Akademisyen Burak Bilgehan Özpek: İdlib’de gerilim tekrar yükselebilir

Şerif KARATAŞ
İstanbul

Ankara’da İdlib’le ilgili yapılan görüşmelerin ardından Rus-Türk devriyesi bugün M4 Karayolu’nda ortak devriye yapacak. Akademisyen Burak Bilgehan Özpek, Ankara ile Moskova arasındaki İdlib ateşkesinin muammalı olduğuna dikkat çekerek, “Önümüzdeki dönemde gerilim tekrar yükselebilir” dedi. Özpek, Türkiye şu aşamada, ya İdlib politikasını yeniden gözden geçirecek ya da Rusya ile yaşanabilecek muhtemel sıkıntıları hasarsız atlatmak için Batı ile olan ilişkilerini yeniden onarmak zorunda kalacak” dedi.

İdlib’le ilgili Ankara’da Rus ve Türk heyetleri arasında yapılan görüşmelerin ardından bugün M-4 karayolunda ilk ortak Rus-Türk devriyesinin yapılması bekleniyor. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi iken rektörlük kararıyla savunması alınmadan işine son verilen Dr. Burak Bilgehan Özpek ile İdlib’le ilgili konuştuk.

"ABD VE RUSYA ASKERİ GENİŞLEMEYE PEK DE MÜSAADE ETMEYECEK"

Özpek, Türkiye ve Rusya arasında imzalanan ateşkesin hem Türkiye’nin iç politikası hem de dış politikası ile ilgili birçok önemli gelişmenin kapısını araladığını belirtti. İç politikayla ilgili Özpek, şu değerlendirmede bulundu: “AKP’nin ve müttefiklerinin bir süredir Suriye’de PYD/YPG tarafından kontrol edilen bölgelere yönelik askeri seçeneklere dayanan bir politikası vardı. Bu açıkçası AKP, MHP ve Avrasyacı çevreleri bir arada tutmayı başarıyordu. AKP’ye istediği popüler desteği sağlıyor, MHP’ye Kürt meselesine karşı güvenlikçi bir politika veriyor, Avrasyacılara ise Rusya ile kurulan yakın ilişkileri armağan ediyordu. İdlib ile birlikte bu uyum bozuldu çünkü YPG’nin yerine Esad yönetimi hedefe kondu. Bu, ittifakın zayıflamasına sebep oldu. Bununlar birlikte gerek Barış Pınarı, gerek Libya gerekse İdlib Kalkanı operasyonlarında gördük ki, Türkiye’nin Afrin benzeri bir askeri başarı peşinde koşması yapısal kısıtlamalara takılıyor. Yani, ABD’nin ve Rusya’nın benzer bir askeri genişlemeye pek de müsaade etmeyeceği anlaşılıyor. Bu durum AKP’nin son yıllarda benimsediği güvenlikçi dil sayesinde muhalifleri ekarte etme stratejisi için kötü haber. Çünkü AKP, dış politikanın askerileşmesi ve sürekli savaş psikolojisi içinde rakiplerini dolaylı olarak bastırabiliyor, gündemi meşgul edebiliyordu. Bunun olmadığı bir durumda mecburen iç politikadaki rakiplerini doğrudan hedef almaya başlayacak ve onların popülaritelerinin artmasına sebep olacak.”

"S400 STRATEJİK HATA"

Özpek, İdlib mutabakatının dış politikaya yansımasına dair de şunları ifade etti: “Rusya ile olan ilişkilerin sınırları test edilmiş oldu. Yani sanıldığı gibi bir stratejik ortaklık olmadığı bağlamsal ve geçici bir ilişki olduğu anlaşıldı. Bu süreçte Rusya’nın imajı Türk kamuoyu nezdinde de sarsıldı. Ancak Rusya’nın bundan rahatsız olduğunu sanmıyorum zira Rusya başından beri anlaşmalar üzerinden ve somut taahhütlerle ilerledi. Şam’ın otoritesinin ülkenin egemenlik alanı üzerinde tanınmasının nihai amaç olduğunu hiçbir zaman inkâr etmemesi. Öte yandan, Türkiye’nin yıllardır Batı ile olan ilişkisinin hoyratça tüketmesinin ne denli büyük bir hata olduğu ortaya çıktı. Türkiye İdlib sürecinde doğru dürüst bir diplomasi masası bile kuramadı ve S400 meselesindeki ısrarının ne denli büyük bir stratejik hata olduğunu gördü.”

"ATEŞKES TAM BİR MUAMMA"

Ateşkesin uygulanması veya ne kadar süreceğinin tam bir muamma olduğunu anlatan Özpek, “Önümüzdeki dönemde gerilim tekrar yükselebilir. Taraflar biraz zaman kazandılar ve ateşkes şartları Rusya›nın talepleri doğrultusunda şekillendi. Türkiye şu aşamada, ya İdlib politikasını yeniden gözden geçirecek ya da Rusya ile yaşanabilecek muhtemel sıkıntıları hasarsız atlatmak için Batı ile olan ilişkilerini yeniden onarmak zorunda kalacak” dedi.