denizden tam 51 Avrupa ülkesindeki ABD askeri faaliyetleri koordine ediliyor. Yine ABD Donanması Avrupa ve Afrika Komutanlığı’nın (US Marine Corps of Europe and Africa) merkezi de Stuttgart yakınlarındaki Böblingen’de.

HER GÜN SAVAŞ UÇAKLARI KALKIYOR

ABD hava kuvvetleri için Almanya’daki üslerin ise ayrı bir önemi var. Ramstein ve yakınındaki Spandgdahlem’deki üslerden her gün dünyanın değişik ülkelerine savaş uçakların kalkıyor. Ramstein yakınlarındaki Landstuhl’da ABD hava kuvvetlerine ait en büyük askeri hastane bulunuyor.

8 bin ABD’li askerin bulunduğu Ramstein özellikle dış operasyonlar açsısından büyük önem taşıyor. Bu nedenle Almanya’daki savaş karşıtları özellikle Ramstein üssünün kapatılması için yıllardır kampanyalar düzenliyor, eylemler yapıyor. Kapatılması için bir inisiyatif kuruldu ve eylemler sürüyor.

Üsten kalkan uçaklar savaş bölgelerine (Irak, Afganistan, Suriye) gidip bombalama yaptıktan sonra geri dönüyorlar. Son olarak Yemen’deki savaşta kullanılan insanız hava uçaklarının Ramstein’den idare edildiği ortaya çıkmıştı.

ALMANYA’DAKİ ‘KÜÇÜK ABD’

Her iki üste toplam 9 bin 600 asker ailesi de yaşıyor. Askeri üsler adeta Almanya’daki “Küçük ABD”. Kendilerine ait okulları, sosyal alanları, alışveriş merkezleri, posta ve polis sistemi var. Alışverişlerde zorunlu olarak ABD Doları kullanılıyor. Denilebilir ki Alman yasalarının hüküm sürmediği bir alan.

ABD’nin en büyük askeri üssü ise Çekya sınırındaki Grafenwöhr’de bulunuyor. 4 bin asker ve yakının yaşadığı bu üsten Avrupa ülkeleri denetleniyor. Basına yer alan değişik haberlere göre Almanya’daki ABD üslerinde 17 bin ABD’li ve 12 bin Alman sivil çalışıyor.

Sadece bunlarla da değil. Yine Alman ordusuna ait Büchel’deki askeri üste NATO Nükleer Anlaşması çerçevesinde çoğu ABD’ye ait olmak üzere 20 B61 atom bombası bulunduruluyor.

ALMANYA MADDİ DESTEK VERİYOR

Bütün bunlar yetmezmiş gibi bir de Almanya bu üslere maddi destek veriyor. Deutsche Welle’de yer alan bir habere göre Almanya son 2012-2019 yılları arasında Almanya’da üstlenene ABD askerileri için yaklaşık 243 milyon Euro ödemede bulundu. Almanya ayrıca NATO bünyesinde ABD’nin Almanya’daki üsleri için 480 milyon Euro’luk ödemede bulundu.

Rakamlar, Almanya’nın askeri olarak ABD’nin “arka bahçesi” olarak kalmaya devam edeceğini gösteriyor. Üsler ve daha önce kullanılan alanlar ABD’nin kontrolünde kalmaya devam ettiği sürece, ABD’nin ihtiyaç durumunda her an geri dönebileceği anlamına geliyor. Dolayısıyla, ABD Almanya’da elde ettiği askeri avantajlardan kolay bir şekilde vazgeçmeyecektir. Alman devleti ve hükümetleri de durumdan çok rahatsız görünmüyor. Bu nedenle üslerin kapatılması ancak savaş karşıtlarının vereceği güçlü bir mücadeleyle mümkün. Almanya’nın askeri olarak ABD’nin “arka bahçesi” olmaktan çıkması aynı zamanda ABD’nin dünya üzerindeki savaş politikalarının geriletilmesi anlamına geliyor.