ABD işçi sınıfı 1 Mayıs bayramını daha ileriden sahiplendi

Ekim KILIÇ
New York

ABD işçi sınıfı 1 Mayıs 2020’ye son 4 yıldır biriktirdiği yeni mücadele deneyimleri ile girdi. İşçi sınıfı grev ve direnişlerinin sayıca yükselmesi ama buna rağmen sendikal örgütlülüğünün hâlâ zayıf olması biliniyor. Bunda sendikal bürokratizmin ve sermayenin yasal ve fiili saldırılarının payı büyük. Ancak bu yıl işçi sınıfının gerek grev, direniş ve basın yoluyla dile getirdiği tepkilerle gerekse siyasal temsilcileri ile işçi sınıfının benliğini geri kazandığı bir yıl oldu. Bu sene yarattığı tartışmalarla General Motors metal işçileri grevi, Şikago öğretmenlerin politik talepler de içeren grevi, Amazon, Instacart, Wholefoods, Walmart, Target ve FedEx depo, market ve kargo işçileri mücadeleleri ve üniversiteli asistanların önü arkası alınamayan grev, direniş ve sendikal örgütlenme faaliyetleri öne çıkıyor. Bu yıl süresince hizmet, konaklama, yiyecek, taşımacılık, metal, maden ve eğitim gibi belli başlı sektörlerde radikal düzeyde ve çeşitli düzeylerde sonuç veren grevler, direnişler, ve sendikal örgütlenme faaliyetleri kendini gösterdi. Eğitimde ilk ve orta okul öğretmenlerinin ve doktora öğrencilerinin keskinleşen mücadeleleri yer aldı.

ABD’li sermaye güçleri ve onların temsilcileri işçileri ve emekçileri aşağılamakta hor görmekte hiçbir çekince görmüyordu. Ancak New York’tan Kongre temsilcisi Alexandria Ocasio-Cortez’in zamanında bir bar emekçisi olması ile elitlerce dalga geçilmesine Ocasio-Cortez’den işçiliği savunan tutum alınması ve halktan tepki gelmesi bir şeylerin artık eskisi gibi olmayacağının işaretiydi. Geçtiğimiz yıl Cumhuriyetçi bir yasa yapıcının hemşirelerin yaptığı işi aşağılamasına emekçilerden gelen sert tepki de başka bir örneği. Demokrat Parti başkanlık ön seçim eski adayı Bernie Sanders’ı işçi sınıfından önemli bir kesimin desteklemesi ise emekçilerin politika yapabileceği kanalları yarattı. Yıllardır sadece dar ilerici çevrelerce ve yemek servisi emekçilerince tartışılan saatlik 15 dolar asgari ücret ve sonrasında evrensel sağlık hakkı Bernie Sanders adaylığı kampanyasınca birçok kez halkların gündemi oldu. ‘Aşırı’ talepler olmaktan çıkıp yeni bir norm yarattı.

Hatta Amerikan Emek Federasyonu ve Endüstriyel Örgütler Kongresi (AFL-CIO) Başkanı Richard Trumka’nın cumhuriyetçileri eleştirirken demokratların da karnesinin iyi olmadığı ve konfederasyonun ‘cepte bir oy deposu’ olmayacağını belirtmesi bu 1 Mayıs’ın nasıl bir bilinçle karşılandığının başka bir göstergesiydi. Son olarak General Motors (GM) metal işçileri grevinde herkese ateş püsküren Başkan Donald Trump’ın sosyal medya hesabından esasen işçilere yönelik çekingen bir paylaşım yapması dikkat çekti: ‘İşte yine oluyor. GM ve işçiler lütfen anlaşın!’ Trump yönetiminin ayrıca GM patronları ile görüşmesi ve bu paylaşımın dili ABD işçi sınıfından önümüzdeki yıllar içersinde neler beklenebileceğinin işaretleri olarak akıllarda iz bıraktı.

General Motors grevi başkanlığın müdahalesini çekmesi ve yolsuzluk batağında debelenen Birleşik Otomobil İşçileri (UAW) içinde muhalefet yaratması özellikleriyle geçtiğimiz sonbahar ve kış döneminde gündeme oturmuştu. ‘Bütün İşçiler Demokrasi İçin Birleşin’ (UAWD) adlı muhalefet ezici çoğunluğu metal iş kolundan olmak üzere 18 yerel ve 40 bin işçiden oluşuyor. UAW’nun güçlü sendikal bürokrasisine ve grevin istenilen kazanımlarla sonuçlanamamasına rağmen General Motors metal işçileri grevi metal kolundan birçok diğer fabrikayı ve diğer mesleklerden kesimleri canlandırdı. New York Şehir Üniversitesi Eğitim Emekçileri Sendikasında (CUNY-PSC) kamu çalışanlarına grev yasağı olmasına rağmen grev çağrısı yapan kesimleri cesaretlendirdi ve ayağı kaldırdı.

GM grevi ayrıca otomobil ve taşımacılık sektöründen somut destek topladı. Fabrikadan ürün çıkaran tırcılar fabrikalardan ürünlerin çıkmaması için tırlarıyla yol kestiler. Grev sınırları aştı. Güney Kore, Meksika, Türkiye, Brezilya, Güney Afrika ve Kanada’lı sınıf kardeşlerinden manevi destek topladı. Ancak bunun yanında güneydeki otomobil fabrikalarında, havayolu işçilerinin ve Uber ve Lyft gibi firmalardan taksicilerin sendikalaşma, veya en azından kendi aralarında dayanışma ağları kurma faaliyetleri basına yansıdı. Ancak patron destekli sermaye savunu gruplarının ve Trump dönemi Ulusal Çalışma İlişkileri Kurulu’nun (NLRB) saldırıları da güçlüydü.

Şikago öğretmenlerinin ise taleplerinin sadece kendi ekonomik taleplerini değil, okulların iyileştirilmesi, mağdur kesimlerden ve özellikle azınlıktan öğrencilerin koşullarının geliştirilmesi açısından ABD’deki işçi sınıfının siyasal benliğini kazanma serüveninin bir başka keskin ucu oldu. Şikagolu öğretmenler sendikası ABD işçi sınıfı mücadelesinde ileri tutumları ile tanınmasına rağmen memleket genelinde süregelen öğretmenler grevi Şikagoluları öne attı.

"VAZGEÇİLMEZLER" 1 MAYIS'I "TARİHİ" GREVLE KUTLADI

ABD’de de bu sene 1 Mayıs grevlerle, konvoylarla ve sosyal medya buluşmaları ile kutlandı. ‘Vazgeçilmezler’ ABD 1 Mayıs’ını yıllardan sonra gerçek anlamıyla buluşturdu. Kutlamalar kovid-19 gölgesinde olsa da ulusal çapta ve işçi karakterli olması işçi sınıfını kendi sembolleri ile daha fazla buluştaracağı ve canlandıracağı görülüyor.  

Depo, market ve kargo işçilerinin koşullarına yönelik ulusal çapta dikkat çekilmesi ve bunlara karşı mücadelelerin irili ufaklı bir biçimde hâlâ devam ettirilmesi bu yılın önemli mücadelelerinden başka birisi oldu. Amazon, Instacart, Wholefoods, Walmart, Target ve FedEx işçilerinin “halk grevi” çağrısı Mississippili bir işçi kolektifi tarafından ortaya konan çağrıya eklemlenirken işyerinde ücretsiz izin için tazminat; iş, risk ücreti, hastalık izni, kişisel koruyucu ekipman ve temizlik malzemeleri gibi talepler de mevcut. “Halk grevi”nden kasıt ise işçilerin işe gitmemesinin yanı sıra zaten işe gitmeyen ve evde karantinada kalanların da örneğin alışveriş yapmaması ve işçileri çalıştırmaması. Çağrıda, “İş yok, alışveriş yok, kira yok, ipotek yok, okul yok, sınır yok, hapishane yok. Hep birlikte hareket edelim” dendi.

Vox’un haberine göre sosyal medya ve zoom gibi araçlar üzerinden örgütlenen işçilerin grevi yerden yere büyülükte farklılık gösterse de ‘tarihi’ olduğu belirtildi. İlk kez grev örgütçüleri ABD’deki büyük firmaların düşük ücretli, sendikasız ve geçiçi süreli işçilerini bir koalisyon olarak bir araya getirdi. Senatör Kamala Harris, Cory Booker ve Elizabeth Warren gibi güçlü siyasi aktörlerin sosyal medya üzerinden paylaşımlarıyla desteklerini kazandılar. ‘Vazgeçilmezler’in protestoları basından ve kamuoyundan gneiş destek topladı. Tüketiciler ‘vazgeçilmezler’i kısmen iyi niyetli olarka adlandırılabilecek bir duyguyla ‘kahramanlar’ diye sempati duyduğu bir dönem işçilerin durumunu tartışmaya açtı. Washington Post, the Los Angeles Times, Vice, NPR ve CNN gibi ABD sermayesinin yayın organları gösterileri haberlere taşımak zorunda kaldılar.

Bunun yanında 1 Mayıs sendika temsilcilerinin, demokratları, sosyalistlerin ve komünistlerin sosyal medya toplantılarıyla da kutlandı. Şikago, Denver, Florida, Los Angeles, Milwaukee, New Orleans, New York ve Twin Cities gibi kent merkezleri ve eyalatlerde ise uzunlu kısalı konvoylar yer aldı. ‘Vazgelçilmezler’in ön saflarında yer alan hemşireler ve genel olarak sağlık emekçileri ise sokaklarda protesto gösterileri düzenleyerek yetersiz sayıdaki tıbbi koruyucu teçhizata yönelik taleplerini dile getirdiler. Tır şoförleri ise Los Angeles, Şikago, Washington ve diğer ana kentlerde uzun kuyruklar oluşturarak trafik yavaşlatma eylemi planlıyordu.

Son olarak ABD Vermont Demokrat Senatörü Bernie Sanders, 1 Mayıs’ta sosyal medya hesaplarından bir video yayımlayarak emekçilerin bayramını kutladı:

"Bugün 1 Mayıs 2020 ve bugün derin birgün. Sadece Amerika’daki emekçilerle değil, ancak bütün dünyadaki emekçilerle sömürünün bütün biçimlerine son verme mücadelesinde ve dünyadaki milyonlarca çocuk önlenebilir hastalıklardan ölürken, aç kalırken, veya ihtiyacı olan eğitime sahip olamazken yıkım silahlarına trilyon dolarlar yatırmadığımız bir yeni dünya için kavga vermede dayanışma gösterdiğimiz bir gün. 1 Mayıs’ta biz mücadelemize bütün insanlara yaşanabilir ücret ödendiği bir iş sahibi olduğu, bütün herkesin eğitm almada gelirinden bağımsız olarak fırsatı olduğu, sağlık hakkının bir insan hakkı olup ayrıcalık olmadığı, ve varlığımıza tehdit oluşturan iklim değişikliğine karşı milyonlarca iş yarattığımız bir ulusu yaratmaya devam edeceğiz. Böylelikle bugün herkese ulaşıp hepimizin bu işte beraber olduğunu anlamamız gereken bir birgün. Ve ne zaman milyonlarca işçi adalet için kavgaya atıldığında, burada Amerika’da ve dünyada, hiçbir şey, hiçbir şey bizi durduramayacak. Herkese çok teşekkür ederim."

May 1, 2020

İhsan Çaralan

1 Mayıs, işçi sınıfının uluslararası birlik, mücadele ve dayanışma günü kutlu olsun!

Bir arada değilse de birlikte: Dünyada 1 Mayıs nasıl kutlanacak?

Dünyanın dört bir yanından 1 Mayıs kutlamaları